Nevenoe

Nevenoe

den

Reizh pe jener	paotr
Bro ar geodedouriezh	Rouantelezh Breizh
Anv e yezh-vamm an den	Nevenoe, Nominoë
Titl noblañs	penndiern, Kont
Moranv	père de la Bretagne, père de la patrie, Tad ar Vro
Deiziad ganedigezh	800
Lec'h ganedigezh	Arvorig
Deiziad ar marv	7 Meu 851
Lec'h ar marv	Vendôme
Lec'h douaridigezh	Abati Redon
Bugel	Erispoe
Yezhoù komzet pe skrivet	henvrezhoneg
Micher	monark
Relijion	Katoligiezh

██ Tiriad dindan ren Nevenoe, 845-867

Nevenoe (ha Nevenoù, Nominoe, Numinoe en dielloù), marvet d'ar 7 a viz Meurzh 851 e-kichen Vendôme, a oa ur priñs breizhat hag a oa bet roet karg dezhañ gant an impalaer frank Loeiz an Deol da vezañ missus dominicus (ur seurt prefed) e Breizh evit lakaat ar Vrezhoned da baeañ tailhoù da Impalaeriezh ar C'hornôg.
Pa varvas Loeiz an Deol ne fellas ket da Nevenoe chom dindan beli e vab Karl Voal, setu e kemeras penn ar Vretoned.

Tud zo a wel Nevenoe evel « roue kentañ Breizh » a-bezh — petra bennak ma c'hallfed reiñ an titl-se da Morvan Lez-Breizh pe da Yezekael, roue Domnonea, met hervez lod istorourien ne oa ket roue evit gwir, kontrol d'e vab.
Lesanvet e vez « Tad ar Vro » gant ar Vretoned memestra peogwir en doa savet ur Stad e Breizh hag a badas betek dibenn ar Grennamzer

Buhez

N'ouzer ket mat eus pelec'h e teue Nevenoe. Kont Gwened e oa, met n'eo ket ret e teue eus Bro-Wened. Tud zo a lavar e teue eus ar vro e-kichen Redon, met krediñ a reer e teue eus ar Poc'her.

Goude an emsavadeg hollek a c'hoarvezas en Impalaeriezh ar C'hornôg e voe aozet e 831 ur vodadeg hollek en Ingelheim. Eno e voe anvet Nominoe missus imperatoris ("kannad an impalaer") ar Vretoned gant impalaer ar C'hornôg ha roue ar Franked, Loeiz an Deol, mab Karl Veur, da lavaret eo kannad annezidi Breizh a-bezh war-bouez markoù Roazhon ha Naoned rak en IX^vet kantved e oa an harzoù etre ar Vrezhoned hag ar Franked a-hed ar stêr Wilen. Gant Regino Prüm e voe skrivet, dre fazi e 837, en e oberenn Chronicon :

Murmanus rex Brittonum moritur et Numenoio apud Ingelheim ab imperator ducatus ipsius gentis traditur.
Morvan [Lez-Breizh], roue ar Vretoned, a varvas ha Numenoi [Nevenoe] a voe krouet dug ar memes pobl gant an impalaer en Ingelheim.

Feal e chomas Nevenoe da Loeiz betek marv an impalaer e 840, met ne oa ket evit anavezout beli e vab pa n'en doa ket touet chom feal dezhañ.

Trec'h e voe Nevenoe war Garl Voal, mab da Loeiz an Deol, en Emgann Ballon e-kichen Baen-Ballon e 845.
Aloubiñ a reas Nevenoe Bro-Roazhon ha Bro-Naoned goude-se, ha klask astenn e veli war gornôg Bro-C'hall.

Dimezet e oa Nevenoe da Arc'hantael (Argantael). Evel ur roue e renas e diriad hag e harpas sant Konwoion evit sevel Abati ar Salver e Redon.

Mervel a reas e-kichen Vendôme d'ar 7 a viz Meurzh 851. Erispoe, mab dezhañ, a voe lakaet da roue goude e varv.

Titladur

• Gubernans in Brittanniam adalek 831 betek 837
• Comes Venetice civitatis e 832
• Magister in Britanniam e 833
• Regnans in Britannia e 833, 835
• Princeps Venetice civitatis e 834
• Missus in Britannia e 837 ha 839
• Dux in Britannia e 834 ha 840
• Dominans in Britanniam e 837

Nevenoe e Breizh a-vremañ

• 
  Delwenn Nevenoe
  e Baen-Ballon
• 
  Sichenn delwenn Nevenoe
  e Baen-Ballon
  Nevenoe Tad ar Vro,
  Penntiern ar Vrezhoned
  Nominoe Brittonum Rex 851

• 
  Plakenn straed Nevenoe
  e Redon
• 
  « Kurunidigezh Nevenoe »
  Édouard Toudouze (1905)
• 
  Nevenoe, engravadur gant Jeanne Malivel (1922)
• 
  Plakenn-goun da Nevenoe
  gant Kevredigezh Vroadel Breizh (1934)

• 
  Binioù bras bagad Nominoë
  eus Redon (2014)

Monumant Baen Ballon

Ur monumant lid a vo ouzhpennet d'ar 26 a viz Mae 2018. Jean-Pierre Baudu eo an arzour e-karg gant sevel ar mein koun.

• Tapet en deus Nevenoe ur plas hep e bar e spered ar Vretoned a-vremañ. Moarvat eo an den istorel anavezetañ war-lerc’h an dugez Anna.
• Lesanvet eo bet « Tad ar Vro ».
• Névénoé (pe Névénoë) zo ur c'hooperativ komz poblek hag un ti embann pladennoù sonerezh Breizh krouet gant Patrick Ewen ha Gérard Delahaye e 1973.
• D'ar mare ma kreded e oa bet c’hoarvezet Emgann Ballon e deroù miz Mezheven e oa bet roet lañs e Baen-Ballon d’un darvoud anvet Devezh ar vro, er bloavezhioù 1950. Eno, war ar blasenn vras, ez eus un delwenn savet gant Raffig Tullou e 1952 m’eo bet enskrivet Nevenoe - Tad ar Vro - Penntiern ar Vretoned - Nominoe - Britonnum Rex - 851.
• Gilles Servat a gan ar ganaouenn "Kan bale Nevenoe", krouet ha kanet da gentañ gant Glenmor.
• Un embregerezh koarad en deus choazet an anv Nominoë, produioù ekologel ha bio a vez produet ganto.
• Ur yalc'had arc'hant a zo bet roet an anv "Yalc'had Nevenoe" pe "Fonds Nominoe" dezhi. Krouet ha mestroniet gant ospital Pontchaillou e Roazhon, ar yalc'had a servij da harpañ mennadoù medisinerezh.

Levrelladur

E brezhoneg

• Drouk-kinnig Nominoe, e Barzhaz Breizh
• Nevenoe, kanaouenn vrezhonek savet gant Glenmor
• Nominoe-oe zo ur pezh-c’hoari savet gant Jakez Riou

E galleg

• Brekilien, Yann. Les Cavaliers du Bout du Monde (romant). Monaco : Éditions du Rocher, 1990 (ISBN 978-2-268-00928-5)
• Cassard, Jean-Christophe. Les Bretons de Nominoë (studiadenn). Brasparzh : Éditions Beltan, 1990 (ISBN 978-2-905939-17-3)
• Geslin, Colette La chevauchée Nominoë (romant). Gourin : Éditions des Montagnes Noires, 2017 (ISBN 979-10-97073-00-8)

En e raok: —

Rouaned ha Duged Breizh 840 – 851

War e lerc'h: Erispoe

Gwelet ivez

• Roll Rouaned ha Duged Breizh
• Kan bale Nevenoe

Filmoù

• https://www.youtube.com/watch?v=UoU54Vm9djc

Levrlennadur

• Louis Élégoet, Istor Breizh, TES
• Arthur de La Borderie, Histoire de Bretagne, t. 2, Mayenne, Joseph Floch,‎ 1975 (1re éd. 1898), 556 p., p. 27-72
• Barthélemy-Amédée Pocquet du Haut-Jussé,
  • Nominoë et la naissance de la Bretagne, Société d'histoire et d'archéologie de Bretagne,‎ 1945
  • Les Papes et les Ducs de Bretagne, Spézet, COOP Breizh,‎ 2000 (ISBN 2843-46077-8)
• Henri Poisson, Nominoë : Fondateur de l'État breton, Les Presses Bretonnes,‎ Sant-Brieg, 1967
• Hervé Le Boterf, Nominoë et l'épopée des Rois de Bretagne, Paris, France-Empire,‎ 1981 (ISBN 2-70480-875-9)
• André Chédeville et Hubert Guillotel, La Bretagne des saints et des rois Ve-Xe siècle, Éditions Ouest-France,‎ 1984, 423 p. (ISBN 2-85882-613-7)
• Noël-Yves Tonnerre, Naissance de la Bretagne. Géographie historique et structures sociales de la Bretagne méridionale (Nantais et Vannetais) de la fin du VIIIe à la fin du XIIe siècle, Angers, Presses de l'Université d'Angers,‎ 1994 (ISBN 2-903075-58-1)
• Janet L. Nelson, Charles le Chauve, Paris, Aubier Histoires,‎ 1994 (ISBN 27007-2261-2)
• Jean-Christophe Cassard, Les Bretons de Nominoë, Brasparzh, Beltan, 1990, 320 p. Adembannet gant Presses Universitaires de Rennes, Roazhon, 2003.