Porzh-Loeiz
| Porzh-Loeiz | ||
|---|---|---|
 Ar wikadell. | ||
.svg)
| ||
| Anv gallek (ofisiel) | Port-Louis | |
| Bro istorel |  Bro-Gwened
| |
| Melestradurezh | ||
| Departamant |  Mor-Bihan
|
|
| Arondisamant | an Oriant | |
| Kanton | Henbont | |
| Kod kumun | 56181 | |
| Kod post | 56290 | |
| Maer Amzer gefridi | Daniel Martin 2020-2026 | |
| Etrekumuniezh | An Oriant tolpad-kêrioù | |
| Bro velestradurel | Bro an Oriant | |
| Lec'hienn Web | http://www.ville-portlouis.fr | |
| Poblañsouriezh | ||
| Poblañs | 2 689 ann. (2022)[1] | |
| Stankter | 2 513 ann./km² | |
| Douaroniezh | ||
| Daveennoù lec'hiañ | ||
| Uhelderioù | kreiz-kêr : 5 m bihanañ 0 m — brasañ 14 m | |
| Gorread | 1,07 km² | |
|
||
kemmañ  |
||
Porzh-Loeiz a zo ur gumun eus Breizh e departamant ar Mor-Bihan. Pennlec'h kanton Porzh-Loeiz e oa betek 2015.
Douaroniezh
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Anv
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Erwan Vallerie ː Locpezran, 1423; Loperan, 1466; Loperran, 1636
Ardamezioù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]"en glazur, e eor en arc'hant, heuliet ouzh kab gant teir flourdilizenn en aour treustellet"
Istor
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Melestradurezh: krouet e voe kumun Porzh-Loeiz e 1790[3]. Gant al lezenn eus an 23 a viz Eost 1790 e voe lakaet Porzh-Loeiz da benn ur c'hanton, hini Porzh-Loeiz (peder c'humun a oa ennañ: Groe, Pleheneg, Porzh-Loeiz ha Rianteg); e Bann Henbont e oa[4]. Gant Bonreizh Bloaz III (22 a viz Eost 1795) e voe lamet ar bannoù ha bodet e veze kuzulioù-kanton, ne chome tamm emrenerezh ebet gant kumunioù ar c'hanton[5]. Brasaet e voe Kanton Porzh-Loeiz e 1801 gant lezenn an 8 pluviôse an IX (28 a viz Genver 1801)[6], dezhi an titl loi portant réduction du nombre de justices de paix. Lakaet e oa bet en Arondisamant an Oriant krouet e 1800[7].
- Dekred eus ar 26 a viz Du 1790 war al le ret: e penn-kentañ 1791 e voe graet al le ouzh ar Roue, ar vro hag al lezennoù gant an eizh beleg katolik eus Porzh-Loeiz[8].
- 133 gwaz a Borzh-Loeiz da nebeutañ a varvas abalamour d'ar brezel, d.l.e. 3,30 % eus he foblañs e 1911; pevar milour a varvas e-pad Emgann Diksmuide e 1914[9].
- 43 milour a varvas e 1915[10].
- 14 bag-pesketa eus Porzh-Loeiz, dundeeed dreist-holl, a voe kaset d'ar strad gant al listri-spluj alaman[11].
- D'an 30 a viz Kerzu 1942 e kouezhas un nijerez B-17, eus aerlu SUA (United States Army Air Forces) er mor, nepell eus Porzh-Loeiz; lazhet e voe nav nijour eus he laz, an dekvet hini a voe serret gant an Alamaned[12].
- E Sankenn an Oriant edo ar gumun; dieubet e voe Porzh-Loeiz d'an 10 a viz Mae 1945 goude emzaskoridigezh an Alamaned[13].
- D'an 23 a viz Mae 1945 e voe kavet korfoù marv 69 ezel eus ar Rezistañs bet boureviet ha fuzuilhet gant al lu alaman; c'hwec'h anezhe, gant ur vaouez marteze en o mesk, a chomas dianv[14],[15]; kavet e voe relegoù unan arall, ur vaouez, diwezhatoc'h.
- Mervel a reas 34 den ag ar gumun abalamour d'ar brezel, unan anezhe, ur vaouez, e kamp-bac'h Auschwitz (Polonia) e 1943 dre m'he doa kemeret perzh er Rezistañs[16], hag un archer en Hamburg en Alamagn d'an 8 a viz Mae 1945, evit an hevelep abeg[17].
Trevadennoù
- Ur milour a varvas e Maroko e 1917 hag unan arall e Brezel Indez-Sina e 1949[18].
Monumantoù ha traoù heverk
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Savadurioù relijiel katolik
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]-
Chapel Sant-Pêr. -
Iliz Intron-Varia-Gorroidigezh
- Chapel Sant Pêr, 1859.
- Iliz Intron-Varia-Gorroidigezh, XVIIvet kantved, adsavet e 1918-1921 goude bout bet distrujet gant an tan d'ar 1añ a viz Mae 1918.
Gwikadell Porzh-Loeiz
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Emdroadur ar boblañs abaoe 1962
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Niver a annezidi
Melestradurezh
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- An ti-kêr.
Tud brudet
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Julien-Marie Crozet, ofiser a vor er morlu gall, bet ganet e Porzh-Loeiz e 1728.
- Pierre-Jean Ronarc'h (1892 - 1960), amiral er morlu gall, a zo douaret e Porzh-Loeiz[19].
Ardamezeg ar familhoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
|
Aubert
ur c'habiten- lestr e 1727, komandant e Porzh-Loeiz |
"en aour e dri penn gadgi en sabel". |
|
Barrère,
ul letanant ar Roue e 1717 |
"En glazur e c'hadgi en argant gwakoliek en aour, en e goazez war ur savenn geotet, savet e bav dehoù hag o sellout ouzh ur steredenn en argant ouzh kab dehoù; e gab gwezboellet etre aour ha gul a deir rezenn" |
Gevelliñ
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Liammoù diavaez
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Levrlennadur
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Daveoù ha notennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- ↑ Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
- ↑ Henri Guiriec, La Région de l'Ellé - bas et haut Ellé, e ti an aozer, h.d., (e galleg), pajenn 16
- ↑ Robert Bouvier, Bernard Le Montagner, Alain Revoy ha Dominique Reynaud, Histoire de la Poste dans le Morbihan, Embannadurioù Liv'Editions, Ar Faoued, 2006, pajenn 299
- ↑ Jean-Louis Debauve, La Justice révolutionnaire dans le Morbihan, e ti an aozer, Pariz, 1965, pajenn 36
- ↑ Jean-Louis Debauve, La Justice révolutionnaire dans le Morbihan, e ti an aozer, Pariz, 1965, pajenn 187
- ↑ Cassini - EHESS - Porzh-Loeiz - Fichenn ar gumun
- ↑ Robert Bouvier, Bernard Le Montagner, Alain Revoy ha Dominique Reynaud, Histoire de la Poste dans le Morbihan, Embannadurioù Liv'Editions, Ar Faoued, 2006, pajenn 299
- ↑ André Maurey, Philippe Lapresle, Anne-Marie Pernel ha Claire Duval, Caudan-Lanester en Révolution (1789-1795), 1991, pajenn 74
- ↑ L'Histoire du Pays du Port-Louis
- ↑ Le Télégramme, d'an 12 a viz Kerzu 2015
- ↑ L'Histoire du Pays du Port-Louis
- ↑ Pertes USAAF
- ↑ Roger Leroux, Le Morbihan en guerre 1939-1945, Imprimerie de la Manutention, Mayenne, 1991, pajenn 620
- ↑ René Le Guénic, Morbihan - Mémorial de la Résistance, 1998, pajennoù 315-316
- ↑ Info Bretagne.com
- ↑ memorialgenweb – Fichenn hiniennel
- ↑ memorialgenweb – Fichenn hiniennel
- ↑ memorialgenweb - Monumant ar re varv
- ↑ Histoire de Port-Louis