Pêr-Jakez Heliaz

Krogit e-barzh !
Un danvez pennad eo ar pennad-mañ ha labour zo d'ober c'hoazh a-raok e beurechuiñ.
Gallout a rit skoazellañ Wikipedia dre glokaat anezhañ. 

Pêr-Jakez Heliaz
Anv ofisiel	Pierre Hélias
Anv pluenn	Pêr-Jakez Heliaz Pierre-Jakez Hélias
Obererezh	Romantour, daneveller, saver pezhioù-c'hoari, barzh, paotr ar radio hag an tele
Ganedigezh	e 1914 e Pouldreuzig, Bro-Vigoudenn
Marv	e 1995 e Kemper, Kernev
Yezh skrivañ	Brezhoneg, galleg
Enorioù	Kolier an Erminig
Oberennoù pennañ
Marc'h al Lorc'h

Pierre-Jakez Hélias, pe Pêr-Jakez Heliaz e brezhoneg, Pierre Hélias e anv ofisiel, a zo bet ganet e Pouldreuzig, e Bro-Vigoudenn, (Penn-ar-Bed) e 1914. Ur skrivagner brezhonek ha gallek eo bet, puilh e oberennoù.

Savet en deus kerkoulz barzhonegoù, pezhioù-c'hoari, danevelloù, romantoù ha kontadennoù. Bet eo bet ivez ur c'hoarier sketchoù evit ar radio hag un aozer abadennoù evit ar skinwel. Brudet eo da gentañ penn evit e levr gallek Le Cheval d'Orgueil, oberenn bet savet da gentañ en e ziv yezh, a dammoù, ha bet embannet goude e brezhoneg gant an titl "Marc'h al Lorc'h". Marvet eo bet d'an 13 viz Eost 1995.

Buhez

Ganet eo bet ha bet eo o chom e Pouldreuzig er Vro Vigoudenn, en un tiegezh a dud munud, labourerien-douar anezho, o labourat evel micherourien e ti ar re all. E yezh gentañ eo bet ar brezhoneg dre ma oa brezhonegerien e dud. Deskiñ a ra ar galleg er skol. Dont a ra sod gant ar yezh-se, nes ankouât e yezh gentañ. Dre m'eo tuet er skol eo lakaet da vont pelloc'h gant e studioù : el lise, e Kemper, ha goude e Roazhon. Eus 1946 da 1975, bloaz ma ya war e leve, eo kelenner war al lennegezh e Skol ar Vistri Kemper.

D'an 21 a viz Kerzu 1946 e krog Pêr Helias (Jakez Kroc'hen) da aozañ abadennoù e brezhoneg evit ar radio (sketchoù ha pezhioù-c'hoari) e kompagnunezh Pêr Trepos (Gwilhou Vihan). Un tamm brud a sav neuze dezhañ, plijet kenañ ma veze an dud gant o fent, o selaou anezho er "post bihan", war gwagennoù Radio-Quimerc'h. Daou vloaz war-lerc'h eo e-mesk ar re a ro lañs en-dro da Gouelioù-meur Kerne e Kemper. Chom a ray e-touesk aozerien ar festival-se e-pad pell, hag an den karget da ginnig an abadennoù e brezhoneg d'an dud.

Un den er-maez eus an Emsav e chom e vuhez-pad, o klask ober gant e zaou sevenadur war un dro, o skrivañ kerkoulz e brezhoneg hag e galleg. Un den a-gleiz eo, tost-kar d'ar gomunisted : ezel eo deus ar strolladoù Ar Falz hag Emgleo Breiz. Embann a ra pennadoù er gelaouenn La Bretagne à Paris hag er gazetenn bemdeziek Ouest-France. Diwar ar gronikenn divyezhek embannet er gazetenn-se bep sizhun e sav e benn-oberenn Le Cheval d'orgueil, lakaet da zont er-maez doare ul levr e 1975. Ennañ e tispleg e yaouankiz ha buhez an dud anvet gantañ dre ar munud. Ar mod en deus da daolenniñ pep tra a laka e levr da vezañ kazimant ur studiadenn diwar-benn doare an dud da vevañ war ar maez e penn kentañ an XXt kantved er Vro Vigoudenn, evel ma vije bet savet gant un etnologour. Kerkent hag embannet e ra berzh spontus e levr. Troet eo e nouspet yezh hag anvet eo dre ar bed. Rebechet eo bet outañ koulskoude bezañ aozet un oberenn m'eo troet enni sevenadur Breizh hag ar brezhoneg war an amzer dremenet.

Skol publik Kledenn-Poc'hêr Pêr-Jakez Héliaz

E 1977 eo embannet gantañ al levr Les Autres et les miens, un dastumadeg koñchennoù priziet mat. Goude e sav romantoù e galleg. E varzhoniezh vrezhonek a vez priziet kemend-all, evel el levrioù Maner kuz/Manoir secret hag Ar Men Du.

E 1971 e kemer perzh en abadennoù brezhonek Breizh o veva, skignet dre ar skinwel.

Evit e enoriñ eo bet roet e anv da veur a straed ha da veur a skol e Breizh (Pouldreuzig, Kleder, Medrigneg, Sant-Maloù...), da lec'hiad Skol-veur Breizh-Izel e Kemper ha da vediaoueg-kêr Landerne. Erminiget eo bet e 1991.

E miz Gouere 2006 e voe digoret ur mirdi gouestlet dezhañ e Pouldreuzig, en ti m'eo bet o chom.

Paperioù Pêr-Jakez Helias a zo bet fiziet goude e varv d'ar CRBC e Brest.

Armel niverenn 3 er CRBC (Brest), enni paperioù Heliaz

Bannoù-treset

Goude embannet Le cheval d'orgueil e stumm bannoù treset, e oa bet graet heñvel gant Marc'h al lorc'h. Savet eo bet ar skrid brezhonek gant Mannaig Thomas.

E oberenn

Evel aozer

E brezhoneg

• Biskoaz kemend-all, 1947,
• Eun ano braz, 1953,
• War eun dachenn foball, 1955,
• Mojennou Breiz I, 1957,
• Tan ha ludu, 1957,
• Eun den maro ha ne goll ket e benn, 1958,
• Mojennou Breiz II, 1959,
• Mevel ar Gosker, 1959,
• Kanadenn Penn ar Bed, 1959,
• Peziou-c'hoari Jakez Krohen, 1977, 1980
• Marh al lorh, 1986,
• Bugale Berlobi I - Brud an Dreued, 1987,

Levrioù divyezhek

• Marvaillou ar votez-tan. Contes bretons du sabot à feu, 1961, divyezhek
• Maner Kuz. Manoir secret, 1964, divyezhek
• Divizou eun amzer gollet. Devis d'un temps perdu, 1966, divyezhek
• An Izild a heul. Yseult seconde, 1969, divyezhek; An Isild a-heul, 1983, brezhonek.
• Ar men du. La pierre noire, 1974, divyezhek
• An tremen-buhez. Le passe-vie, 1979, divyezhek

E galleg

• Danses de Bretagne, images de Bretagne, e ti Jos Le Doaré, 36 p., 1955.
• Comme on connaît ses saints, 1961,
• Contes bretons du pays bigouden, 1967,
• Bretagne aux légendes : la mer, 1967,
• Costumes de Bretagne, 1969,
• Contes bretons de la Chantepleure, 1971,
• Tradition bretonne : le savoir-vivre, 1973,
• Le Cheval d'Orgueil, 1975,
• Tradition bretonne : Logis et ménages, 1975,
• Comment un Breton devint roi d'Angleterre, 1976,
• Les autres et les miens : le trésor du Cheval d'orgueil, 1977,
• Penaoz e teuas eur Breizad da veza roue Bro-Zaoz, 1977,
• Le Grand valet, La Femme de paille, Le Tracteur - Théâtre I,
• Lettres de Bretagne - langues, culture et civilisations bretonnes, 1978,
• La sagesse de la terre, 1980,
• Quimper en Cornouaille, 1980,
• Au pays du Cheval d'orgueil, 1980,
• Piou e-neus lazet an hini koz ?, 1981, e brezhoneg
• L'esprit du rivage, 1981,
• L'Herbe d'or, 1982,
• Images de Bretagne, 1983,
• La colline des solitudes, 1984,
• Les contes du vrai et du semblant, 1984,
• Lisbonne, 1987, e galleg
• Bugale Berlobi II - Marvaillou da veva en ho sav, 1988, e brezhoneg
• Vent de soleil, 1988, e galleg
• Midi à ma porte, 1988, e galleg
• Amsked. Pobl an noz. Clair-obscur. Le peuple de la nuit, 1990, divyezhek
• Le quêteur de mémoire, 1990, e galleg
• La nuit singulière, 1990, e galleg
• D'un autre monde. A-berz eur bed all, 1991, divyezhek
• Katrina Lenn-zu, 1993, e brezhoneg
• Le diable à quatre, 1993, e galleg
• Le piéton de Quimper, 1993, e galleg
• Ventre-à-Terre, l'aventurier, e galleg
• Ruz-Kov ar foeterez-vro, e brezhoneg
• Un pays à deux langues, embannet goude e varv

Evel kenaozer

• Gant ar mareoù-bloaz - Au fil des saisons, divyezhek
• La côte - Recueil de chants celtiques, 1983, e galleg
• Lod all a varv… / D'autres meurent, divyezhek
• Magies de la Bretagne, e galleg
• Toinou - le cri d'un enfant auvergnat (pays d'Ambert), e galleg

Kronikoù

• Biskoaz kemend-all ! (10 levrenn), e brezhoneg

Levrlennadur

• Pierre-Jakez Hélias, levrenn niv. 36, emb.Skol Vreizh, divyezhek
• Per-Jakez Hélias. Niverenn ispisial, kelaouenn Brud Nevez niv. 172, 1994. Niverenn dreist-ordinal da geñver e 80 vloaz, e brezhoneg
• Francis Favereau (Dindan ren), Pierre-Jakez Hélias, Bigouden universel, emb. Pluriel, divyezhek
• Pascal Rannou, Inventaire d'un héritage - Essai sur l'œuvre littéraire de Pierre-Jakez Hélias, emb. An Here, e galleg

Liammoù diavez

• L'Ouest en mémoire (Ina) - Per Jakez Helias ha Xavier Grall 1977
• L'Ouest en mémoire (Ina) - "Le cheval d'orgueil" ar film 1980
• L'Ouest en mémoire (Ina) - Kult ar marv e Breizh displeget gant Per Jakez Helias 1994