Mont d’an endalc’had

Embannadurioù Al Liamm

Ouzhpennañ liammoù
Eus Wikipedia

Embannadurioù Al Liamm zo un ti-embann brezhonek krouet gant Ronan Huon, stag ouzh ar gelaouenn lennegel vrezhonek Al Liamm - Tir na Óg, houmañ ur gevarzhe hervez lezenn 1901. Un hêr eeun da Walarn eo, pa voe meur a zen pouezus en Emsav sevenadurel brezhonek kent an Eil Brezel-bed o sevel skridoù evitañ, en o zouez Roparz Hemon, Abeozen, Youenn Drezen, Yeun ar Gow ha Zavier Langleiz[1]. Ur roll eus ar re bouezusañ en doe, koulz evit kendalc'h gant embann ul lennegezh a live uhel hag evit skignañ oberennoù brezhonek lies o seurtoù hag an ostilhoù gallek evit deskiñ ar yezh. Ar sez a voe e Brest[2], nemet e-pad ur prantad berr e 2000-2004, ma voe An Here e karg eus ar gwerzhañ. Pelloc'h, goude marv Ronan Huon e 2003 e voe kaset da di e vab, Tudual Huon, rener an embann war e lec'h, e Dirinonn hag e Kemper war-lerc'h. Kevredet eo (Embannadurioù) Al Liamm e-barzh Kuzul ar Brezhoneg, ha p'emañ burevioù Kuzul ar Brezhoneg e Lannuon, chomlec'h ti-embann evit an diavaez eo.

Istor

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Saviad lezennel

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Div gevarzhe Al Liammm a voe disklêriet, an hini gentañ gant Pêr ar Bihan e Brefeti ar Seine e 1946[3], an eil en isprefeti Brest d'ar 17 a viz C'hevrer 1955[4]. Lakaet e voe Ronan Huon da brezidant ha meneget eo e chomlec'h e Brest evel sez sokial. Ar pal disklêriet e niverenn 50 ar gelaouenn (Mae-Mezheven 1955) a voe kinniget en ur mod didrouz : difenn sevenadur, lennegezh ha yezh Breizh (gant ar gerioù rik-se).

Mard eo Al Liamm ur gevarzhe (kevredigezh dic'hounid), ne vez ket meneget anv ar prezidant war ar gelaouenn, ur rener eo an hini a zo meneget war ar golo-kein, ha, da heul, ur merour (pe ur sekretour) hag un teñzorier (pe un teñzorier-merour). Erfin, war-dro 1970 e vez dispaket anvioù ar rener, ar sekretour hag an teñzorier. Rener an embannadurioù eo Ronan Huon, hag e vo betek e dremenvan, pa vez merket « Embanner : Ronan Huon », war golo 3 pep niverenn. Roll tud ar c'huzul-ren a voe dispaket goude re an tri fennadurezh e-barzh niverenn 305 Al Liamm (Du-Kerzu 1997), pa yeas Tudual Huon e-barzh hag e voe-eñ meneget evel rener just war-lerc'h e dad.

Hêrezh an embannerezh vrezhonek da vezañ treuzkaset

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Embann levrioù gant ar skipailh bodet tro-dro da Ronan Huon, Pêr Denez, Arzel Even ha Pêr ar Bihan (merour kentañ ha, pelloc'h, teñzorier), hag harpet a-bell gant Roparz Hemon aet da chom e Dulenn, evit warlec'hiañ Gwalarn ha Levraoueg Gwalarn, a voe adkemer hêrezh ar pevar zi-embann brezhonek a voe bet savet etre 1922 ha 1943 e Brest. Enno e kaver daou zen boas da genlabourat, Youenn Drezen ha Florentin Goinard, hag int o-daou keneiled Roparz Hemon. Ar re-se o doa kenlabouret gant ar c'hentañ ti-embann brezhonek savet e 1922 diwar atiz Yann-Vari Perrot, Emgleo Sant Iltud.

E 1934 e savjont Skrid ha Skeudenn a voe tuet da embann levrioù kaer o tispakañ skeudennadurioù arzourien Unvaniez ar Seiz Breur. E 1925 en doa Roparz Hemon krouet ar gelaouenn lennegel Gwalarn ha staget Levraoueg Gwalarn outi, en ur embann levrioù e-kreiz heuliadenn ar gelaouenn pe distag diouti.

E 1943 e voe savet Skridoù Breizh gant Florentin Goinard, aet eus penmouller Moullerezh ar C'henwerzh e Brest da embanner, o pourveziñ da Strollad Broadel Breiz, hag eñ tost outañ, un eil ti-embann damofisiel[5]. Rediet gant ar Justis da chom pell eus Brest ha dimezet gant un ez-embannerez eus Brest[6] e kendalc'has gant Skridoù Breizh er Baol, e-lec'h ma renas ur ti-moullañ anvet "Moullerezh ar Skrev" (Imprimerie de la Mouette)[7]. Eno e voe er moullet ar gelaouenn Al Liamm ha darn eus Embannadurioù Al Liamm e-pad hanter-kant vloaz.

E 1957 e fellas da Florentin Goinard herzel gant e labour moullañ hag embann ; neuze e ginnigas da Ronan Huon ma prenfe an holl levrioù brezhonek moullet evit Skridoù Breizh hag a oa chomet en e gerz[8]. Dastumet e voe 14 000 lur dre ur gest e-touez mignoned hag eiled Al Liamm, ha paeet e kreiz 1958[9].

Peurunvanet ar yezh skrivet ? Brezel ar 65 bloaz

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Ar reizhskrivañ savet diouzh emglev war ar peurunvaniñ 1941 a c'helle seblantout bezañ padus pa ne veze ket embannet kalz a levrioù er bloavezhioù 1950, nemet gant un nebeud skrivagnerien, darn anezho tud a Iliz (levrioù kantikoù ha kelaouenn ar Bleun-Brug), ha ne gredent ket cheñch o boazioù. Da geñver an embannadennoù e peurunvan, ne veze nemet ar c'helaouennoù (Ar Bedenn evit ar Vro adal 1942, Al Liamm - Tir na Óg, Ar Bed Keltiek adal deroù 1952, Kaieroù kristen adal 1952, Barr-Heol war Feiz ha Breizh adal 1953), pa ne c'helle ket Al Liamm embann muioc'h eget 1 da 3 levr bep bloaz.

Da heul al Lezenn Deixonne (1951) e tivizas ar chaloni ha kelenner skol-veur Frañsez Falc'hun, anvet e kador keltiek Roazhon, kinnig ur reizhskrivañ nevez en abeg ma ne c'hellfe bezañ degemeret an divizoù kemeret dindan ren an dalc'herien alaman ha gant tud "eneppatrioted". Arguzennoù pedagogel a save ivez pa voe kaoz eus kelenn ar brezhoneg er skolioù, hag un nebeudig amzer e ve.

E 1953 ec'h embannas ar chaloni Falc'hun e ginnigoù, a voe degemeret ez-ofisiel er bloaz da heul gant Amazierezh an Deskadurezh, ken e teuas boas ober ar skolveurieg eus ar reizhskrivañ nevez. Emgleo Breiz, ur gengevredigezh krouet e 1953, a zegemeras kinnigoù ar chaloni hag e krogas gant un embann fonnus a-walc'h betek e freuz-stal e 2010. Chomet eo ar peurunvan ar reizhskrivañ nemetañ evit an embann, hag Embannadurioù AL Liamm a voe ar padusañ hag ar galloudusañ brezelour evitañ.

Treuziñ bloavezhioù teñval ar brezhoneg en ur vevañ danvezioù skrivagnerien

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Uhel ar c'hlaoustre evit ar re a venne diskouez e c'helled embann skridoù brezhonek a-fonn, lennegel o live, ha, ma ne oant ket, skrivet mat ha liesseurt. Ret e voe da skipailh Al Liamm bezañ liammet mat ouzh ar skrivagnerien o doa lezet o fluennoù a-gostez goude bezañ bet hejet gant trubuilhoù an Dieubidigezh[10]. Ret e voe adsilañ en o speredoù ar c'hoant da skrivañ ha kas fiziañs d'ar skrivagnerien prest da vleuniañ. War a hañval e teuas un degasadenn brizius digant Ronan Huon, pa oa un den hegarat-tre hag ur gwir skrivagner.

Ur gavadenn hag ur obererezh dispar a reas Ronan Huon p'en doe tu da sevel liammoù personel gant Jarl Priel, un Tregeriad eveltañ, hag en doa tapet skiant-prenet e metoù sevenadurel e Pariz ha deuet en-dro da Briel, e barrez c'henidik, just a-raok ar brezel. Hemañ en doa skrivet pezhioù-c'hoari ha romantoù pe zanevelloù e galleg, met krakvevañ a rae gant troidigezhioù diwar ar rusianeg. Broudet e voe gant Ronan Huon da skrivañ pezhioù-c'hoari brezhonek (an trede levr embannet gant Al Liamm a voe Ar spontailh hag unan all a zeuas war e lerc'h), ha kendrec'het e voe da skrivañ danevell hir e vuhez ken aheurtet (535 pajenn en adembannadur klok An Alarc'h e 2022) hag e lakaas anezho da embann e 1954, 1955 ha 1959. Gwir lañs embannadurioù Al Liamm a voe roet, hag e teuio e-barzh ar jeu remziad kozh Gwalarn, gant levrioù Roparz Hemon, Abeozen ha Jakez Riou (†1935). Met ar pezh a venne Ronan Huon ober e oa harpañ pep a skrivagner yaouank da vestroniañ arzh al lennegezh ken splann eget an diagentourien[11].

E varregezh evit desachañ war e du a implijas da gavout oberourien nevez ha ne oant ket kenoad hag a-blom gant e vennozhioù politikel pe sokial. Kinnig a reas ur plas evit un nebeud a dud eus Bezen Perrot, koulz hag un vandenn danvez skrivagnerien dindan banniel Kleiz ha Breizh. Ha mignon bras e oa d'an tri beleg broadelour a Vro-Dreger (Maodez Glanndour, Armañs ar C'halvez ha Marsel Klerg) ken e roas ur plas bras d'an hini kentañ, person, barzh, prederour politikel ha relijiel ha troour ar Bibl.

E 1949 e voe moullet an daou levr kentañ, hag int a voe meneget e deroù ar bloaz war-lerc'h (Al Liamm niv. 18) : « Ouzhpenn niverennoù boas Al Liamm - Tir Na n-Og ez omp deut a-benn da voulañ daou levrig marc'had-mat e brezhoneg eeun Ar C'horf dindan dreid va zad kozh ha Gaovan hag an den Gwer » (an daou bet savet gant Roparz Hemon), ha lakaet e voent e gwerzh e miz Meurzh. Pelloc'h er memes niverenn e voe rakkemennet embann e miz Gouere 1950 daou bezh-c'hoari, An Antekrist (Tangi Malmanche) hag Ar spontailh (Jarl Priel).

En un notenn, D'ar rakprenerien he zitl, e tamall Ronan Huon da dud dianav bezañ graet fae ouzh rakkemennoù war an embann ha bezañ bet chomet hep rakprenañ pa 'z eus lod hag a « glemm (ma) n' eus ket traoù a-walc'h da lenn e brezhoneg ». Hag e talc'h da ziskouez perak ha penaos e c'hello bezañ eus ti-emban nevez :

Ret eo embann levrioù brezhonek. Ar muiañ ar gwellañ. Al liesañ ar gwellañ. N' eus nemet an doare-se da saveteiñ un nebeut eus ar miliadoù tud yaouank a ya bemdeiz diouzh tu ar galleg, hag a chomfe gant ar brezhoneg ma kavfent ennañ peadra da vagañ o spered. Hag embann levrioù brezhonek a C'HELLER ober gant skoazell ar vrezhonegerien emskiantek - da lavarout eo gant skoazell lennerien AL LIAMM. Setu perak hon eus savet hon Embannadurioù nevez. Goulennet hon eus digant hor c'heneiled RAKPRENAÑ. An dra-se n' eo evidomp nemet un doare da asuriñ gwerzh un nebeut kantadoù skouerennoù.

Oc'h argrediñ war levrioù e tleer embann hag an arc'hantaouiñ

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Hep profoù ne vije ket bet eus an emban levrioù brezhonek gant Al Liamm. E diwezh an niverenn 14, Mae-Gouere 1949, e tispak Pêr Denez ez eus bet krouet ur c'hef, « Kef Brezhoneg ar Bobl » e anv, evit sevel "Embannadurioù Douar ar Yaouankiz" ha dindan an anv-se e voe moullet ar romantig-polis Ar c'horf dindan treid ma zad-kozh e brezhoneg eeun e deroù ar bloavezh. Nebeud a arc'hant a seblante bezañ ezhomm dioutañ. Ma vije tizhet 10 000 lur e vije lakaet un destenn e brezhoneg eeun dindan ar wask. War gont kef ar gelaouenn e vije lakaet ar mizoù-kas. Resiset e voe anvioù an dud e penn an Embannadurioù Douar ar Yaouankiz, Ronan Huon ha Pêr Denez. Ma voe embannet un eil levrig e brezhoneg eeun (Gaovan hag an den gwer gant Roparz Hemon adarre) e voe cheñchet an traoù, ar bloaz goude, pa voe embannet pezh-c'hoari Jarl Priel, Ar spontailh ha lakaet Al Liamm-Tir-na n-Og warnañ.

E penn ar bloaz 1950 (Al Liamm, niv. 18) e veneg Pêr ar Bihan m'en deus graet berzh romantig polis Roparz Hemon, ken e vo embannet eil hag trivet levrig « hon Embannadurioù Douar ar Yaouankiz ». E brezhoneg eeun e vint, koulz hag un nebeut kontadennoù adc'hraet gant Per Denez.

E-lec'h ar profoù e tivizas skipailh Al Liamm klask rakarc'hantaouiñ pep levr en ur c'hinnig un distaol ha chom hep goulenn ar mizoù-kas d'ar re a aotrenfe paeañ dre astenn.

Kadarnaat an embannadurioù en ur werzhañ levrioù evit deskiñ brezhoneg

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Da heul al labour a oa bet boulc'het gant Roparz Hemon e 1928 (tri levr deskadurezh embannet war un dro) e voe anat da bennoù Al Liamm e oa hollbouezus lieskementiñ pep ostilh evit stourm ouzh divrezhonekadur ar gevredigezh, hag ouzhpenn-se reiñ ur boued teknikel d'an danvez-skrivagnerien. Koulskoude, ne grogas ket Al Liamm gant adembann Kentelioù brezhoneg eeun (Cours élémentaire de breton) pa voe embannet an daou embannadur kentañ gant Skridoù Breizh (1943 ha 1948), ha heñvel gant ar geriadur brezhoneg-galleg ha ne voe ket lakaet dindan anv ar gevarzhe a-raok 1964. Ar geriadur galleg-brezhoneg a voe adembanet e 1954. Evit gwir e veze gwerzet embannadennoù Skridoù Breizh dre hanterouriezh Al Liamm a-raok ma voe prenet ar boniadoù ganti.

Ne droas ket Al Liamm diouzhtu war-zu al lennegezh a-vremañ, pa n'hellas embann muioc'h eget ul levr pe zaou pep bloaz a-raok 1962, darn anezho o vezañ levrioù savet gant Roparz Hemon. Ha ne voe ket embannet skridoù tud yaouank, tud deuet kennebeut, war-bouez re Ronan Huon. Evit gwir e teuas d'ar skrivañ en-dro skrivagnerien kenoad gant diazezerien en ti-embann (Reun Menez-Keldreg, Goulven Jacq, Jakez Konan, Reun ar C'halan ha re all) ha e voe lakaet war wel ar varzhez kouerez donezonet-tre, Anjela Duval, hag hi koshoc'h hag embannet e 1973, 1978 ha 1982 (5 600 skouerenn en holl voulladeg[12]). Daoust ma kreskas ar c'hoant da studiañ ar brezhoneg diwar ar spered adneveziñ a oa bet silet gant reuz ar bloavezh 1968, ne voe ket gwelet skrivagnerien yaouank o tareviñ ken e c'hellfed moullañ levrioù.

Amzerioù aesoc'h evit ar brezhoneg a laka Al Liamm da vleuniañ

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Ur remziad nevez a skrivagneriena a vleunias er bloavezhioù 1980 ha 1990, Tudual Huon an hini kentañ embannet hag eñ mab ha skoazeller e dad. Kreskiñ a reas niver koumananterien ar gelaouenn (1 000 meneget enni e niverenn 183, Gouere-Eost 1977), ha roet e voe harp ha kuzulioù da zanvez-skrivagnerien yaoukankoc'h, Goulc'han Kervella, Yann Gerven, Filip Oillo, Lukian Tangi. Pêr Denez, hag en doe ezhomm eus ur frapad amzer evit dareviñ, a ginnigas e romantoù hag e zanevelloù a reas berzh (2 500 skouerenn moullet). Hag ur skrivagner yaouank ha fonnus a voe degemeret gant Ronan Huon, hep reiñ evezh d'ar bismigerien a gave e stil un tamm dizereat : Yann Gerven, anv-pluenn Yvon Gourmelon.

Test ha den oberiant er c'helenndi-se, Frañsez Favereau a veneg pouez Kevrenn geltiek Skol-veur Roazhon 2 e-lec'h ma veze broudet ar studierien da skrivañ e brezhoneg. Kalonekaet e vezent gant Pêr Denez, hemañ e penn ar gevrenn, a grouas un ti-embann nevez, Skrid, evit dastum o skridoù kentañ.

Diaesterioù e tro ar c'hantved, hag an adlañs

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

E 1998 e sante, Ronan Huon, oadet 77, e oa pounneroc'h-pounnerañ e gargoù embanner, ha pa voe diskarget eus e labour kelenner lise, ken e fellas dezhañ unaniñ pouez Al Liamm e-keñver al lennegezh evit an dud deuet ha hini An Here, hemañ brudet evit kalite e embannadennoù evit ar yaouankiz, e geriadur hollvrezhoneg (1995) ha berzh e Bro-C'hall a-bezh emvuhezskrid Jean-Marie Déguignet. Sinet e voe un emglev evit kas karg ar gwerzhañ hag an dasparzh war chouk An Here adalek 1999, met dieub e chome Al Liamm evit dibab ar pezh e vefe embannet.

Da freuz-stal ez eas An Here e 2005 ha goude un nebeud a levrioù kenembannet e chomas a-sav labour embannadurioù Al Liamm e-pad ar bloavezhioù 2003 ha 2004.

Modernaat

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Keit an XXvet kantved, pa ne oa burev labour ebet estreget re an dud a-youl-vat, ne voe hogos ostilhoù arbennik ebet, nemet skriverezioù treloc'hek, m'o doe unan en o c'herzh. E deroù ar bloaz 2000 e voe embannet gant oberour ar pennad-stur e oa ul lec'hienn Internet war ober (niverenn 318). Meret e voe chomlec'hioù ar c'houmananterien gant Pêr ar Bihan betek e dremenvan e 2006. Ret e voe d'an dud yaouankoc'h krouiñ diaz-roadennoù ar chomlec'hioù war urzhiataer ha bezañ disammet eus ar bec'h-se pa voe fiziet da Guzul ar Brezhoneg e-tro 2010.

Ti-moullañ ar Baol arbennikaet war voulladennoù brezhonek a-feson

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Chañsus eo bet Al Liamm p'en deus bet tu da fiziañ an darn vuiañ eus he embannadennoù d'ur moullerezh renet er bloavezhioù kentañ gant ur penmouller tost-tre d'an Emsav, ha goude ma voe hennezh aet war e leve, e chome micherourien lizherennerien gouest da reizhañ o-unan an testennoù brezhonek. Ha feal da servij ar moullerezh-se e chomas rener Al Liamm e-pad 42 vloaz[13].

Treuskaset e voe skiant-prenet an embann hag ar fardañ levrioù dastumet gant tud Gwalarn, Skrid ha Skeudenn ha Skridoù Breizh da remziad an emsaverien yaouank (Ronan Huon, Pêr Denez, Frañsez Kervella, Andrev Latimier, Arzel Even, Pêr ar Bihan, Pêr Bodenan, Loeiz Bihanig) gant un den arbennigour war ar moullañ ha war an embann ivez hag en doa labouret a-dost gant tud Gwalarn a-raok hag e-pad an Eil Brezelèbed, Florentin Goinard, e anv.

War bajenn eil diwezhañ niverennn 7 Al Liamm - Tir na n-Og (Meurzh-Ebrel 1948) e lenner Imprimerie de « La Mouette » Avenue de Paris, LA BAULE. Krouet e oa bet an ti-moullañ-se e 1926 gant tri den, François André, an hini pouezusañ,[14]. Florentin Goinard, teñzorer hag embanner ar Framm keltiek, a voe tamallet ha toullbac'het e-pad un nebeud amzer da vare an Dieubidigezh hag e kavas ul labour penmouller e Moullerezh ar Skrev, en e bastell-vro c'hanidik. Kendalc'h a reas gant embann un nebeud levrioù dre Skridoù Breizh.

Estreget kelaouenn hag embannadurioù Al Liamm e weler ma voe bet moullet ar gelaouenn divyezhek Ar Vro-Gwirionez er Baol gant an hevelep font Times c'ar mare ma veze implijet ar plom. Moullet e voe ar gelaouenn en ti-moullañ, anvet Ti-moulerezh ar Skrev, Ti-moulerezh ar Baol, Éditions La Baule hag Imprimerie de la Mouette en diwezh, betek an niverenn 317 (Du-Kerzu 1999). Tregont vloaz kentoc'h ne veze mui moullet al levrioù er Baol nemetken, met gant an Imprimerie administrative et commerciale e Brest (adalek 1957), an Ti-moulerezh Simon, e Roazhon, ar Presses bretonnes, e Sant-Brieg[15], Staol e Speied, Cloître e Sant-Tonan, Ouestélio, e Brest.

Fiziañ moulladennoù al levrioù d'an embregerezh Graphe war-dro 1980 a seblant liammet ouzh donedigezh an offset.

Reteradur politikel

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

O vezañ ma n'eo ket un aozadur politikel, ar gelaouenn zo eiltitlet « dastumadenn sevenadurel daouviziek », ha darn eus an oberourien o deus techoù politikel o tennañ da savboentoù e-keñver Breizh hag ar brezhoneg, evel m'en doe displeget splann Andrev Latimier e 1948 en ur ziskouez ar pal uhelañ, « (adsevel) an Emsav evit mat », goude m'en doa pouezet war skouer Stad dieub Iwerzhon, pa 'z eo « ret d'ar vrezhonegerien plediñ gant pep kudenn a-bouez a sell ouzh hor stourm broadel, ha prientiñ an amzer da zont a zle bezañ ar muiañ ar gwellañ “marevezh ar brezhoneg”. »[16] Meur a vloaz pelloc'h, war dreuz ar bloaz 2000, e savas pennadurezh Al Liamm ur pennad-stur ma lenner al linennoù-mañ ennañ :

Spered Al Liamm evel hini Gwalarn zo ur spered krouiñ, ur spered studi, ur spered digor war ar bed ha doujus e keñver an dud, ur spered a-vremañ troet war un dazont birvidik hag entanus mar fell d'an holl Vretoned labourat ha stourm a-gevret war-du an hevelep pal : difenn ar gwir da vevañ e Breizh, da gomz, da zeskiñ ha da gelenn hor yezh ha da lakaat un termen da c'halloud ur Stad kreizennet-rik, tra c'haonac'h evidomp-ni Bretoned hag evit an darn vrasañ eus an dud o vevañ e Bro-C'hall.

– Al Liamm, nn 318, p. 6.

. N'eus mui anv eus ar stourm broadel, met gant un doare didrouz ez eo bet eztaolet an hevelep mennozhioù.

Evel m'eo bet meneget gant Frañsez Favereau e voe tud o rebechiñ bezañ bet roet bod da dud ar Bezen Perrot, pe da belvanourien zo, e skrivas Tudual Huon : « Evidomp-ni avat eo anat e oa faziet tud ar bezen Perrot pa oant aet a-du gant an Nazied e-pad ar brezel » evit respont d'ul lenner[17].

Pa savas un dael a-enep Roparz Hemon e deroù 1998, Tudual Huon, eil rener nevez-deuet, a zisklêrias fraezh ha sklaer reteradur politikel ar gelaouenn, pa ne felle ket d'e dad e embann ken splann :

…Morse n'en deus Roparz Hemon pleget. Eveltañ e kav deomp eo fur ha ret stourm ouzh ar re o deus lakaet nerzh ha youl da zistruj hor sevenadur hag hor yezh, ret eo stourm ouzh al lezennoù bet savet ganto evit o mat dezho nemetken, evit dilemmel ganeomp an disterañ frankiz

– Al Liamm niv. 307, Meurzh-Ebrel 1998, p. 108.

Levierezh an embann

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Mont en-dro

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

N'eus bet den gopret ebet evit obererezhioù embannerezh a-raok 2013 ha beteg-henn hogos an dispignoù a denn d'ar moullañ evel ma weler en tiez-embann meret gant tud a-youl-vat. An arc'hant postet a zeue eus ar gwerzhioù, ar roadennoù hag an astennoù aotreet gant ar skrivagnerien o-unan. Abaoe 1982 eo erruet ur c'hemm bras, pa voe divizet gant ar Stad c'hall, heuliet gant ar strollegezhioù lec'hel debarzhañ yalc'hadoù evit ar mizoù-moullañ, da gentañ, hag ar mizoù-treiñ da c'houde. Met, bloavezioù-pad, e nac'has ar CNL (Centre National du Livre[18]) anavezout an embannerien a youl-vat evel embregerezhioù da vezañ skoazellet.

N'eus ket kalz a zitouroù war arc'hantaouiñ al levrioù e-barzh ar gelaouenn, na war ar pezh a vez roet d'ar skrivagnerien e-keñver gwirioù aozer, met dister a-walc'h eo, pa ne ya ket niveroù an embann da liveoù uhel-tre.

P'eo metoù ar brezhoneg skrivet ur bedig gant nebeud a dud (miliadoù nemetken) e c'heller soñjal e vez muioc'h a skoazell roet d'an oberourien, hag a ya pelloc'h eget en tiez-embann o plediñ gant yezhoù muioc'h implijet. Implij ar peurunvan a zegase ul labour prientiñ donoc'h eget ar reizhañ boas, pa oa oberourien kozh (Yeun ar Gow, Abeozen, Maodez Glanndour, da skouer) ha skrivagnerien yaouank o doe boazioù all evel Mikael Madeg. Er bloavez 1978, pemp den, Ronan Huon, Pêr Denez, Andrev Latimier, Loeiz Bihanig ha Pêr ar Bihan a rae war-dro kempenn an dornskridoù evit ar moullañ, pep unan d'e dro, met war-dro 1975, Yann Erwan an Abalan, studier e Kevrenn ar yezhoù keltiek, e Skol-veur Roazhon 2, a grogas da sammañ an darn vuiañ eus ar c'harg [19]. Meneget e voe al labour raklvoullañ arbennik-se e deroù embannadennoù [[Lan Inizan}} (1977), « modernaet ar yezh ha kempenn evit an embann » ha hini Yann-Vari Kerwerc'hez (En ur rambreal, 1980). E 2013 e voe tutaet un implijer, Jerom Olivry, evit merañ koumanantoù d'ar gelaouenn ha harpañ ar prientiñ an embann.

Dastumadoù

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Ha p'eo bet embannet muioc'h eget 300 levr a bep seurt n'eo ket bet divizet o rannañ dre zastumadoù, evel ma vez graet gant an tiez-embann kenwerzhel. P'eo an darnvuiañ eus an embann gouestlet d'ar romantoù pe d'an danevelloù, n'eus ket tu da sevel dastumadoù diouto, dreist-holl evit an teskadoù danevelloù ken liesseurt o stiloù hag o amzerioù sevel. Ha ne gaver den a c'hellfe bezañ gwelet evel rener an dastumad-mañ-dastumad. Koulskoude ez eus bet tri dastumad levrioù e-pad prantad Ronan Huon, unan chomet a-sav, Brezhoneg eeun (an daou levr embannet kentañ, Roparz Hemon an oberour anezho) ha Studi ha dudi, evit Gwerzhioù kozh dastumet gant Fañch an Uhel (1970) ; bez' ez eus bet eus an dastumad Levrioù ar vugale a yeas e-barzh daou heuliad niverennet (1953-1967 - 29 zitl ha 1976-1978 - 6 titl). A-drugarez d'un emglev gant an Éditions Bias (Pariz) eo bet savet pa voe aotreet ganto eiladurioù skeudennadurioù levrioùgoù berr (24 fajenn). Ur stumm dister a veze kinniget d'ar vugale vrezhoneger, met ne zeuas ket war wel un embannerezh evit bastañ da ezhommoù a-raok savidigezh An Here e 1983. An darn vuiañ a oa kontadennoù hengounel mil gwezh anavezet (Charles Perrault, Breudeur Grimm, Hans Christian Andersen…), krennet hag azasaet gant meur a droour, a-wezhoù anavezet evit traoù all (Roparz Hemon, Frañsez Kervella, Pêr Denez). Ne voe ket klasket tizhout ar grennarded, ken izel ma oa niver ar re a lenne e brezhoneg en hanter kantved kentañ emichañs.

Dindan renerezh Tudual Huon e kaver daou zastumad bihan : « Didermen », glas-teñval ar goloioù ha mentoù bihanoc'h, ha termenet gant an embanner evel "levrioù berr evit ar re a blij dezhe bezañ echu buan o lennadenn hep na vefe dister an danvez kinniget", studiadennoù peurvuiañ, krouet e 2015 ha « ZH » evit "levrioù tonket da blijout da lennerien romantoù yaouankañ ("Krennarded ha Gour Yaouank" a vez graet anezhe)". Un dastumad "Levrioù da selaou" zo bet krouet evit al levrioù enrollet da vezañ selaouet.

Rakvoullañ

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Skeudennadur ha kalite ar paper

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

N'eus ket bet klasket fardañ levrioù kaer evel ma oa bet graet gant Youenn Drezen, harpet gant Florentin Goinard, en ur sevel Skrid ha Skeudenn e barr ar Seiz Breur ma voe arzourien dispar a felle dezho ergerzhout domanioù ar gened evit brezhonegerien eus ar vegenn. Dister a-walc'h eo lodenn an oberennoù skeudennet a-hed an destenn.

Pa oa troet Tudual Huon yaouank gant ar bannoù-treset e kaver daou albom bihan diwar e bluenn. E 2022 e kave dezhañ e vanke d'ar grennarded traou da lenn pe da vezañ podskignet[20].

A-hed an tregont vloaz kentañ ne veze ket moullet muioc'h eget 500 skouerenn evit pep levr, estreget al levrioù-deskiñ (hentennoù yezh, yezhadurioù ha geriadurioù) hag emvuhezskridoù Jarl Priel ha Yeun ar Gow, a-raok ma teuas muioc'h a arc'hant ha ma voe dilezet ar moullañ dre plom war-dro ar bloavezioù 1990.

Maketennerezh ha goloioù-levr

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Ne veze ket anv eus maketenniñ al levrioù e deroù an ti-embann, ha pa voe un nemedenn pa fizias Zavier Langleiz Tristan hag Izold da embann, met hemañ, un arzour ha treser eus ar re varrekañ, en doa adkemeret neuz ha stil al levrioù en doa lakaet da embann a-gent : An div zremm (e Levraoueg Gwalarn, 1933 ; Skridoù Breizh, 1943) hag Ene al linennoù (Skridoù Breizh, 1942) ha dreist-holl, Enez ar Rod (Ar BALB, 1949), dezhañ an hevelep ment ha treuz hag e pikol romant war Danvez Breizh.

E 1959, golo ar romant mor a vent vras, An teirgwern Pembroke (Jarl Priel) zo ul livadur gant Yvonne Jean-Haffen, un arzourez vrudet, pennskeudennerez al levr ; ne voe ket un gwir zibab gant an embanner avat, pa oa bet skeudennet an doare gallek ganti (Le trois-mâts errant, Les Portiques, 1931).

E 1962 e voe gwisket ar romant Mari-Vorgan gant ur c'holoenn, tresadenn ur vezhinenn warni, ha melen he foñs, ul liv divoas en embannerezh vrezhonek ; e 1964, tresadenn un vambouzeg e voe dispaket war goloioù 1 ha 4 Abrobin, war un foñs melen, ur wezh c'hoazh. Ledskeud du-pod treset ur c'hastell a yeas d'ober goloenn Diamantoù Keroulaz (R. Hemon, 1965)). Kentañ goloenn ul luc'hskeudenn du ha gwenn warni a zeu gant An irin glas ((R. Huon, 1966) ha kendalc'het e voe gant an neuz-se evit ar romantoù hag an teskadoù danevelloù, nemet un dresadenn ur wezh an amzer (E Penn an hent gant Youenn Olier, 1975, dezhañ ur c'holoenn gant c'hoari lizherennoù a-feson, met hep meneg an arzour). Etretant e weler anv ur arzour maketenner a vo merket kenkoulz evel oberour maketenniñ ar gelaouenn[21] ha saver goloioù levrioù, Yann Vaze, un emsaver anavezet a-walc'h.

D'ur maketenner beljiat, Willy Degrysee anv, e voe fiziet ar goloioù war-dro 1980 hag ivez d'un treser yaouank en doe fardet goloenn e deskad danevelloù Ar chalboter huñvreoù, Tudual Huon, mab d'an embanner. Anvioù ar re o doe fardet unan eus ar goloioù a vez meneget e meur a dro, met a-wezhoù n'int ket hag ur wezh e lenner : "golo © Al Liamm".

Azwelout an testennoù ha kas ar prientiñ da benn

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Ma 'z eo roet anvioù izili ar c'huzul-ren war ar gelaouenn, na ra ket pep unan eus an dud meneget war-dro diuz an testennoù da embann hag o frientiñ. Ha tud all a zegas o varregezhioù, skrivagnerien pe yezhourien. Er bloavezioù kentañ ar XXIvet kantved e c'heller menegiñ Riwal Huon, breur ar rener, Sylvain Botrel hag Erwan Hupel hag ar c'houblad priedoù, Annaig Kervella ha Herve Latimier, ar re-se izili ar c'huzul-ren ha diskennidi tud o doa kemeret ur perzh bras en istor Al Liamm.

Politikerezh embann

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Peseurt embannadennoù ?

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

E 1978 e tisplege Ronan Huon ne veze ket kaset dezhañ trawalc'h a destennoù mat da vezañ embannet, pa lavare n'en doe nac'het nemet daou zornskrid, unan anezho « evit abegoù doare-skrivañ ».[22]. Skrivet en doa e deroù 1968 e kave diaes, a-wechoù, kavout ur c'hempouez, « en ur gelaouiñ an dud, o diduiñ hag o c'helenn war un dro… pa ne zegouezh ket d'ar rener trawalc'h a skridoù ».[23]. Er c'hempouez etre lodennoù ar gelaouenn e soñje, met darn eus an embannadurioù a zo diouzh ar skridoù a zo bet embannet e stumm un danevell pe ur studiadenn. Dindan renerezh e vab, Tudual, ne vez ket kaset re a zornskridoù, pa en doe pouezet ivez war ar fed ma « ne vez ket nac'het da vat » an testennoù kinniget, met « adkas(et) d'ar skrivagner en ur lavarout dezhañ ez eus traou da renkañ ».[24]. Abaoe an deroù ez eus un bodad tud a-youl-vat a lenn ar c'hinnigadennoù hag a eskemm war an traoùm da reizhañ. Eskemmoù gant ar skrivagner a ya da-heul.

Hervez Tudual Huon e kave d'e dad e oa gwelloc'h embann levrioù war baper ordinal a vije aesoc'h da werzhañ, met n'eo ket un dislavar pa voe embannadennoù war baper kaer evit desachañ buanoc'h an arc'hantaouiñ[25]. Nebeut a levrioù kaer a voe embannet ha bewech e voe dre hêrezh : hêrezh tresadennoù Langleiz deuet gant e destenn, hêrezh al levr, An teirwern Pembroke gant Jarl Priel , skeudennet e 1931, ha hêrezh dic'hortoz pa voe adkavet dourlivadurioù Robert Damilot chomet dianav pa oa Youenn Drezen tost da embann An dour endro d'an inizi gant un ambrougadenn genedusoc'h.[26].

Levrioù evit adperc'henniñ ar yezh

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Pa voe Al Liamm hag he zi-embann, ur c'hendalc'h da Walarn, hag ar c'hrouer anezhañ oberiant a-bell, e voe he fennoù kendrec'het ma ne vije bet kresket al lennerien, ma ne vije ket pourvezet ostilhoù yezh.

Ul labour ret e voe kendalc'h gant embann ha gwellaat dornlevrioù Roparz Hemon, geriadurioù, hentennoù (Cours élémentaire de breton, ha Méthode rapide de breton goude) ha yezhadurioù. Un dever e oa, met un doare efedus evit degas arc'hant. Pa veze moullet 500 skouerenn eus ul levr faltazi gwerzhet e-pad dek vloaz e veze gwerzhet kantadoù a levrioù deskiñ e levrdioù kar-o-bro ha dre lizher.

Estreget al levrioù diazez savet gant an den liesskrivagner, Cours élémentaire de breton, Grammaire bretonne, Méthode rapide de breton, Dictionnaire breton-français ha Dictionnaire français breton e kaver adembannadur Yezhadur bras ar brezhoneg Frañsez Kervella]]. Dictionnaire classique frençais-breton Reun ar Glev a voe degaset gant e oberour, a brestas an arc'hant evit ar moulladur. Ar pezh a denn da istor ar brezhoneg hag ar yezhoù keltiek a voe graet war-dro errbloavezhioù kentañ (levrioù savet gant Arzel Even hag Abeozen), met dilezet e voe evit boueta ar gelaouenn yezhoniezh Hor Yezh da c'houde.

Dibaboù lennegel ha politikel

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Frañsez Favereau en doa deskrivet daou rummad oberourien vrezhonek goude ar brezel, ar re o doa ur « spered broadel » (bodet en-dro da Al Liamm) hag « ar batrioted » (bodet endro da Ar Falz-Skol Vreiz, da Gendalc'h (krouet e 1950) ha da Emgleo Breiz (krouet e 1953). An diforc'hioù politikel etre ar vroadelourien vrezhon hag ar re a zouje d'ar Republik c'hall a yae da reiñ boued d'ur brezel war ar reizhskrivadur : peurunvan e-tal KLT (hervez emglev ar skrivagnerien e 1906), hemañ erlec'hiet e 1955 gant ur reizhskrivadur nevez all, ar « skolveurieg », herouezet gant ar chaloni Falc'hun. Lestr admiral ar peurunvan a voe Al Liamm paeroniet gant Roparz Hemon, an hini en doa kemmet skritur Gwalarn nebeud amzer goude emglev miz Gouere 1941 ha heñchet un toullad skrivagnerien d'e heul.

Un gwir bolitikerezh embann ?

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Ma 'z eus bet un nebeud pennaennoù a c'heller divinout : chom diseblant ouzh ar pezh a oa bet graet gant an oberourien e-pad ar brezel pe embann kentoc'h romantoù, danevelloù, barzhonegoù ha pezhioù-c'hoari, ne weler ket un doare da leviañ ar produadur. Tuet e veze hag ez eo atav ar skrivagnerien da ginnig testennoù a-blom gant al live goulakaet a zlefe bezañ tizhet e-keñver ar stil, pa ne soñj da zen ebet e vefe dereat embann sketchoù poblel gant c'hoari-gerioù, da skouer. An tad hag ar mab o deus displeget n'eus dibab ebet d'ober, pa zeu hogozik re nebeut a zornskridoù, ha pa 'z eus un diouer a amzer evit kalonekaat, kuzuliañ ha divankañ. Liesseurted an traou embannet eo bet o sorb pennañ.

Moulladegoù

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Diaes e vez embann evit un niver izel a lennerien hep un framm dasparzhañ fetis, ha diefedus e chom pa ne vez ket al lennerien boas da brenañ al levrioù brezhonek digant al levrdiez.

Arc'hantaouiñ

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Profoù arc'hant

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Termal he doe graet Al Liamm war an arc'hantaouiñ, met ne oa ket posubl kendalc'h gant daou gef ha gwelloc'h e kavas ober gant ar rakprenadennoù, ken e veze paet un astenn d'ar mouller ha kaset ar peurrest a-dammoù, diouzh ar gwerzhañ. Koulskoude darn eus ar 14 000 lur dispignet evit prenañ dalc'had Skridoù Breizh e 1958 ne c'hell bezañ astennoù ar « rouedad migoned » hepken, met profoù a zleer goulakaat.

Rakprenadennoù

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Ar rakprenadennoù, evel ma vez graet evit embannadennoù skiantel pe cheuc'h, strizh o marc'hadoù, a voe implijet a-gozh evit paeañ mizoù ar moullañ – ha graet e veze evit ermaeziadennoù ar gelaouenn[27] !

Moulladennoù a-ziforc'h

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Hengounel e oa ober moulladennoù a-ziforc'h evit levrioù dibar a-fed kaerded pe rouezted. Heuliet e voe an dra-se gant an embann brezhonek, ha graet gant Skrid ha Skeudenn, amatourien levrioù kaer e penn an ti-embann. Gant Florentin Goinard, penmouller er Baol, e oa naturel e teufe moulladennoù cheuc'h da greskiñ ar gounidoù kentañ. Ar seurt moulladennoù a veze kinniget ingal dindan renerezh Ronan Huon betek 1994. Bloaz a-raok e veze kinniget d'ar prenañ un pemzegad titloù a denne da levrioù war baper kaer a vane e kerz Al Liamm. Chom a rae pezhioù-c'hoari ha levrennoù ar Bibl evit an darn vuiañ[28].

Skoazell foran

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

E penn niverenn 272 Al Liamm (Mae-Mezheven 1992) ec'h embannas ar gelaouenn e vefe savet un ermeziadenn ouzhpenn evit ar bloaz, da lavaret eo c'hwec'h evel a-ziagent. A-drugarez d'ur yalc'h digant ar CNL e teue ar c'hresk, met resisaat a reas Ronan Huon ma ne vije ket muioc'h a ermeziadennoù dre an arc'hant hepken, met dre labour ar skipailh war an dro.

Koulskoude e teue yalc'hadoù evit embann al levrioù abaoe ma voe bet krouet Skol-Uhel ar Vro e 1982. An arc'hant foran-se a oa hini strollegezhioù Breizh ha hini ar Stad.

Departamant Penn-ar-Bed a skore embann an embann evit ar yaouankiz dre ma klaske ober traoù evit ar skolajidi hag ar skolidi divyezhek, met ne voe ket kinniget levrioù yaouankiz gant Al Liamm.

Pa voe trec'h unaniezh an tu kleiz e dilennadeg ar Rannvro e 2004 e kreskas ar skoazelloù evit al levrioù brezhonek ken e kreskas niver al levrioù embannet gant Al Liamm ivez evit mont da 5 pe 6 levr bep bloaz, ha 10 e 2010.

Gwerzhañ

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Gwerzh war-eeun

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

E-pad an dek bloavezh kentañ e voe lakaet e-barzh gelaouenn ur chomlec'h evit urzhiañ levrioù, hini Pêr Bodenan, hag eñ o chom en Erge-Vihan, tost da Gemper. Er bloavezhioù 1960 ha 1970 e veze meneget hini Janed Queillé, e Gwengamp, e-barzh al liketennoù (sterniet pe get) ma veze roet keloù diwar-benn embannadenn pep levr enno. Ur c'hont-post arbennik e voe displeget. E 1994 e voe erlec'hiet chomlec'h Ronan Huon ouzh hini Janed Queillé, hep niverenn kont-post.

D'ar mare-se e veze dispaket levrioù Al Liamm gant re Skrid ha Skeudenn ha re Skridoù Breizh e lec'hioù ma yae stourmerien evit adsevel Breizh (kampoù hañv, festoù, emvodoù politikel hag all). Tud a-youl-vat a brene un nebeud levrioù evit o gwerzhañ d'o c'heneiled dre stalioùgoù dibad.

Pa voe savet Diffusion Breizh e voe dasparzhet gwelloc'h levrioù Al Liamm el levrdioù, hag e teuas an embannerezh brezhoneg er-maez eus an deñvalijenn. E 1994 koulskoude ez eo meneget e diwezh ar gelaouenn n'eus bet kavet nemet 8 levrdi e Breizh a ginnig levrioù brezhonek nevez (tri eus ar chadenn Ar Bed keltiek, tri eus Coop Breizh ha daou all e Gwengamp ha Lannuon). N'eus bet kemm ebet keit an hanter-kant vloaz da c'houde, pa embanne Tudual Huon e 2022 : « Dek stal a zo d'ar muiañ e Breizh e-lec'h ma kaver (levrioù Al Liamm) »[29]

Bruderezh hag herouezañ

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Pa ne oa ket ur marc'had digor evit al levrioù brezhonek el levrdioù e veze rediet an embannerien a-youl-vat klask prenerien dre ur rouedad tud hag aozadurioù. Dastum ha renkañ chomlec'hioù an dud kar-o-yezh a voe unan eus al labourioù a c'heller fiziout en un den ha n'eo ket ret kejañ outañ alies-kenañ. Hervez Pêr ar Bihan e voe graet gant Andrev Latimier (bet er skipailh adalek 1948 betek 1998), a vevas an darn vuiañ eus e vuhez e Rannvro Pariz[30]. Evel-se e veze posubl kas follennoù-bruderezh evit broudañ an danvez-lennerien da rakprenañ pe da brenañ al levrioù dre hanterouriezh Janed Queillé, kenwerzherez o werzhañ botoù e Gwengamp. Ouzhpenn da bajennoù brudañ war golo 3 ar gelaouenn e veze silet aperennigoù gant chomlec'h Ronan Huon warno er gelaouenn hag el levrioù.

Pelloc'h e voe karget Erwan Tranwouez d'ober war-dro fichennaoueg ar goumananterien hag ar brenerien.

Ne c'helle ket an embannerien vrezhonek, ken izel o gwerzhañ, goprañ dud a vicher evit an herouezañ evel an tiez-embann gallek a vent vras hag a engorf un departamant « diffusion' » ha ne ra ket gant ar bruderezh ez-reol[31]. Alies e klemm an embannerien, n'eus ket trawalc'h a vruderezh evit ma vefe kaset keloù war an nevezenti.

Embannadennoù hervez ar bloaz

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Brezhoneg
  • 1948
    • Roparz Hemon, Ar c'horf dindan treid ma zad-kozh, 66 p. Embannadurioù Douar ar Yaouankiz[32].Dastumad Brezhoneg eeun, 1. Romant polis ha levr yaouankiz
    • Roparz Hemon, Gaovan hag an den gwer, 48 p. Embannadurioù Douar ar Yaouankiz. Dastumad Brezhoneg eeun, 2. Diwar ur varzhoneg saoznek savet er 14vet kantved. Levr yaouankiz.
  • 1950
    • Jarl Priel, Ar spontailh : pezh-c'hoari e 3 arvest, 3 skeudenn gant Koroller, Arelli ha Ralph Soupault, 176 p. C'hoariva.
    • Theodor Storm, Aquis submersus, troet diwar ar germaneg [sic] / alamaneg ha kinniget Pêr Denez, 74 p. Romant.
    • Tangi Malmanche, An Antekrist, Tri arvest gant ur ragarvest, 84 p. Moulladenn a-ziforc'h niverennet : 300 skouerenn niverennet war baper leuegen alfa. Anv an embanner : Al Liamm-Tir-na n-Og. Adembannet gant an Embannadurioù Aber e 2013. C'hoariva.
  • 1952
    • Jarl Priel, Kleñved an Togn, 32 p. Anv an embanner : Al Liamm-Tir na n-Og. C'hoariva.
  • 1953
    • Barzhaz : kant barzhoneg berr 1350-1953, kentskrid Hent hor barzhoniezh gant Pêr Denez, 151 p. Notennoù war an oberourien. Moulladennoù niverennet : 20 skouerenn war baper leuegen neud disi Outhenin-Chalandre ha 480 war baper alfa Navarre. Anv an embanner : Al Liamm-Tir na n-Og. Antologiezh barzhonegoù.
    • Jakez Konan, Ali-Baba hag an daou-ugent laer, 40 p. Anv an embanner : Al Liamm-Tir na n-Og. Levr yaouankiz.
    • Korantin Riou, Ar Mabinogion evit ar vugale, 15 p. Dastumad "Levrioù ar vugale".
  • 1954
    • Jarl Priel, Ma zammig buhez. 1, 193 p. Emvuhezskrid. Geriaoueg ar gerioù tregeriat rik. Adembannet e 2022 gant An Alarc'h Embannadurioù asamblez gant an div lodenn all eus an heuliad Ma zammig buhez. Emvuhezskrid.
    • Abeozen, Bisouzig, kazh an tevenn, 37 p. Levr yaouankiz.
    • Jakez Riou, Barzhonegoù, 20 p. Barzhonegoù.
  • 1955
    • Jarl Priel, Ma zammig buhez. 2, Va buhez e Rusia, 190 p. Geriaoueg ar gerioù tregeriat rik. Adembannet e 2022 gant An Alarc'h Embannadurioù asamblez gant an div loden all eus an heuliad Ma zammig buhez. Emvuhezskrid.
    • Lenn a ran (evit bugale Vreizh), 24 p.
    • Hans Christian Andersen, Merc'hig ar Rozenn, , skeudennoù gant Frañseza J. Bertier, 24 p. Dastumad Levrioù ar vugale, 1.
    • Charles Perrault, Paotr e varv glas, Skeudennoù gant J.-M. Rabec, 24 p. Dastumad Levrioù ar vugale, 2. Titl orin : Barbe bleue.
    • Arzel Even, Barzhonegoù, 128 p. Barzhonegoù.
    • Ronan Huon, Evidon ma-unan : barzhonegoù 1944-1955, 121 p. Barzhonegoù.
    • Kerverzhiou, Barzhonegoù, 128 p. Barzhonegoù.
  • 1956
    • Roparz Hemon, An ti a drizek siminal, p. Brezhoneg eeun. Romant polis.
    • Daniel Defoë, Robinson Kruzo, skeudennou gant M. Cochard, 24 p. Rummad Levrioù ar vugale, 3. Titl orin : Robinson Crusoe.
    • Jacob & Wilhelm Grimm, Ar c'hemener bihan kalonek, skeudennoù gant M. Cochard, 14 f. Dastumad Levrioù ar vugale, 4. Titl orin : Das tapfere Schneiderlein.
    • Chouchanick, Istor ar poñsin melen, skeudennet gant Luce Lagarde, 24 p.Dastumad Levrioù ar vugale, 5
  • 1957
    • Jakez Riou, Geotenn ar Werc'hez ha danevelloù all, 116 p. Moulladennoù a-ziforc'h niverennet : 40 skouerenn war baper leuegen neud disi Rives ha 60 war baper alfa Rives. Danevelloù.
    • Abeozen, Istor lennegezh vrezhonek an amzer-vremañ, ur ger a-raok, gant Ronan Huon, 253 p. Moulladennoù a-ziforc'h niverennet war baper Rives ha war Alfa. Istor al Lennegezh vrezhonek.
    • Jarl Priel, Ma zammig buhez. 3, Amañ hag ahont, 290 p. Geriaoueg ar gerioù tregeriat rik. Moulladennoù a-ziforc'h niverennet : 30 skouerenn war paper leuegen neud disi Rives ha 50 war baper alfa Mousse. Adembannet e 2022 gant An Alarc'h Embannadurioù asamblez gant an div lodenn all eus an heuliad Ma zammig buhez. Emvuhezskrid.
    • Charles Perrault, Ar Goantenn e koad ar c'housk, 24 p.Dastumad Levrioù ar vugale, 6. Titl orin : La Belle au bois dormant.
    • Charles Perrault, Ar c'hazh gant heuziou ler, 24 p. Dastumad Levrioù ar vugale, 7. Titl orin : Le Chat botté.
    • Charles Perrault, Luduennig, 24 p. D astumad Levrioù ar vugale, 8. Titl orin : Cendrillon.
    • Charles Perrault, Kabellig Ruz, 24 p. Dastumad Levrioù ar vugale, 9. Titl orin : Le Petit Chaperon rouge.
    • Jacob & Wilhelm Grimm, Gwenn-erc'h hag ar seizh korrig, 24 p. Dastumad Levrioù ar vugale, 10. Titl orin : Schneewittchen.
  • 1958
    • Langleiz, Tristan hag Izold, 25 skeudenn koadengravet gant an oberour, 200 p. Moulladennoù a-ziforc'h  : 25 skouerenn war baper neud disi eus an dibab merket A betek Z, 50 skouerenn niverennet war baper neud disi eus an dibab, 75 skouerenn niverennet war baper offset kaer ha 400 niverennet war baper tev, hep niverenn. Levr kaer arz.
    • Arzel Even, Istor ar yezhou keltiek... 1, X-263 p. Liesskrivet. War ar golo Hor Yezh. Yezhoniezh.
  • 1959
    • Jarl Priel, An teirgwern Pembroke, skeudennet gant Yvonne Jean-Haffen, 215 p. Roll ar gerioù micher. Troididigezh Le trois-mât errant, Éditions Les Portiques, 1931, gant Jarl Priel ha troet gantañ. Romant mor.
    • Frañseza J. Bertier, Kistinenn, 12 f. Dastumad Levrioù ar vugale, 11.
    • Gwennig ha Gwenola, 24 p. Dastumad Levrioù ar vugale, 12.
    • Jarl Priel, Kontadennoù a-vremañ, 100 p.
  • 1961
    • Jean de La Fontaine, Augustin Conq, Yeun Ar Gow, Mojennoù, 24 p. Dastumad Levrioù evit ar vugale, 13.
    • Charles Perrault, Kroc'hen Azen, 24 p. Dastumad Levrioù ar vugale, 14.
    • Jacob & Wilhelm Grimm, Ar c'havr hag he givri bihan, troet gant Frañsez Kervella, 24 p. Dastumad Levrioù ar vugale, 15.
    • Roparz Hemon, Mari Vorgan, 166 p. Moulladennoù a-ziforc'h  : 20 skouerenn war baper-lin Montgolfier A betek Z, 30 skouerenn niverennet war baper Lafuma. Romant dre lizhiri.
    • Maodez Glanndour, Istor ar Mabig Jezuz, 24 p. Dastumad Levrioù ar vugale, 16.
    • Jacob & Wilhelm Grimm, Rozenn-wenn ha Rozenn-ruz, 24 p. Dastumad Levrioù evit ar vugale, 17. Titl orin : Schneeweisschen und Rosenrot.
    • Charles Deulin & Albert Minot, Pêrig hag ar briñsez, 12 f. Dastumad Levrioù evit ar vugale, 18.
    • Hans Christian Andersen, An eostig, troet gant Roparz Hemon, 24 p. Dastumad Levrioù evit ar vugale, 19.
    • Mixi-Bérel, Bleiz noz Nedeleg : kontadenn eus Bro-Ganada, 24 p. Dastumad Levrioù evit ar vugale, 20.
    • Gwion Rolland, An tri porc'hell roz, 12 f. Dastumad Levrioù evit ar vugale,, 21.
    • Ar Roue ha Meudig e vab, 62 p. Dastumad Levrioù evit ar vugale. Levr yaouankiz.
    • Abeozen, Damskeud eus hol lennegezh kozh. Istor al lennegezh brezhonek.
    • Marianna Abgrall, Gwinizh hepken, kentskrid gant Zavier Langleiz, koadengravadurioù gant Xavier Haas, 76 p. Barzhonegoù.
  • 1963
    • Jacob & Wilhelm Grimm, Ar pevar soner, 24 p. Dastumad Levrioù evit ar vugale, 22.
    • Jacob & Wilhelm Grimm, An ti bara-mel, 24 p. Dastumad Levrioù evit ar vugale, 23.
    • Jacob & Wilhelm Grimm, An tri ourz, 12 f. Dastumad Levrioù evit ar vugale, 24.
  • 1964
  • 1965
  • 1966
    • Ronan Huon, An irin glas, 202 p. Moulladennoù a-ziforc'h niverennet : 50 skouerenn war paper leuegen neud disi Arches ha 30 war baper neud disi Johannot. 13 danevell.
    • Ar c'hi kalonek, 24 p. Dastumad Levrioù ar vugale, 25.
    • Perig ar Meud, 24 p. Dastumad Levrioù ar vugale, 26.
    • Pêr Denez, Alanig al louarn, 24 p. Dastumad Levrioù ar vugale, 27.
  • 1967
    • Roparz Hemon, Barzhonegoù, 142 p. Dastumadenn glok barzhonegoù Roparz Hemon. Moulladenn a ziforc'h : 200 skouerenn war baper kaer Johannot. Barzhonegoù.
  • 1969
    • Reun Menez Keldreg, Merc'hed, 98 p. Moulladenn a-ziforc'h niverennet : 50 skouerenn war baper leuegen neud disi Johannot. 2 danevell.
    • Ar Bibl Santel, 1. An Testament nevez : Ar Pevar aviel, troidigezh dindan renerezh Maodez Glanndour, 270 p. Moulladenn war baper bibl. Relijion.
  • 1970
    • Fañch an Uhel, Gwerzioù kozh Breizh, dibab kempennet gant Pêr Denez, Anna ar Beg ha Morwenna Denez, kentskrid gant Pêr Denez, 115 p. Rummad Studi ha Dudi.
    • Youenn Drezen, An dour en dro d'an inizi, eil embannadur goude hini Gwalarn, 1932, 78 p. Romant.
    • Roparz Hemon, Ho kervel a rin en noz, 258 p. Moulladenn a-ziforc'h niverennet : 50 skouerenn war baper Lafuma. 35 danevell.
  • 1971
    • Youenn Drezen, Sizun ar Breur Arturo, 86 p. Dastumad Studi ha dudi. Moulladenn a-ziforc'h niverennet : 50 skouerenn war baper Condat diwar 1000 en holl. Heñvel ouzh moulladur e gelaouenn Al Liamm, nn 14, 1949. Romant.
    • Roparz Hemon, War ribl an hent, 290 p. 15 danevell.
    • Roparz Hemon, Tangi Kerviler, 290 p. Moulladenn a-ziforc'h niverennet : 30 skouerenn war baper Johannot. Romant.
    • Ar Bibl Santel, 2. An Testamant Nevez, Oberoù an ebestel, Al Lizheroù, An Diskuliadur. Troidigezh dindan renerezh Maodez Glanndour, 623 p. Moulladenn a-ziforc'h war baper bibl. Relijion.
  • 1972
    • Roparz Hemon, Ur Breizhad oc'h adkavout Breizh, 252 p. Teskad pennadoù skrivet evit Breiz Atao pe Gwalarn etre 1923 ha 1929 hag embannet gant Gwalarn e 1931.
    • Youenn Drezen, Skol-louarn Veig Trebern hag e "frai" Paotr-tev. 1, kinnig[où] gant Ronan Huon ha Per-Jakez Helias, 182 p. Moulet ez eus bet 1500 skouerenn, en o zouez 70 war baper kaer lafuma niverennet. Romant.
  • 1973
    • Youenn Drezen, Skol-louarn Veig Trebern hag e "frai" Paotr-tev. 2, 171 p. Moulet ez eus bet… 1500 skouerenn, en o zouez 70 war baper kaer lafuma niverennet. Romant.
    • Anjela Duval, Kan an douar, 182 p. Barzhonegoù.
    • Tangi Malmanche, An intañvez Arzhur, drama e pevar arvest, 120 p. Moulladenn a-ziforc'h war baper Johannot. C'hoariva
  • 1974
    • Youenn Drezen, Skol-louarn Veig Trebern hag e "frai" Paotr-tev, 3, 171 p. Romant.
    • Ar Bibl Santel, 3. Ar Psalmoù, troidigezh gant Maodez Glanndour, 224 p. Moulladenn a-ziforc'h war baper bibl. Relijion.
    • Tangi Malmanche, Gwreg an toer. Marvailh an ene naonek, 84 p. Moulladenn a-ziforc'h war baper Romana. C'hoariva.
  • 1975
    • Romant ar roue Arzhur. 1, Marzhin, lizherennoù treset ha skrid gant Langleiz, rakskrid Vefa de Bellaing, 191 p. Levrlennadur. p. 189-190.
    • Youenn Olier, An deiz-ha-bloaz, 180 p. 50 war baper kaer Romana. 14 danevell..
    • Jarl Priel, Va zammig buhez, 1, 193 p. Roll gerioù tregeriat rik. Eil mouladur. Moulladenn a-ziforc'h niverennet : 70 skouerenn war baper kaer Ingres. Adembannet e 2022 gant An Alarc'h Embannadurioù asamblez gant an div loden all eus an heuliad Ma zammig buhez. Emvuhezskrid.
    • Tangi Malmanche, Gurvan ar marc'heg estrañjour, 140 p. Moulladenn a-ziforc'h war baper Arches. C'hoariva.
    • Tudy, Fri Korloko, 40 p. Bannoù-treset.
    • Roparz Hemon, Mari Vorgan’', 166 p. Eil embannadur. Romant.
  • 1976
    • Tangi Malmanche, Ar Baganiz, pezh-c'hoari e tri arvest, 132 p. C'hoariva.
    • Ronan Huon, Evidon va-unan : barzhonegoú 1944-1961, kentskrid gant Maodez Glanndour, 118 p. Eil embannadur kresket. Barzhonegoù.
    • Frañsez Kervella, Yezhadur bras ar brezhoneg, XII-499 p. Gevellun embannadur Skridoù Breizh, 1947. Yezhoniezh.
    • Aleksandr Soljenitsyn, Ti Vatriona, lakaet e brezhoneg gant Ernest ar Barzhig (titl orin Matrenin dvor), 79 p. Romant.
    • Anne Pierjean, Ar c'hazh bihan penn-skanv, skeudennoù gant G. Viannini, brezhoneg gant Riwal Huon, 24 p. Dastumad Levrioù ar vugale, 1.
    • Chouchanick, Istor ar poñsin melen, skeudennet gant Luce Lagarde, troet gant Tudual Huon, 24 p. Dastumad Levrioù ar vugale, 2. Eil embannadur adwelet.
    • Kenan Kongar (Frañsez Kervella), An Nadozig vurzhudus, 24 p. Dastumad Levrioù ar vugale, 3.
    • Charles Perrault, Kroc'hen azen, troet gant Riwal Huon, 24 p. Dastumad Levrioù ar vugale, 4.
  • 1977
    • Youenn Drezen, Itron Varia Garmez, skeudennoù gant R. Y. Creston, kentskrid gant Roparz Hemon, 321 p. Geriaoueg. Eil embannadur diwar hini Skrid ha Skeudenn e 1941. Moulladenn a-ziforc'h niverennet : 100 skouerenn war baper ridennet. Romant.
    • Lan Inizan, Emgann Kergidu ha traoù-all c'hoarvezet e Breizh-Izel e-pad Dispac'h 1793, Levrenn I ha II, kentskrid gant Ronan Huon, kempennet evit an embann ha modernaet ar yezh gant Yann-Erwan Abalan, 237 p. Moulladenn a-ziforc'h niverennet : 100 skouerenn war baper kaer c'hwezet arvelen.
    • Strollad ar Vro Bagan, Ma c'helljen-me kanañ laouen, 35 p. C'hoariva.
    • Goulven Jacq, Pinvidigezh ar paour, 161 p. Moulladenn a-ziforc'h niverennet : 70 skouerenn war baper kaer Ingres. Emvuhezskrid.
  • 1978
    • Yeun ar Gow, E skeud Tour Bras Sant Jermen, 256 p. Eil embannadur. 2500 skouerenn goude embannadur kentañ 600 skouerenn e 1955 gant an oberour e-unan. Moulladenn a-ziforc'h niverennet : 70 skouerenn war baper kaer arvelen Arjomari-Prioux. Emvuhezskrid.
    • Maodez Glanndour, Vijelez an Deiz diwezhañ, 18 p. Moulladenn a-ziforc'h war baper kaer Arches. Danevelloù.
    • Hans Christian Andersen, An houadig divalav, skeudennet gant Luce Lagarde , troet gant Riwal Huon, 24 p. Dastumad Levrioù ar vugale, 5.
    • Hans Christian Andersen, Rouanez an Erc'h, troet gant Riwal Huon. 24 p. Dastumad Levrioù ar vugale, 6.
  • 1979
    • Roparz Hemon, Yezhadur berr ar brezhoneg, 128 p. Yezhoniezh.
    • Pêr Denez, Glas evel daoulagad c'hlas na oant ket ma re, 102 p. Moulladenn a-ziforc'h niverennet : 70 skouerenn war baper kaer Ingres. Romant.
    • Pêr Denez, Diougan Gwenc'hlan, 140 p. Romant.
    • Tudual Huon, Ar chalboter huñvreoù, 133 p. Moulladenn a-ziforc'h niverennet : 70 skouerenn war baper kaer c'hwezet arvelen. 8 danevell.
    • Benead, Gwiadenn ar vuhez, 34 p. Moulladenn a-ziforc'h war baper Romana. Barzhonegoù.
  • 1980
    • Ronan Huon, Ur vouezh er vorenn, 194 p. Moulladenn a-ziforc'h niverennet : 70 skouerenn war baper roudennet Arches. 9 danevell.
    • Goulc'han Kervella, Ar Chase, 117 p. Gerioù ha troioù-lavar. Moulladenn a-ziforc'h niverennet : 70 skouerenn war baper kaer.
    • Yann-Vari Kerwerc'hez, En ur rambreal, 247 p. Eil embannadur adwelet gant Yann-Erwan Abalan hag ur strollad tud goude hini Skridoù Breizh e 1943. Romant polis
    • Jakez Konan, Lannevern e kañv ha danevelloù all, 221 p. Danevelloù.
    • Didrouz, Truez va Doue, 228 p. 11 danevell. Moulladenn a-ziforc'h war baper Romana. Priz Langleiz 1990.
    • Pêr Diolier, Ar veaj-se ur wech e oa, 86 p. Moulladenn a-ziforc'h war baper kaer Ingres. Barzhonegoù.
  • 1981
    • Reun ar C'halan, Levr ar blanedenn, 137 p. Moulladenn a-ziforc'h niverennet : 60 skouerenn war baper Ingres. Barzhonegoù.
    • Youenn Olier, E penn an hent, 190 p. Gerioù dibaot. Eil embannadur goude emembannadur 1964[33] e stumm ur c'haier liesskrivet. Romant.
    • Jakez Konan, Ur marc'hadour a Vontroulez, 99 p. Roll-gerioù. Moulladenn a-ziforc'h niverennet : 50 skouerenn war baper Arches.
    • Ar Bibl santel. 4, Izaia, troidigezh gant Maodez Glanndour, 156 p. Relijion. Moulladenn war baper bibl.
  • 1982
    • Herve Herri, Evel-se e oamp, 221 p. Moulladenn a-ziforc'h niverennet : 70 skouerenn war baper ivoire roudennet. Emvuhezskrid.
    • Kenan Kongar, Barzhonegoù, 159 p. Moulladenn a-ziforc'h war baper Ingres. Barzhonegoù.
    • Anjela Duval, Traoñ an Dour, 144 p. Moulladenn a-ziforc'h war baper Johannot. Adembannadur 2599 skouerenn.Barzhonegoù.
  • 1983
    • Jef Philippe, En tu-mañ d'an Ifern, 161 p. Geriaoueg. ISBN2-7368-0000-1. 10 danevell.
    • Maodez Glanndour, Va levrig skeudennoù, 54 p. Barzhonegoù.
  • 1984
    • Yann Gerven, Brestiz o vreskenn, 91 p. ISBN2-7368-0086-4. Romant-polis.
    • Roparz Hemon, An tri boulomig kalon aour, 203 p. ISBN2-7368-0004-4. 26 danevell evit ar vugale.
  • 1985
    • Goulc'han Kervella, Laeneg, medisin, 206 p. Moulladenn a-ziforc'h niverennet : 70 skouerenn war baper kaer. ISBN2-7368-0010-9. Buhezskrid.
    • Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl, 2, 254 p. ISBN2-7368-0013-3. Moulladenn a-ziforc'h niverennet : 70 skouerenn war baper kaer. Kontadennoù bobl.
    • Maodez Glanndour, Komzoù bev, 1985, 194 p. Moulladenn a-ziforc'h war baper Spinnaker. ISBN2-7368-0012-5. Adembannadur eus Skridoù Breizh, 1949. Barzhonegoù.
    • Maodez Glanndour, Telennganou, 87 p. ISBN2-7368-0009-5. Barzhonegoù.
    • Reun ar C'halan, Klemmgan Breizh, 80 p. ISBN2-7368-0011-7. Barzhonegoù.
  • 1986
    • Jakez Konan, Kenavo, Amerika. 166 p. Gerioù ne gaver ket er geriadurioù. Moulladennoù a-ziforc'h niverennet : 50 skouerenn war baper roudennet. Romant.
    • Yann Gerven, Brestiz o Vreskenn, 122 p. ISBN 2-7368-0017-6. Romant polis.
  • 1987
    • Maodez Glanndour, Kregin-mor, 251 p. ISBN2-7368-0019-2.
    • Abeozen, Bisousig kazh an Tevenn; skeudennoù gant Tudual Huon, 120 p. Kenembann gant An Here. ISBN 0298-5683, 3, 4. Levr yaouankiz.
  • 1988
    • Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl, 3, 224 p. ISBN2-7368-0021-4. Moulladenn a-ziforc'h niverennet : 70 skouerenn war baper kaer. Kontadennoù bobl.
    • Lukian Tangi, Pêr, Jakez, Yann hag ar re all, 166 p. ISBN2-7368-0022-2. 8 danevell. Priz Langleiz 1987.
  • 1989
    • Abeozen, Argantael, golo e liv gant Tudual Huon, 77 p. ISBN2-7368-0025-7. Romant.
    • Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl, 4, 112 p. ISBN2-7368-0023-0. Moulladenn a-ziforc'h niverennet : 70 skouerenn war baper kaer. Kontadennoù bobl.
    • Goulc'han Kervella, Lara, 223 p. Moulladenn a-ziforc'h war baper Romana. Danevelloù.yè
  • 1990 ** Youenn Drezen, Sizun ar Breur Arturo, 86 p. Golo e liv gant Tudual Huon. ISBN2-7368-OO29-X. Moulladenn heñvel ouzh hini 1970 gant lizherennoù fonnuzhoc'h. Romant.
    • Tad Medar, Istorioù beleien, 191 p. ISBN2-7368-0027-3. Fent.
    • Yann Gerven, Bouklet ha minellet, 200 p. ISBN2-7368-0028-1. Romant.
  • 1991
    • Maodez Glanndour, Dre inizi ar bed keltiek, 231 p. ISBN2-7368-0031-1. Yezhoniezh
    • Roparz Hemon, Barzhonegoù, 142 p. 3de moulladur. Moulladenn a-ziforc'h niverennet : 50 skouerenn war baper kaer ivoire. Barzhonegoù.
  • 1992
    • Lukian Raoul, Geriadur ar skrivagnerien hag ar yezhourien aet da anaon a-raok miz Meurzh 1992, 432 p . Roll an oberourien hag an arallanvioù. ISBN2-7368-0034-6
  • 1993
    • Frañsez Kervella, Skridoù Frañsez Kervellla dastumet ha kinniget gant Pêr Denez. 216 p. ISBN2-7368-0038-9. Skridoù liesseurt.
  • 1994
    • Kristol Goulm, Levr bourzh ar veaj kentañ, Levrenn gentañ 3 a viz Eost 1492 - 5 a viz Kerzu 1492, kinniget ha troet diwar an destenn orin kastilhanek gant Filip Oillo, 219 p. ISBN2-7368-0039-7. Deizlevr mor.
    • Goulc'han Kervella, Brezel ar rigadell, 203 p. ISBN2-7368-0041-9. Romant.
    • Loeiz Herrieu, Kammdro an Ankoù, kempennet ha lakaet e peurunvan gant François Louis get sikour Gwenael ha Meriadeg Herrieu, Herve Huon, Daniel Kare, Martial Ménard, Frañsez Favereau, ha Daniel Doujet, 317 p. Gerioù nebeut anavet. Eil embannadur adwelet eus an embannadur 1974 e doare-skrivañ gwenedek. ISBN2-7368-0043-5. Kenskriverezh brezel.
    • Fañch an Uhel, Kontadennoù ar bobl. 5, prientet evit an embann gant Divy Kervella ; rakskrid gant Per Denez, 185 p. Levrlennadur p. 177-185. ISBN2-7368-0042-7. Kontadennoù pobl.
  • 1995
    • Yann Gerven, Plac'hedigoù o ler rouz,. Danevelloù 1, 303 p. ISBN2-7368-0047-8. 16 danevell.
    • Yann Gerven, Ifern yen ha merc'hed klouar. Danevelloù 2, 304 p. ISBN2-7368-048-6. Danevelloù.
  • 1996
    • Filip Oillo, Blaz an Holen, 224 p. Romant. Priz Langleiz 1995.
  • 1997
    • Youenn Gwernig, Un dornad plu = A handful of feathers, 1997, 208 p. ISBN2-7368-0050-8. Testennoù kenstur.
  • 1998
    • Yeun ar Gow, Kontadennoù Kernev. 1, 192 p. ISBN2-7368-0054-0. 14 kontadenn bobl
    • Roparz Hemon, Eñvorennoù, 158 p. 14 luc'hskeudenn. Emvuhezskrid.
  • 1999
    • Goulc'han Kervella, E vrennigenn zivezhañ, 176 p. 10 danevell.
    • Yeun ar Gow, Kontadennoù Kernev. 2, 198 p. ISBN2-7368-0055-9. 9 kontadenn bobl.
  • 2000
  • 2001
    • Filip Oillo, Blaz an Holenn, 224 p. Eil embannadur. Romant.
  • 2002
    • A-stroll, Danevelloù divyezhek : nouvelles bilingues, 284 p. ISBN2-86843-227-1. Kenembann gant An Here. Eil emmbannadur divanket. 8 danevell.
    • Goulc'han Kervella, Lara, 215 p. Kenembann gant An Here. 13 danevell.
    • Jarl Priel, An teirgwern Pembroke, 255 p. ISBN2-86843-258-1. Kenembann gant An Here. Tennet ez eus bet 1000 skouerenn. Romant mor.
  • 2003-2004 : embannadenn ebet.
  • 2005
    • Daniel Defoe, Robinson Crusoe, brezhoneg gant Yeun Ar Gow, 156 p. Geriaoueg. ISBN2-7368-0060-5. Romant.
    • Garmenig Ihuellou, Argantael ha tro Breizh, 208 p. ISBN2-7368-0059-1. Romant.
  • 2006
  • 2007
    • Maguy Kerizit- Rederig-e-galon-noazh, 110 p. ISBN2-7368-0068-0. Romant.
    • Ronan Huon, Danevelloù, 282 p. ISBN978-2-7368-0069-7. Danevelloù.
    • Yann Bijer, Avel gornôg, 454 p. Geriadurig. ISBN978-2-7368-0067-3. Romant istorel. Priz Langleiz 2006 (merket war ar bajenn ditl).
    • Yann Gerven, Tonkad kriz Tom Bruise, 87 p. ISBN978-2-7368-0071-0. Romant polis.
    • Tugdual Kalvez, War barlenn an amzer, rakskrid gant Aline Gleoneg, 83 p. ISBN978-2-7368-0070-3. Barzhonegoù.
  • 2008
    • Herve ar Gall, Koulz ar c'hastrilhez, 230 p. ISBN978-2-7368-0073-4. Romant.
    • Goulc'han Kervella, Aada ha Narki. 1, 63 p. ISBN978-2-7368-0072-7.
  • 2009
    • Herve Gouedard, Liñvadenn Kastellodren ha danevelloù all, 393 p. ISBN978-2-7368-075-8. 14 danevell. Priz Sten Kidna-Le long cours du Bono 2010.
    • David ar Gall, Hent Arkadius, 171 p. ISBN978-2-7368-0076-5. 21 danevell.
    • Yann Gerven, Cheeseburger ha yod silet, 368 p. ISBN: 978-2-7368-0074-1. Danevelloù.
    • Reun ar C'halan, A-bell hag a-dost, 364 p. ISBN978-2-7368-0077-2. 20 danevell.
    • Erwan Hupel, Barzhaz an naon du, 32 p. ISBN978-2-7368-0078-9. Bannoù-treset.
  • 2010
    • Riwal Huon, Ar marc'h glas. 171 p. ISBN978-2-7368-0080-2. Romant.
    • Herve Bihan, Traou kouer, tresadennoù gant Mael Verot, 146 p. ISBN978-2-7368-0079-6. 18 danevell.
    • Herve Gouedard, Kergelenn, alouber an dremmwel, 129 p. ISBN978-2-7368-0081-9. Romant.
    • Céline Soun, Gisel Sparza, Murielle Lorant, Al Loar en Islonk, 32 p. ISBN: 978-2-7368-0082-6. Bannoù-treset teiryezhek brezhoneg, kanjobaleg (Guatemala), spagnoleg.
  • 2011
    • Yann Bijer, Torrebenn!, 411 p. ISBN978-2-7368-0083-3. Romant istorel. Priz Sten Kidna-Le long cours du Bono 2012.
    • Anjela Duval, Kan an Douar, eil embannadur, 182 p. ISBN978-2-7368-0084-0. Barzhonegoù.
    • A-stroll, Anken, 75 p. ISBN978-2-7368-0085-7. Staget ganti ur CD enrolladurioù an testennoù warnañ savet gant skoazell ar Redadeg. 9 danevell gant 9 oberour war dodenn an anken hag ar spont.
    • Riwal Huon, Ar marc'h glas, 173 p. ISBNISBN978-2-7368-080-2. Romant. Priz Sten Kidna-Le long cours du Bono 2011
  • 2012
    • Yann Gerven, Brestiz o vreskenn, 91 p. ISBN978-2-7368-0086-4. Eil embannadur. Romant polis.
    • Pierre-Emmanuel Marais, Alje 57, 90 p. ISBN9788-2-7368-0088-8. Romant.
    • Monika Piarden (arallanv a-stroll), An avel en ho plev, savet dre zouarn Yann-Charlez Kaodal, Patrick Drean, Gael Drion ha David ar Gall, 212 p. Romant polis.
    • Paskal Tabuteau, Lae Izold, 145 p. ISBN978-2-7368-0089-5. Barzhonegoù.
    • Maodez Glanndour, Jakez Konan, Yvon Gourmelon, Notennoù yezhadur, 96 p. ISBN978-2-7368-0090-1. Yezhoniezh.
    • Goulc'han Kervella, Boned glas ar Pagan, 156 p. ISBN978-2-7368-0091-8. Danevelloù. Prix An Triskell-Saloñs levrioù Gwened.
  • 2013
    • Herve Gouedard, Paul Sérusier, ul livour e Breizh, 219 p. Levrlennadur. ISBN978-2-7368-0098-7. Romant.
    • Erwan Hupel, Yudal!, 130 p. ISBN978-2-7368-0097-0. Romant.
    • Yann Bijer, Kan ma bro, 250 p. ISBN: 978-2-7368-0092-5. Barzhonegoù.
    • Gerry Mc Donnell, Distro : pezh-c'hoari en un arvest troet gant Kristian Braz, mouezh Gerry Mc Donnell, 39 p. + 1 CD ISBN 978-2-7368-0096-3. Titl orin : Making it home. C'hoariva.
  • 2014
    • Abeozen, Dremm an Ankou, 140 p. Roll gerioù micher ISN978-2-7368-0101-4. 18 danevell brezel. Troet e galleg dindan titl Le visage de la Mort, Association Bretagne 1914-18, 2021. Deizlevr brezel.
    • Herve Gouedard, A-dreuz ar c'hantvedoù, 111 p. ISBN978-2-7368-0103-8. Danevelloù istorel.
    • Goulc'han Kervella, Aada ha Narki. 2, Etrezek an inizi, 54 p. ISBN978-2-7368-0099-4
    • Jakez Konan, Ur marc'hadour a Vontroulez, Eil embannadur, 90 p. ISBN978-2-7368-0104-5. Romant.
  • 2015
    • Youenn Gwernig, Kleier an trec'h, 76 p. ISBN978-2-7368-0108-3. 6 danevell.
    • Alistair MacLeod, Tev ar gwad, tanav an dour, lakaet e brezhoneg gant Kristian Braz, 295 p. ISBN 978-2-7368-0109-0. Titl orin : No great mischief. Romant.
    • Jef Gedez, En-dro d'al lenn-vor, 136 p. ISBN978-2-7368-0095-6. Danevelloù.
    • David ar Gall, Bara Brith, 186 p. ISBN978-2-7368-0106-9. Romant.
    • Yann Gerven, Diskrap e Skrabyar , 128 p. ISBN978-2-7368-0110-6. Romant polis.
    • Pierre-Emmanuel Marais, Divemor, 128 p. ISBN978-2-7368-0112-0. Romant.
    • Paskal an Intañv, ‘'Udora pe afer an ed-du, 142 p. ISBN978-2-7368-0111-3. Romant skiant-faltazi.
    • Riwal Huon, Merc'hed gwisket e du, 58 p. ISBN978-2-7368-0105-2
  • 2016
    • Yann Bijer, Bar Abba, 255 p. ISBN978-2-7368-0119-9. Romant.
    • Homeros, An Ilias, brezhoneg gant Paskal Tabuteau, 53 p. ISBN978-2-7368-0114-4
    • Goulc'han Kervella, Ar roc'h toull livet, 58 p. ISBN978-2-7368-0115-1. Romant.
    • Herve Seubil gKernaoudour, Keridwal, 80 p. ISBN978-2-7368-0116-8. Barzhonegoù.
    • Goulc'han Kervella, Mari-Vorgan ar glandour, tresadennoù, Christophe Babonneau, 109 p. ISBN978-2-7368-0113-7
    • Kristian Braz, Rebetiko hag istorioù all, 143 p. ISBN978-2-7368-0117-5. Danevelloù.
  • 2017
    • Malo Bouessel du Bourg, Du evel an noz liesliv, 135 p. ISBN978-2-7368-0125-0. 12 danevell.
    • Riwal Huon, Park Balan, 169 p. ISBN978-2-7368-0122-9. Romant. 2018
    • Roparz Hemon, Gevred ha skridoù diechu all, aozet ha kinniget gant Erwan Hupel, 146 p. ISBN978-2-7368-0127-4. Testennou diechu a bep seurt.
    • Yann Guillamot, Straed ar sec'hedien ha koñchennoù all, skeudennet gant Erwan Corlouer, 92 p. ISBN978-2-7368_0121-2. 14 kontadenn.
    • Filip Oillo, Blaz an Holenn, 202 p. Romant. 3de embannadur. Priz Langleiz 1995.
    • Jan Veldmman, Feulster… nann!, troet gant Goulc'han Kervella, 43 p. ISBN978-2-7368-0124-3. C'hoariva.
  • 2018
    • Erwan Evenou, Bugale milliget ar baradoz kollet, 196 p. ISBN978-2-7368-0132-8. Romant.
    • Jerome David Salinger, An diwaller er segaleg, troet gant Kristian Braz. 262 p. ISBN978-2-7368-0131-1. Titl orin : The catcher in the rye.
    • John McGahern, Merc'hed war-dro, brezhoneg gant Kristian Braz, 263 p. ISBN978-2-7368-0135-9. Titl orin : Amongst women.
    • Jean Le Clerc de la Herverie, Seizh tra da ober, 146 p. ISBN978-2-7368-0128-1. Priz romant brezhonek Ti-kêr Kemper 2017. Romant.
    • Erwan Hupel, Penaos dont da vezañ brezhoneger a-vihanik ?, 88 p. ISBN978-2-7368-0130. Romant.
  • 2019
    • Erwan Hupel, chuchumuchu, 56 p. ISBN978-2-7368-0137-3. Romant.
    • Yann Gerven, Dre faot Fauré, 248 p. ISBN978-2-7368-0134-2. Romant.
    • Fulup Lannuzel, Koroll an dasorc'h, 216 p. ISBN978-2-7368-0136-6. 9 danevell.
    • Yann Bijer, Diougan ar Seizh Sant, 154 p. ISBN978-2-7368-0138-0. Romant polis.
    • Annie Coz, Lucio E-kreiz K., 110 p. ISBN978-2-7368-0133-5: Romant.
  • 2020
    • Loeiza an Duigoù, Rampo, 46 p. ISBN978-2-7368-0141-0. Romant.
    • Yann Guillamot, Ar vuhez diamzeriet ha marvailhoù all, 130 p. ISBN978-2-7368-0142-7. Kontadennoù pobl. 1 pladenn-arc'hant.
    • Fulup Lannuzel, Kaour ar Barzh, galeour, 250 p. ISBN978-2-7368-0147-2. Romant.
    • Jil Penneg, Koktel ar vuhez, 1, 146 p. ISBN978-2-7368-0140-3. Danevelloù.
    • Anjela Duval, Traoñ an Dour, Eil embannadur, 140 p. ISBN978-2-7368-0139-7. Barzhonegoù.
    • Fañch an Uhel, Kure Brelevenez, 20 p. ISBN978-2-7368-0150-2. Kontadenn e bannoù-treset gant Tudu embannet e 1980 war Yod-Kerc'h.
    • Erwan Hupel, Gisti, tout! : istor blev ar Bretonezed, 56 p. ISBN 978-2-7368-0148-9. Romant.
    • Youenn Drezen, Pellgent loc'h Laoual ha danevelloù all, 134 p. ISBN978-2-7368-0146-5. Danevelloù.
    • Kristian Braz, Kroashent-tro, 153 p. ISBN978-2-7368-0143-4. Danevelloù.
    • Herve Gouedard, Karnedoù un ergerzhour difiñv, 222 p. Dastumadenn pennadoù embannet gant Ya! ISBN978-2-7368-0145-8. Danevelloù-beaj.
  • 2021
    • Filip Oillo, Dindan ar bili, an traezh, 285 p. ISBN978-2-7368-0155-7. Romant.
    • Jil Penneg, Koktel ar vuhez. 2, 132 p. ISBN978-2-7368-0149-6. Danevelloù.
    • Fulup Lannuzel, Pik pe vran 130 p. ISBN978-2-7368-0153-3.
    • Jack Kerouac, War an hent, brezhoneg gant Kristian Braz, 451 p. ISBN978-2-7368-0154-0. Titl orin : On the road. Romant.
    • Jil Penneg, Koktel ar vuhez. 3, 134 p. ISBN978-2-7368-0149-6. Danevelloù.
    • Jules Verne, An enezenn gevrinus. 1, Peñseidi an oabl, brezhoneg gant Stefan Carpentier, 289 p. ISBN978-2-7368-0151-9. Titl orin : L'île mystérieuse, 1. Les naufragés du ciel. Romant.
    • Herve Gouedard, Enez Vriad : un damsell istorel, 112 p. ISBN978-2-7368-0152-6. Istor lec'hel.
  • 2022
    • Herve Gouedard, Renabl peuzhollek an netraigoù, 238 p. ISBN978-2-7368-0159-5. Pennadoù a bep seurt.
    • Herve Gouedard, Marc'hadour livioù, 68 p. Dastumad Didermen. ISBN978-2-7368-0156-4
    • Jil Penneg, Koktel ar vuhez. 3, 90 p. ISBN978-2-7368-0158-8. Danevelloù.
    • Yann-Charlez Kaodal, Fulenn, 187 p. ISBN978-2-7368-0160-1. Romant.
    • Youenn Drezen, An dour en dro d'an inizi, dourlivadurioù gant Robert Damilot, 80 p. ISBN978-2-7368-0163-2. Moulladenn niverennet 200 skouerenn. Romant.
    • Yannig Audran, Kan ar mel, 234 p. ISBN978-2-7368-0157-1. Romant. Priz kentañ ar romantoù a-drugarez da Prizioù FR3.
    • Roparz Hemon, Mari Vorgan, 141 p. (ISBN 9782736801236). 3de embannadur.
  • 2023
    • Goulc'han Kervella, Karnak, 58 p. ISBN978-2-7368-0171-7. Romant.
    • Peter Stamm, Dremmvro amspis, troet gant Kristian Bras, 156 p. ISBN978-2-7368-0164-9. Titl orin : Ungefähre Landschaft. Romant.
    • Yann Bijer, Ar peñsead, 250 p. ISBN978-2-7368-0166-3. Romant.
    • Joan Bodon, Ar vein war an hent, troet diwar an okitaneg gant Joel Donarzh, 160 p. ISBN978-2-7368-0168-7. Romant.
    • Jules Verne, An enezenn gevrinus. 2, An den dilezet, brezhoneg gant Stefan Carpentier, 292 p. ISBN: 978-2-7368-0169-4. Titl orin : L'île mystérieuse, 2. L'homme oublié.
    • Herve Gouedard, Enez-ar-Gerveur : un damsell istorel, 166 p. ISBN978-2-7368-0165-6. Istor lec'hel.
    • Iwan ar Fur, Kañv ha diskañv, 380 p. ISBN978-2-7368-0170-0. Romant.
    • Loeiza an Duigou, Tan de’i, skeudennet gant Anna Duval-Guennoc, 168 p. Dastumad ZH, ISBN978-2-7368-0161-8. Romant.
    • Fulup Lannuzel, Mall achap! ha danevelloù all,  218 p. ISBN: 978-2-7368-01-7368-01. 10 danevell.
    • Riwal Huon, Micha Riou (1993 - ?) & Gwastell ar Rouaned, 108 p. ISBN978-2-7368-0167-0. 2 danevell.
    • Kristian Braz, Moussa, istorioù berr, 180 p. ISBN978-2-7368-0172-4. Danevelloù.
  • 2024
Diwar-benn ar brezhoneg (e galleg peurvuiañ)
  • Dafar yezh Roparz Hemon

Merket e voe trede embannadur war al levrioù yezh pa voe ar re gent ermaeziet gant Gwalarn ha/pe Skridoù Breizh etre 1938 ha 1948.

  • Grammaire bretonne, 103 p. (embannadur kentañ Gwalarn, 1940) : 3de embannadur adwelet ha kresket, 1957; 4vet embannadur, 1962; 5vet embannadur, 1966; 6vet embannadur, 1970; 9vet embannadur, 1984, ISBN2-7368-0001-X. (ISBN 9782736800017).
    • Grammaire bretonne, 96 p. Adembannadur reizhet, 2023. (ISBN 9782736801748).
    • Cours élémentaire de breton = Kentelioù brezhoneg eeun, 141 p. : 5vet embannadur, 1967; 6vet embannadur, 1970; 7vet embannadur, 1984; 8vet embannadur, 1972;
    • Méthode rapide de breton
    • Dictionnaire Breton-Français, roll lec'hanvioù ha tud : 3de embannadur adwelet ha kresket, ; 8vet embannadur adwelet ha kresket, 836 p.
    • Dictionnaire Français-Breton : 422 p. : 1añ embannadur, 19--; 3de embannadur adwelet ha kresket, 1964. Adwelet ha kresket ; Embannadur nevez, 1970; 7vet embannadur, 1984. Moulet 1500 skouerenn gant golo plastik.
    • Dafar geriadur istorel ar brezhoneg. Levrenn 1. A. "Contribution à un dictionnaire historique du breton". Levrenn 1, 1958, 208 p. Kaset e voe embann al levrennoù da heul dindan atebegezh ar gelaouenn Preder.
** A-gevret gant Ronan Huon, Dictionnaire Breton/Français; Français-Breton An Here/Al Liamm, 2002, 1367 p. ISBN2-86843-237-9
    • A-stroll, Nouveau dictionnaire Breton/Français; Français-Breton, 1518 p. Roll lec'hanvioù ha tud : 1añ embannadur, 2014. ISBN978-27368-0100-7.
Reun ar Glev
Dictionnaire classique français-breton (keinet pe get)
    • Levrenn 1, A-B, 1983, 351 p.
    • Levrenn 2 C-debla , p. p. 360-704.
    • Levrenn 3, Déblo-Embég, 1986, p. 713-1056
    • Levrenn 4 Embel-Fileri, 1987 p. p. 1065-1440
    • Levrenn 5 Filet-Impuni, 1988, p. 1450-1824
    • Levrenn 7 Marche-Passant, 1990, p. p. 2216-2592. ISBN2-7368-0026-5.
    • Levrenn 8 Passe-Racontar, 1992 p. p. 2600-3007. ISBN2-7368-0033-8.
    • Levrenn 9 Raconter-Sitôt, 1993, p. p. 3018-3455
    • Levrenn 10 Situation-Zygoma, 1994 p. p. 3466-4064. ISBN2-7368-0040-0
  • Pêr Denez, 40 pennad-lenn evit ar skoliou, 1971.

Levrlennadur

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Testennoù embannet gant pennoù Al Liamm
  • Andrev Latimier, Stourm. E-barzh Al Liamm-Tir na n-Og, niv. 7, Meurzh-Ebrel 1948.
  • Ronan Huon, Embannadurioù, E-barzh Al Liamm-Tir na n-Og, niv. 60, Meurzh-Ebrel 1957.
  • Ronan Huon, Menoz Al Liamm, E-barzh Al Liamm-Tir na n-Og,, niv. 67, Gouere-Eost 1958.
  • Ronan Huon, An niverenn 150, E-barzh Al Liamm-Tir na n-Og, niv. 150, Genver-C'hwevrer 1972.
  • Ronan Huon, Sav-poent un embanner, E-barzh Al Liamm-Tir na n-Og, niv. 150, Genver-C'hwevrer 1972.
  • Ronan Huon, atersadenn gant Le Peuple breton, niv. 151, Mezheven 1976.
  • Tudual Huon, Tric'hantvet niverenn Al Liamm. E-barzh Al Liamm-Tir na nÓg, niv. 300, Genver-C'hwevrer 1997.
  • Disanv, Pennad-stur (da geñver ar bloaz 2000). E-barzh Al Liamm-Tir na nÓg, niv. 318, Genver-C'hwevrer 2000.
Unskridoù
  • Jacqueline Le Champion, L'édition en Bretagne, École Nationale des Sciences de l'Information et des Bibliothèques, 1988, 134 p. Liesskrivet.
  • Noël Lainé, Le Droit à la parole, Terre de Brume, 1992. ISBN2-908-021-09-0.
  • Frañsez Favereau, Lennegezh ar brezhoneg en XXvet kantved, 3 : al lennegezh a « spered broadel », Al Liamm-Tir na nÓg; Hervez spered « ar batrioted », Brud ha Brud Nevez, 1948-1968, Skol Vreizh, 2008, p. p. 10-32. ISBN978-2-915623-40-6.
  • Frañsez Favereau, Lennegezh ar brezhoneg en XXvet kantvet. 4, Efed mae 68 hag ugent bloavezhiad traoù mesket : 1968-2000, Skol Vreizh, 2008. ISBN978-2-915623-
  • Jacques Erwan Mouton, Al Liamm (1945-1980) : contribution à la construction identitaire des néo-bretonnants d’après-guerre, 2009. Tezenn doktorelezh e brezhoneg dindan renerezh Yves Le Berre, Skol-veur Brest.
Pennadoù
  • Mannaig Thomas, Une littérature en dépendances. La littérature de langue bretonne, 2000-2010. E-barzh La Bretagne linguistique, niv. 18, 2014, . p. 177-203.
  • Fulup Lannuzel, Al Liamm : war an dachenn abaoe 78 vloaz. E-barzh Bremañ, niv. 444, Kerzu 2022-Genver 2023. Pennad-kaoz gant Tudual Huon.
Lec'hiennoù
Lec'hienn Riwal Huon diwar-benn istor Al Liamm-Tir na nÓg hag e rener-diazezer

Lec'hienn ofisiel

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Notennoù ha daveennoù

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
  1. ↑ Ronan Huon aterset gant Le Peuple breton, niv. 151, Mezheven 1976 : « Pal ar gelaouenn Gwalarn a oa krouiñ ul lennegezh a blom gant hini n'eus forzh peseurt bro dre ar brezhoneg, ne ra Al Liamm nemet mont war he lerc'h ». Arroudennet e-barzh Christian Rogel, Dindan ar wask, les éditeurs en langue bretonne de 1944 à 1977, kounskrid 1978, École nationale supérieure des bibliothécaires.
  2. ↑ Chomlec'h kentañ : Ronan Huon, 25 Bali ar Republik ; da c'houde, 132 straed Verdun, hag erfin, 2 Banell Poulbriken.
  3. ↑ Kemennaden er Journal officiel de la République française (JO), 5 a viz C'hwevrer 1946 : 5 janvier 1946… AL LIAMM (Le Lien). But : favoriser les relations entre les pays celtiques (Bretagne, Pays de Galles, Écosse, Cornouaille britannique, Irlande). Siège : 178 quai Blériot, Paris.
  4. ↑ Moullet e voe ar gemennadennig war JO ar 25 a viz C'hevrer 1955. "Siège social : 178, quai Blériot, Paris ; but : « Défense de la culture de la langue bretonne (sic) ».
  5. ↑ Un ti-embann damofisiel all a voe eus an Imprimerie commerciale krouet a-raok ar brezel, e Roazhon, gant Frañsez Debauvais.
  6. ↑ Suzanne Le Masurier, intañvez da André Derrien, warlec'hier an embanner-levrdier Lefournier.
  7. ↑ A-wezhioù merket evel "Ti ar Skrev" pe "Ti-moulerezh ar Baol", er bloavezioù 1970.
  8. ↑ Ne brenas ket Al Liamm al levrioù gallek, evel an hini kaer diwar-benn Pierre Mac Orlan.
  9. ↑ Kontet gant Riwal Huon en e lec'hienn diwar-benn obererezh e dad hag istor Al Liamm.
  10. ↑ Bac'het e voe Abeozen, Youenn Drezen, Frañsez Jaffrennou-Taldir, ha heskinet e voe skrivagnerien all evel Yeun ar Gow.
  11. ↑ Enebiñ a rae « al labour boulc'het gant yezhourien ampart » (a gav dreist) ha Youenn Drezen « a oa un arzour hag ur barzh ha dibabet en doa al lennegezh an dachenn a vez nebeutoc'h-nebeutañ a dud oc'h ober war he zro er mare-mañ». Ronan Huon, "Sav-poent an embanner", Al Liamm niv. 150, Genver-C'hwevrer 1972, pp. 54-55.
  12. ↑ Sifroù roet gant Noë Lainé, Le droit à la parole, Terre de Brume, 1992, p. 156 (ISBN 9782908021097).
  13. ↑ Meneget e voe er pennad-stur an niverenn 318 (Genver-C'hwevrer 2000) m'eo bet fiziet labour moullañ an niverenn-mañ da Geltia Graphic e Speied
  14. ↑ Meneget gant lec'hienn an embregerezh La Mouette Communication. hag eñ lesanvet "impalaer ar c'hazinoioù" ha "poulzer an touristerezh er Baol".
  15. ↑ Mouller ar gelaouenn eo bet Graphe e Kintin adalek 2000 hag hiziv eo aet ar marc'had gant Ouestélio e Brest.
  16. ↑ Pennad-stur titlet Stourm, en Al Liamm - Tir na n-Og, niv. 7, Meurzh-Ebrel 1948.
  17. ↑ Al Liamm, niv. 347, Kerzu 2004, p. 98.
  18. ↑ (fr) CNL
  19. ↑ Christian Rogel, Les éditeurs en langue bretonne, ENSSIB, 1978
  20. ↑ Atersadenn embannet e Bremañ, niv. 444, Kerzu 2022-Genver 2023.
  21. ↑ Ijinet en doa an divlizherennad AL a gaver war ar gelaouenn ha keinoù al levrioù keit ha hanter-kant bloaz.
  22. ↑ Christian Rogel, Les éditeurs en langue bretonnes…, ENSSIB, 1978.
  23. ↑ Al Liamm, niv. 127, Meurzh-Ebrel 1968.
  24. ↑ Bremañ, niv. 444, p. 9.
  25. ↑ Atersadenn Tudual Huon : « Skignañ levrioù evit ar re a zo tik gant al levrioù war baper… Ma zad a rae ar c'hontrol, embann levrioù ar marc'hatmatañ ar gwellañ evit ma vefent prenet gant an holl ». Bremañ, niv. 444, Kerzu 2022-Genver 2023.
  26. ↑ Kontet eo an adkavadenn e-touez paperioù an oberour e-barzh E koun Youenn Drezen, An Alarc'h embannadurioù, 2022.
  27. ↑ E 1957, paper boutin : 1000 lur/bloaz ; paper kaer : 1500 lur/bloaz. E 1967 : 20 ha 25 lur.
  28. ↑ Notennoù en niv. 276 ha 277, derou 1993.
  29. ↑ Bremañ, niv. 444, Kerzu 2022-Genver 2023, p. 6.
  30. ↑ Al Liamm, niv. 310, 1998, p. 403.
  31. ↑ Kas kelou d'ar mediaoù, d'al levrdioù ha d'al levraouegoù, aozañ abadennoù skingomz ha skinwel, ha tuta evit mont war ar poentoù-gwerzhañ pennañ e vez o c'hefridioù.
  32. ↑ Embann a reas skipailh ar gelaouenn Al Liamm-Tir na nÓg ur levrig dindan anv Douar ar Yaouankiz, troidigezh an dro-lavar iwerzhoneg Tir na nÓg hag un eil levrig dindan anv ar gelaouenn Al Liamm.
  33. ↑ Er raklavar e skriv an oberour ez eo bet savet ar skrid etre 1956 ha 1962.
Adtapet diwar « https://br.wikipedia.org/w/index.php?title=Embannadurioù_Al_Liamm&oldid=2118479 »