Mont d’an endalc’had

Gounezerezh

Eus Wikipedia
(Adkaset eus Labourerezh-douar)
Krogit e-barzh !
Un danvez pennad eo ar pennad-mañ ha labour zo d'ober c'hoazh a-raok e beurechuiñ.
Gallout a rit skoazellañ Wikipedia dre glokaat anezhañ
gounezerezh
gennad ekonomikel, tachenn obererezh
Iskevrennad eusagriculture and forestry, cultivation Kemmañ
Rann eusprimary sector of the economy, food system Kemmañ
Raklec'hiet gantgathering Kemmañ
Deiziad kregiñ8. millennium BCE Kemmañ
Efeddigoadadur Kemmañ
Studiet gantagronomy Kemmañ
Istorhistory of agriculture Kemmañ
A implijarable land, fresh water Kemmañ
Classification of Instructional Programs code01.0000, 01.00, 01 Kemmañ
ID en Thesaurus NCIC16270 Kemmañ
Earliest date15. millennium BCE Kemmañ

Ar gounezerezh pe al labour-douar a reer eus al labour a vez graet evit hadañ ha gounit ar plant a gresk en douar.

Bez Nakht
Labourat an douar gant kezeg, evel ma veze graet gwechall...
... ha labourat an douar gant mekanikoù.

Dont a ra ar ger eus ar verb gounit, a vez implijet amañ en ur ster strishoc'h pa vez kaoz eus tennañ frouezh eus an douar. Kenster eo gant labour-douar, a zo diaesoc'h sevel deveradoù diwarnañ. Gwelet ivez ar pennad Istor ar gounezerezh.

Gounideien ha kouerien a vez graet eus an dud a ra war-dro ar gounezerezh, met anvet e vezont labourerien-douar ivez. Statudoù a bep seurt o deus bet hag o deus bremañ. Ur roll a-bouez o deus bet en istor ar Bed abaoe m'eo bet ijinet gounezerezh e Oadvezh ar Maen nevez (pe Neolitik), seizh mil bloaz'zo d'an nebeutañ.
Ral eo bet ar mareoù hag ar gevredigezhioù o deus anavezet gounideien frank ha perc'henned war o douaroù hag o doareoù produiñ. Sklaved int bet e-leizh en Henamzer, served e derou ar Grennamzer en Europa ar C'hornôg ha betek 1861 e Rusia, feurmerien int d'an aliesañ (da lavaret eo e paeont ur feurm d'un den bennak). E meur a gevredigezh kozh hag en nebeut a gevredigezhioù a-vremañ n'eo ket perc'hennet an douaroù gant an dud, met gant kumuniezh ar gêriadenn (kumunouriezh ar gounezerezh). Alies e vez(e) dasparzhet bep bloaz lodennoù an douar da vezañ labouret warno gant pep familh.

An danvezioù gounezet

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Plantañ riz gant an dorn, e Bangladesh.

A-viskoazh eo bet pal pennañ ar gounezerezh produiñ boued evit an dud hag o loened hag alies e vez merzet ne vije ket eus an Denelezh ma ne vije ket ar c'hounideien evit reiñ he boued dezhi. A-raok ma vije bet ijinet gounit danvezioù diwar an douar e oa bet kavet e c'helle meur a loen bezañ doñvaet evit tennañ boued diouto pe war-eeun o tebriñ anezho pe dieeun en ur dennañ o laezh pe o vioù pe o mel. Da-c'houde eo bet ijinet gounit plant evit o bouetañ e-lec'h lezel anezho da zebriñ plantoù gouez.
Ar vagerien-loened a zo gounideien ivez pa tennont boued o loened diwar an douar.
E mareoù an Istor eo bet kavet e c'hell ar gounezerezh produiñ danvezioù ha n'int ket evit bezañ debret pe evet (gwiad, livadenn, danvezioù sevel-tiez (ar feltr evit sevel lochennoù), danvezioù kimiek, trelosk). Atav ivez ez eus bet klasket gounit louzoù mat evit pareañ kleñvedoù goude m'eo bet kavet ar plant-se en ur stad gouez.

Meur a seurt gounezerezh

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Renket eo er gounezerezh un obererezh kozh-tre, ar gwenanerezh (sevel ar gwenan) evit tennann o mel hag un obererezh nebeut kozh, ar vagerezh-pesked (en dourioù dous) hag un obererezh nevez a-walc'h, ar gounezerezh-mor (nevez evit magañ ar pesked, met kozh evit gounit ar c'hregin).
A-gozh eo bet klasket lakaat ar c'hoadeier da broduiñ prenn, koad-losk, glaou-koad ha gouzer. Ar c'hoadgounezerezh eo.

An ed (geotegoù eo an holl nemet ar gwinizh-du)

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

An danvezioù graet gant ed

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Ar c'hig hag produioù diwar al loen

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Al loened-kig eo al loened maget evit tennañ o c'hig diouto

Al laezhajoù

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Ar frouezh hag an danvezioù tennet diwarno

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Ar bleunioù hag an danvezioù tennet diwarno

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
  • bokedoù bleunioù
  • frondoù
  • houpez
  • likorioù-bleunioù

Al legumaj hag ar gwrizioù

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

An danvezioù evit ar gwiad hag an dilhad

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

An danvezioù diwar delioù

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

An teknikoù

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]