Ar mor el lennegezh vrezhonek

Gronnet eo Breizh gant ar mor, hag evel m'eo un dodenn paot e lennegezh ar bed en e gaver el lennegezh vrezhonek evel-just. An oberennoù brezhonek a zo ar gaoz war ar mor enno a zo aparchant d'al lennegezh vor hag ur plas bras a roer d'ar mor enno.

Nebeut a skridoù brezhonek diwar-benn ar mor

Ne gaver ket kalz a oberennoù savet a-hir-amzer e brezhoneg (romantoù, danevelloù, barzhonegoù hir… ). Embannet e voe ar c'hentañ romant mor brezhonek e 1959 (Jarl Priel, An teirgwern Pembroke) ha n'eus ket bet kalz a heulidi. Un nebeud merdeerien o deus kontet traoù ar mor bevet ganto nemetken. Ha n'eus ket kalz a levrioù evit ar yaouankiz nemeur. Pa weler al levrioù mor embannet e verzer un troc'h bras pa ne oa kazi levr mor ebet e brezhoneg evit ar yaouankiz a-raok 2000. Savet eo bet roll an oberennoù lennegezh vor en ur ouzhpennañ ar pezh a c'hell c'hoarvezout war an aodoù e-touez an annezidi o chom en arvor ha levrioù o tennañ d'an aodoù pe d'ar bigi.
O sellout ouzh an hanterkantad a oberennoù brezhonek renablet ne gaver ket un niver bras a zeskrivadurioù p'emañ an daneveller, ijinet pe get, o verdeiñ warnañ evel e c'hellfed gortoz, hag ar Vrezhoned e-touez ar pobloù eus ar re voazetañ gant mont war vor a c'heller krediñ ez int.

Ar romant mor brezhonek

Ur romant mor zo ur romant m'emañ an darnvuiañ eus an traoù o c'hoarvezout war vor hag o tiskouez tud ambarket war bigi bras pe vihan. N'eus ket kalz anezho e brezhoneg ha nebeut-tre pa ne seller ket ouzh an treizhoù berr evit mont da Vreizh-veur ha da Iwerzhon. Gant Jarl Priel eo bet savet ar romant mor brezhonek kentañ hag embannet e 1959 ha ne vo ket kavet unan all a-raok an hini savet gant Yann Bijer, Ar peñsead e 2023. Romant berr-tre Jakez-Erwan Mouton, Ar c'hraken (2009) ne c'hell ket bezañ lakaet war ar memes linenn, pa zo moliac'h ennañ.

Oberennoù brezhonek savet e brezhoneg war-eeun

1925

• Fañch al Lae, Bilzig, Buhez Breiz, 189 p. Romant. Buhez annezidi arvor e Lokireg.

1935

• Paotr Juluen (Gour-na-gil), An Tornaod, Gwengamp, Mouladurioù Arvor, 200 p. Danevell-veaj da Vro-Gembre hag evezhiadennoù a bep seurt.

Bloavezhioù 1940

1943

• Yann-Fañch Kaba : Trema an Heol o sevel, Skridoù Breizh. Danevell-veaj. Mordreizher.

Bloavezhioù 1950

1954

• Jarl Priel, Ma zammig buhez. Levrenn 1, Embannadurioù Al Liamm. Emvuhezskrid. Morlu gall.

1957

• Per-Jakez Heliaz, Mojennoù ar mor. 1, skeudennou Breiz Jos Le Doaré, Emgleo Breiz-Brud Nevez. Kontadennoù troet pe adaozet diwar Anatol ar Braz, Fañch an Uhel, Paul Sébillot hag all.

1959

• Per-Jakez Heliaz, Mojennoù ar mor. 2, skeudennou Breiz Jos Le Doaré, Emgleo Breiz-Brud Nevez.
• Jarl Priel : An teirgwern Pembroke, Embannadurioù Al Liamm. Romant. Merdeadurezh a genwerzh kozh. — Adembannet gant An Here e 2002 (ISBN 2-86843-258-1)

Bloavezhioù 1960

1961

• Roparz Hemon, Mari Vorgan, Embannadurioù Al Liamm. Romant dre lizhiri. Morlu kozh.

1963

• Fañch al Lae, Bilzig, Emgleo Breiz-Brud-Nevez, 264 p. Romant. Buhez annezidi arvor Lokireg. Adembannadur.

1978

• Marcel Divanac’h, Le marsouin hâbleur = Ar moroc’h fougaser, Brest, Les Édtions du Vieux Meunier breton. Kontadennoù, eñvorioù ha komzoù personel, brezhoneg ha galleg tal ouzh tal. Arvor Bro-Vigoudenn.

Bloavezhioù 1980

1981

• Yves Miossec, Dreist ar mor braz (Eil moulladur), Emgleo Breiz-Brud nevez", 158 p.

1982

• Kristian Brisson, Ar Reder-mor, Emgleo Breiz-Brud Nevez (ha Bleun-Brug), 85 p. Danevell.

1984

• Loeiz Andouard, Jakez Karter, Hor Yezh, 141 p. Buhezskrid. Merdeadurezh kozh.(ISBN 2868630030)

1988

• Mikael Madeg, Tra ma vo mor, Emgleo Breiz-Brud Nevez. (ISBN 2867750660). Romant.
• Mikael Madeg, Marsel Divanac’h, C'hwec'h kontadenn eus arvor Bro vigouden, Dastum, 54 p. + 1 gased. Kontadennoù.
• Yann Morvan : Va merdeadenn e Bro-Sina, Emgleo Breiz-Brud Nevez, 1988. (ISBN 2867750628). Danevell-veaj. Morlu gall.

Bloavezhioù 1990

1995

• Ar Vro Bagan / Goulc'han Kervella, Amoko 2, Brud Nevez / Emgleo Breiz (ISBN 2-86775-152-7)

Bloavezhioù 2000

2001

• Eneour Puilh-Stephan, Beaj Eneour, Plougastel, An Here, 136 p. (ISBN 2868431860). Danevell-veaj mor gant ur grennard. Levr yaouankiz.

2002

• Jarl Priel, An teirgwern Pembroke, An Here-Al Liamm, 253 p. Romant. Merdeadurezh a genwerzh kozh. Adembannadur. (ISBN 2868432581).

2003

• Fañch al Lae, Bilzig, testenn vrezhonek ha troidigezh gant Bernez Kabon tal-ouzh-tal, Skol Vreizh, 353 p. (ISBN 2911447778). Buhez annezidi arvor e Lokireg.

2006

• Hervé Peaudecerf, Peñseoù ha peñseidi : ur peñse, un istor da gontañ : dit-te da gas an enklask da benn, tresadennoù gant Jean-François Guével, H. Peaudecerf, 56 p. (ISBN 9782952756914). Levr yaouankiz.

2007

• Yann Bijer : Avel gornog, Embannadurioù Al Liamm, 454 p. (ISBN 9782736800673). Romant. Buhez ar besketaerien.

2009

• Jakez-Erwan Mouton, Ar c'hraken, Keit vimp bev, 78 p. Romant moliac’h. Levr yaouankiz.

Bloavezhioù 2010

2015

• Goulc'han Kervella, N'eus ket a garantez eürus, Skol Vreizh, 144 p. (ISBN 9782367580883). Romant. Buhez ar vezhinerien.

2018

• Goulc'han Kervella, Distro Jarl eus ar brezel, Skol Vreizh, 141 p. (ISBN 9782367580821). Romant. Buhez annezidi arvor Bro-Bagan.
• Alan Durel, Kan ar Mor-Bihan, Mouladuriou Hor Yezh, 2018, 80 p. (ISBN 9782868631886). Barzhonegoù.

2020

• Davy Jaouen : War an aod vev, An Alarc'h (ISBN 9782381900025). Levr yaouankiz.
• Fañch Rebours, Dindan ar seizh avel, tresadennoù gant Agnès Guillot, Ti-embann ar skolioù. 66 p. (ISBN 9782240053572). Danevelloù mor.

Bloavezhioù 2020

2021

• Goulc'han Kervella, Morlaeron Karaiba, Keit vimp bev, 49 p. (ISBN 9782868243577). Levr yaouankiz.

2023

• Yann Bijer, Ar peñsead, Embannadurioù Al Liamm, 249 p. Ur vag tapet en amzer-stourm e 1937. (ISBN 9782736801663)

2024

• Herve ar Beg : Amiraled Kab Horn, Al Liamm. Romant. Merdeadurezh a genwerzh kozh.
• Loeiza an Duigoù, Kali Torrdent, Embannadurioù Al Liamm. (ISBN 9782736801755). Romant berr. Buhez ar vorlaerez.

Oberennoù troet diwar ur yezh all

Bloavezhioù 1920

1926

• John Millington Synge, War varc'h d'ar mor, troet gant Youenn Drezen, Levraoueg Gwalarn, 24 p. Titl orin : Riders to the sea. C'hoariva saoznek eus Bro-Iwerzhon.

1928

• Hans Christian Andersen, Plac'hig vihan ar mor, troet gant Roparz Hemon, Gwalarn, 52 p. Kontadenn.

1929

• Ronan Kermene, Danevell varzus Sant Brendan, troet e brezhoneg gant Yann-Vari Gwilhoù (Ar Mignon). E-barzh Gwalarn, niv. 18-22, 1929-1930. Merdeadurezh vojennel.

Bloavezhioù 1940

1942

• Paol Feval, Ar Pesk aour, displeget e brezhoneg gant Roparz Hemon, skeudennet gant Robert Micheau-Vernez, Roazhon, Moullerezh Kreizkêr, 164 p. Titl orin : Le Poisson d’or. Kontadenn. Levr kaer.

1944

• Sindbad ar Martolod, lakaet e brezhoneg gant Roparz Hemon, Skridoù Breizh, 112 p. Danevell-beaj mor mojennel. Levr yaouankiz.

Bloavezhioù 1980

1983

• Gildas Bernier, "Eur c’habiten gwenedad". E-barzh Brud Nevez, niv. 69, 1983. Troidigezh lizhiri gallek skrivet er bourzh.

1984

• Heoliou bihan ar mor, skrid brezoneg gand Per-Mari Mevel, Brest, Ar Helenner-Brud nevez, 16 p. Titl orin : Les Petits soleils de la mer. Evit bugale vihan.

1989

• Amèlia Benet : An nozvez er vagig, skeudennet gant Carme Peris, troet diwar ar c'hatalaneg gant Beatris Jouin, An Here (ISBN 2868430562). Titl orin : Nit en la barca. Levr yaouankiz.

1990

• Jules Verne, Bag ar frankiz, brezhoneg gant Meven Mordiern ha troidigezh nevesaet gant Martial Ménard, skeudennoù gant Anne Salaün, An Here, 154 p. (ISBN 2868430899). Titl orin : Les forceurs de blocus’'
• Sindbad ar Martolod, An Here, 1990, 147 p. Dastumad Skol al Louarn. (ISBN 9782868430731). Danevell-veaj mor. Levr yaouankiz.

Bloavezhioù 1990

1994

• Kristol Goulm : Levr bourzh ar veaj kentañ, troet diwar ar c'hastilhaneg gant Filip Oillo, Embannadurioù Al Liamm, 219 p. (ISBN 2736800397). Lodenn gentañ al levr bourzh. Danevell-veaj. Merdeadurezh kozh.

1997

• Robert Louis Stevenson, Enez an teñzor, brezhoneg gant Yeun ar Gow, Al Liamm (ISBN 2-7368-0051-6)

2000

• Dan Lailler, Lestr Jakez Karter, skeudennet gant François Vincent, An Here, 32 p. (ISBN 2868430082). Titl orin : Le bateau de Jacques Cartier. Levr yaouankiz.

Bloavezhioù 2000

2001

• Ar meurvorioù, troet diwar ar c’hastilhaneg gant Alan Martel, An Here, 31 p. (ISBN 2868432204). Titl orin : Los oceanos. Levr yaouankiz.

2005

• Beaj sant Brendan. Navigatio sancti Brendani Abbatis, troet diwar oberennoù kozh e meur a yezh gant Paskal Tabuteau, Emgleo Breiz. Merdeadurezh vojennel.

2006

• Arzhig Du o c'hoari er mor, Bannoù-Heol (ISBN 2913652204). Evit bugale bihan.

2007

• Jón Kalmas Stefansson : Baradoz hag Ifern, An Alarc’h. (ISBN 9782916835785). Troet diwar an islandeg. Titl orin : Himnaríki og helvíti. Romant. Buhez ar besketaerien islandat.

Bloavezhioù 2010

2015

• Valérie Muszynski, Morlaeron ! pinvidik-mor, tresadennoù gant Julien Bringer Deik, troet e brezhoneg gant Gwenael Dage, Beluga, 48 p. (ISBN 978-2-37133-059-7). Titl orin : Piiirates !. Evit bugale vihan.

2016

• Henri Queffélec : Ur person evit Enez Sun, An Alarc'h (ISBN 9782916835785). Troet diwar ar galleg. Titl orin : Un recteur de l'Île de Sein. Romant.

2017

• Serj Richard, Rouanez ar pleg-mor, Keit vimp bev, 2017, 108 p. (ISBN 9782868242921)
• A. Luron, A. Le Fée, B. Guillotin hag all, Rederien-mor, Keit vimp bev, 2017, 47 p. (ISBN 9782868242969). Levr yaouankiz.

2018

• Katell Daniel, Poupette à la mer = Poupig war vord ar mor, troet e brezhoneg gant Nolwenn Riou, Marzhan, L'Avion de papier, 24 p. (ISBN 9782490370023). Galleg ha brezhoneg. Evit bugale bihan.

2020

• Gwennaëlle, Gwerz ar mor = Gwerz de la mer, Paris : Gwennaëlle, 72 p. Brezhoneg ha galleg.

Bloavezhioù 2020

2021

• Joe Todd-Stanton : Sekred ar Roc'h Zu, skeudennet gant Joe Todd-Stanton ha troet diwar ar saozneg gant Tifenn Merien, Timilenn (ISBN 9782957002733). Titl orin : The Secret of Black Rock. Levr evit ar vugale.
• Béatrice Riou, Julien Thomas, Monet er Gerveur : tal-ouzh-tal gant ar mor bras, troet e brezhoneg gant Paolig Combot , Skol Vreizh, 45 p. T(ISBN 9782367581316)itl orin : Monet à Belle-Ïle-en-Mer. Levr evit ar vugale.

2024

• Dorian Clerbois, François-Xavier Lagey, Yann Gaonac’h, Arkeologiezh Danvorel : Splujit da zizoleiñ ar peñse Zi-24, troet diwar ar galleg gant Dorian Clerboid, Roazhon, Embannadurioù Goater. (ISBN 9782383670384). Levr yaouankiz.

Geriadurioù ha geriouegoù o tennañ da draoù ar mor

1973

• Loeiz Andouard, Brezhoneg ar Mor, Hor Yezh, niv. 95, Mezheven 1973.

1980

• Pêr Denez, Geriadur brezhoneg Douarnenez – 1. Pesked, 2. Laboused, Mouladurioù Hor Yezh

1981

• Pêr Denez, Geriadur brezhoneg Douarnenez – 3. Amzer, avel ha mor, Mouladurioù Hor Yezh

1983

• Loeiz Andouard, Brezhoneg ar Mor, Mouladurioù Hor Yezh, 136 p. Embannadur adaozet ar pennad e-barzh Hor Yezh, niv. 95, Mezheven 1973.

1984

• Pêr Denez, Geriadur brezhoneg Douarnenez – 4. Ar sevel-bagoù, 5. Lien, gwernioù, hernaj, ha fardaj, Mouladurioù Hor Yezh
• E. V. Breeze Jones (skrid), Istwyn Williams (skeudennoù), Laboused an Arvor, brezhoneg gant Tudual Huon ha Padrig an Habask, Embannadurioù Al Lanv

1985

• Pêr Denez, Geriadur brezhoneg Douarnenez – 6. Ar Beskerezh, Mouladurioù Hor Yezh

1996-1997

• TermBret, Loened-mor, Skol-Uhel ar Vro

2004

Gab Cherel & Alan E. ar Berr, Geriadur ar verdeadurezh, Preder, 493 p. (ISBN 9782901383604)

2009

• Per Pondaven, Geriadur an Arvor, rakskrid gant Yann Riou, An Alarc’h, 90 p. (ISBN 9782916835136)

2016

• Laetitia Étienne, Ar Morlaer, skeudennoù gant Elen Lescoat, Beluga, Dastumad Gerioù livet. (ISBN 9782371331594)

2020

• Marsel Modir, Geriaoueg-vor teiryezhek : brezhoneg-galleg-saozneg e 36 dodenn = Lexique maritime trilingue : breton-français-anglais en 36 thèmes = Trilingual marine glossary : Breton-French-English in 36 items, Landeda, Embannadurioù Aber, 95 p. (ISBN 9782916845531)