Kemperle

Eus Wikipedia
Kemperle
Ar c'hoc'hu hag iliz ar Groaz Santel (XIvet kantved)
Ar c'hoc'hu hag iliz ar Groaz Santel (XIvet kantved)
Ardamezioù
Anv gallek (ofisiel) Quimperlé
Bro istorel Kernev Kernev - Bro-Wened Bro-Wened
Melestradurezh
Departamant Penn-ar-Bed
Arondisamant Kemper
Kanton Kemperle (pennlec'h)
Kod kumun 29233
Kod post 29300
Maer
Amzer gefridi
Michaël Quernez
2014-2020
Etrekumuniezh Kemperle Kumuniezh
Bro velestradurel Bro Gerne
Lec'hienn web Ti-kêr
Poblañsouriezh
Poblañs 12 077 ann. (2020)[1]
Stankter 381 ann./km²
Douaroniezh
Daveennoù
lec'hiañ
47° 52′ Norzh
3° 33′ Kornôg
/ 47.87, -3.55
Uhelderioù bihanañ 2 m — brasañ 83 m
Gorread 31,73 km²
Lec'hiañ ar gêr
Kemperle

Kemperle a zo ur gumun e departamant Penn-ar-Bed, e Mervent Breizh. Pennlec'h kanton Kemperle eo. Emañ war varc'h etre Kerne, tu kornôk ar stêr, ha Bro-Wened, tu reter ar stêr Izol.

Douaroniezh[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Stêrioù Kemperle[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Anv[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Stummoù skrivet[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  • M.N Bouillet (1863) : gwechall Quimper-Ellé
  • Bernard Tanguy (1990)  : Villa Kermperlegium, c. 1050; Kemper, c. 1050; Kemperele, c. 1050; Kemperelle, 1146; Kemperele, 1364; Kemperle, 1462
  • Erwan Vallerie (1995) : Anauroth scilicet Kemper XIvet; Kemperlensem 1038; Villa Kemperelegium c 1050; Camperelegio 1135; Kimper 1160; Kernperele 1220; Kemperle 1239; Kemperle 1267; Kuemperele 1275; Kemperle, Kemperele 1304; Kimperle, Kemperele; Kemperle 1343; Kemperele 1354; Kampperle 1366; Kemperele 1368; Keremperle 1371; Kamperlle 1375; Kemperle 1384; Kimperle 1395, Kemperele, Kemperle 1415; Kimperle 1423; Kemperle 1425; Quemperle 1442; Kemperle 1451; Kemperleyo 1453 ; Kaemperelleyo 1480; Kemperle 1516; Kimperle 1533; Kemperelle 1536; Querperle 1630; Quinperle 1654; Kèmperle, Quimperle 1709

Gerdarzh[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  • Dont a ra anv kêr eus hini kember ar stêrioù Ele hag Izol.

Brezhoneg[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Ya d'ar brezhoneg[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Deskadurezh[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  • Ur skol Diwan a zo eno abaoe 1989.
  • Un hentad divyezhek publik a zo eno abaoe 2010 er skol Bisson.
  • E distro-skol 2022 e oa enskrivet er skol Diwan hag er c'hlasoù divyezhek 148 skoliad (8 % eus skolidi ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez)[2]

Prizioù dazont ar brezhoneg[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Ardamezioù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

En erminoù e c'hilhog en gul, iziliet ha klipennet en aour.
  • Diwar ardamezeg d'Hozier (1696)

Monumantoù ha traoù heverk[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Dezougen[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Istor[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Henamzer[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  • An hent roman eus Darioritum (Gwened bremañ) da Lokmaria-Kemper a dreuze an Ele e Kemperle, an hent roman eus Vorgium (Karaez bremañ) d'ar Pouldu a dreuze Kemperle hag ur "c'hastrum" a voe savet gant ar Romaned war lez dehoù an Ele da ziwall an hentoù[6].

VIvet kantved[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Dispac'h Gall[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  • Gant al lezenn eus an 26 a viz C'hwevrer 1790 e voe lakaet Kemperle da benn ur bann[8].
  • Tennet e voe trev Sant-Dewi (Saint-David ez-ofisiel) digant Redene ha staget e voe ouzh kumun Kemperle[9].
  • Dekred eus ar 26 a viz Du 1790 war al le ret: e penn-kentañ 1791 e voe graet al le ouzh ar Roue, ar vro hag al lezennoù e parrez Sant-Mikael gant Louis Barbé, person, Thomas Bizien, kure, Fougerolle ha Pierre Davan, menec'h ag urzh Sant Benead, Robert Lallemant, priol e kouent Sant Maoris ha Joseph Bigeon, manac'h ag urzh Sant Fransez; nac'het e voe al le e parrez Sant Mikael gant Lamoignon, aluzenner an ospital, ha Latour, jezuist, aluzenner an Ursulinezed, hag e parrez Sant Kolomban gant Regnier, person, Forget, kure, Frogerays, beleg da sikour kovez ha Boisrouvray, jezuist, e trev Sant Dewi gant Le Moign ha Guennec, kureed, hag e parrez Lotea gant ar person, Galliot e anv[10].

XIXvet kantved[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

XXvet kantved[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Brezel-bed kentañ[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
  • Mervel a reas 342 waz eus ar gumun, da lavaret eo 3,72% eus ar boblañs e 1911, abalamour d'ar brezel[11].

Eil Brezel-bed[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  • Mervel a reas 51 den ag ar gumun abalamour d'ar brezel[12].
Anv J. Hascouat, un den eus Kemperle, ouzh monumant ar re fuzuilhet e Porzh-Loeiz
  • C'hwec'h gwaz eus Kemperle a voe fuzuilhet e miz Gouhere 1944 gant an Alamaned e Kerfani e Molan[13].
  • D'an 23 a viz Mae 1945 e voe kavet korfoù marv pevar den eus ar gumun e-tal gwikadell Porzh-Loeiz. Er Rezistañs e oant; fuzuilhet e oant bet gant al lu alaman[14].

Brezelioù didrevadennañ[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Brezel Indez-Sina[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
  • Mervel a reas seizh milour eus ar gumun[15].
Brezel Aljeria[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
  • Mervel a reas seizh milour eus ar gumun[16].

Emdroadur ar boblañs abaoe 1793[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Emdroadur ar boblañs adalek 1793 betek 2012

Melestradurezh[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Tud[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Tud bet ganet eno[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Tud bet marvet eno[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Tud beziet eno[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Arzourien bet awenet gant Kemperle[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Ardamezeg ar familhoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Auffret[17]

aotrounez ar Gosker ha Kerizag

En glazur e gebrenn en aour heuliet gant teir Katellrodenn ivez en aour
Daniel de Saint-Alouarn [18]

Aotrounez al lerc'h se , ha Kervéguen, e Gwengad.

En glazur e leonerezh en argant

Gevelliñ[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Bro Kêr Abaoe
Alamagn Gellenkirschen 1966
Kernev-Veur Lyskerrys 1975
Iwerzhon Baile Átha an Rí 2003
Mali Nara 2003

Gouelioù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  • Taol Kurun, bep bloaz abaoe 1995, e dibenn miz Genver

Liammoù diavaez[kemmañ | kemmañ ar vammenn]


Commons
Commons
Muioc'h a restroù diwar-benn

a vo kavet e Wikimedia Commons.

Daveoù ha notennoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  1. Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
  2. Distro-skol ar c’helenn divyezhek
  3. Ofis Publik ar Brezhoneg
  4. Memorial Genweb
  5. Université de Lille
  6. Henri Guiriec, La Région de l'Ellé - bas et haut Ellé, e ti an aozer, 1939, (e galleg), pajennoù 16 ha 17.
  7. Henri Guiriec, La Région de l'Ellé - bas et haut Ellé (pajenn 24), e ti an aozer
  8. J. B. Duverger, Collection complète des lois, décrets, ordonnances, règlemens avis du Conseil d'Etat, Levrenn gentañ, Eil embannadur, Pariz, 1834, p.105.
  9. Glad
  10. Kristof Jezegoù, Hor Bro e-pad ar Revolusion, Ti-moullañ Ar Bobl, Karaez, 1915, pajennoù 51 ha 52.
  11. (fr)Memorial Genweb
  12. Memorial Genweb
  13. "Le Télégramme", Kerfany-les-Pins. Hommage aux 21 résistants fusillés
  14. René Le Guénic, Morbihan - Mémorial de la Résistance, 1998, pajennoù 315-316
  15. Memorial Genweb
  16. Memorial Genweb
  17. Michel, mizer Kemperle e 1620; Pierre, belif Kemperle e 1696; ul letanant ouzh gwardoù ar Roue e 1828
  18. - Daniel de Saint-Allouarn, abad Kemperle e 1521. Aet da Anaon e 1553.