Skrid ha Skeudenn
Skrid ha Skeudenn a oa un ti-embann levrioù kaer e brezhoneg krouet e 1932 diwar atiz Youenn Drezen gant skor teknikel Florentin Goinard, mouller ar pemdezieg La Dépêche de Brest. Adal an amzer-se e voe darempredoù strizh zo bet etre Roparz Hemon, rener ar gelaouenn Gwalarn hag an ti-embann Levraoueg Gwalarn, hag o merour Youenn Drezen.
Strishoc'h c'hoazh e oa an darempredoù etre merour Skrid ha Skeudenn hag arzourien bodet en Unvaniez ar Seiz Breur : mignon tost e voe da Reun Kreston ha James Bouillé, hag e 1935 e voe degemeret en Unvaniezh[1].
Mont en-dro[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Peogwir e oa tost Youenn Drezen d'ar Seiz Breur ha peogwir g e plije al levrioù kaer dezhañ e teuas a-benn da sevel un ti-embann evit al levrioù kaer brezhonek, an hini nemetañ a zo bet biskoazh, hogen evit embann al levrioù savet gantañ ha gant e vreur lennegel, Jakez Riou hepken, peurvuiañ. Florentin Goinard, ur mestr war ar moullañ hag un emsaver breizhat, e oa merour ha mouller an ti-embann.
E 1932 e teuas Kan da Gornog er-maez, un hir a veulgan skrivet gant Youenn Drezen ha skeudennaouet gant koadengravadurioù Reun Kreston, savet ar font Vulcain gantañ ivez.
Tri levr savet gant Jakez Riou a voe embannet, unan a-raok e dremenvan hag daou all goude.
En diwezh e voe embannet div oberenn gant Youenn Drezen, an hini ziwezhañ p'edo en harlu e Naoned, nepell diouzh e vouller, a oa harluet ivez[2].
Pouezus-kenañ e voe labour hag aked Florentin Goinard ha Youenn Drezen o labourat nepell diouzh ar mouller, pa voe kelaouenner ar skrivagner e Le Courrier du Finistère eus 1924 betek e zilez e 1931, ha pa voe staliet ar sizhunieg katolik ha Moullerezh ar C'hastell en hevelep savadur, 4 straed ar C'hastell e Brest. Ken abred ha 1927 e krogas o c'henlabour pa voe embannet Gorsedd digor, ur pezh-c'hoari gant Jakez Riou e 1928, dindan anv an ti-moullañ nemetken.
Darempredoù etre Skrid ha Skeudenn ha Gwalarn[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Atav e chomas mat an darempredoù etre Youenn Drezen ha Roparz Hemon pa oa Y. Drezen merour Gwalarn adalek 1925 betek an diwezh.
Ne oa ket entanet Roparz Hemon gant skeudennoù arzel e-barzh al levrioù a c'hellfe bezañ embannet gant Gwalarn ; koulskoude e lakaas moullañ Prometheus ereet - Ar Bersed (Youenn Drezen) e 1928 (Levraoueg Gwalarn, niverenn 6), skeudennaouet gant Jorj Robin ha Reun Kreston.
Levrioù embannet ha raktreset[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- 1932 : Youenn Drezen, Kan da Gornog, koadengravadurioù triliv gant ar font Vulcain ijinet gant Reun Kreston ; 150 skouerenn.
- 1934 : Jakez Riou, Geotenn ar Werc'hez ha danevellou all, koadengravadurioù gant Reun Kreston ha lizherennaouet gant ar font Vulcain, kentskrid gant Roparz Hemon. Embannadenn gentañ gant Gwalarn e 1928. Komedienn a-zivout Goursez Breizh
Prest e oa ar skrid pell a-raok 1934, met n'hellas ket Reun Kreston, ac'hubet-kenañ, dont a-benn eus ar skeudennadur a-raok bloavezhioù.
- 1941 : Jakez Riou, Nomenoe oe, . Koadengravadurioù gant Pêr Peron.
- 1943 Youenn Drezen, Itron Varia Garmez, kentskrid gant Roparz Hemon, koadengravadurioù gant Reun Kreston, ment vras, 320 pajenn. Romant.
- 1943 : Jakez Riou, An Dogan, pezh-c'hoari e daou arvest, kentskrid gant Youenn Drezen, koadengravadurioù gant Reun Kreston, 52 p. Adembannet gant Emgleo Breiz e 1957 ha gant Aber e 2010.
Savet e 1932 goude gwalldaol an delwennoù dirak Ti-kêr Roazhon e 1932. Al lu a oa graet ouzh ar polis gall.
- 1947 : Youenn Drezen, Pemp pezh-c'hoari : Karr-kañv an Aotrou Maer; Youenn Vras hag e leue; Anduilhenn ar person; Ret eo nouiñ ar Gurun gozh; Mor Penmarc'h, skeudennoù gant Bourlaouen, Jos Kervella, R. Y. Creston, Pêr Peron, 162 p., 25 cm. War ar golo hag ar c'hein :Youenn Vras hag e leue. War ar bajenn-ditl : Skrid ha Skeudenn e Naoned.
Evit ar skingomz Radio Roazhon e oa bet aozet ar pezhioù. Pa voe difennet dre varnedigezh da Youenn Drezen ha da Florentin Goinard chom e pevar departamant Breizh velestradurel e kavjont repu el Liger-Izelañ, gant harp Fañch Gwazhdoue emichañs.
- Chomet diembann gant Skrid ha Skeudenn : Youenn Drezen, An dour en-dro d'an inizi, skeudennaouet gant Robert Damilot. Embannadenn gentañ gant Gwalarn (nn 42), e 1932. Prest evit ar moullañ e 1941. Adkavet e-touez paperioù ar skrivagner[1] hag dembannet gant Al Liamm e 1970.
- Raktresoù hep disoc'h
En e studiadenn diwar-benn Youenn Drezen hag ar Seiz Breur e veneg Tudual Huon tri raktres kavet roudoù anezho e paperioù Youenn Drezen.
- Ul levrig skeudennaouet e liv, evit deskiñ lenn.
- Ar Mabinogion, troet gant Fañch Elies Abeozen.
- Ar bleizi alouberien, skeudennaouet gant Reun Kreston.
- Raktresoù distrujet
- Zavier Langleiz, Enez ar Rod, romant skiant-faltazi. Distrujet e voe an darn vuiañ eus ar voulladenn e-kerzh bombezadegoù e Roazhon, e miz Mezheven 1944. Gant Ar Balb e voe kaset da bennvat an embannadur brezhonek kentañ, e 1949.
Levrlennadur[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Aumasson, Pascal. Seiz Breur – Pour un art moderne en Bretagne 1923-1947. Kastellin : Locus Solus, 2023 (ISBN 978-2-36833-418-8)
- Le Couédic, Daniel & Veillard, Jean-Yves. Ar Seiz Breur 1923-1947 – Ar c'hrouiñ breizhek etre chom giz kozh ha mont war-raok. Dinan : Terre de Brume, 2000 (ISBN 978-2-84362-104-8)
- Huon, Tudual. Youenn Drezen hag ar Seiz Breur. In : E koun Youenn Drezen, Embannadurioù Al Lanv, 2022 (ISBN 978-2-916745-49-7)
Notennoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- ↑ 1,0 ha1,1 Tudual Huon, op. cit.
- ↑ Nemet e oa un distro evit e gomper, a oa genidik eus Sant-Nazer.