Bourdel

Ur pennad Bourdel (disheñvelout) zo ivez.

Bourdel

En nec'h : kaeoù ar Garona ha plasenn ar Yalc'h.
E kreiz : Iliz-veur Sant-Andrev hag an tramgarr ; Allées de Tourny ha Ti ar Gwin.
En traoñ : palez Roc'han ; ur c'hendi eus karter Meriadeg ; ar pont mein (le pont de pierre).

Anv okitanek

Bordèu

Anv gallek (ofisiel)

Bordeaux

Bro

Okitania

Melestradurezh

Frañs

Bourdel (prefeti)

pennlec'h eizh kanton

Kod kumun

33063

Kod post

33000, 33100, 33200, 33300, 33800

Maer
Amzer gefridi

Pierre Hurmic (EELV)
2020 – 2026

Etrekumuniezh

Kumuniezh kêrel Bourdel (sez)

Lec'hienn web

www.bordeaux.fr

Poblañsouriezh

Poblañs

259 809 ann. (2020)^[1]

Stankter

5 264 ann./km²

Douaroniezh

Daveennoù
lec'hiañ

44° 50′ 16″ Norzh
0° 34′ 46″ Kornôg / 44.837912, -0.579541

Uhelderioù

bihanañ 1 m — brasañ 42 m

Gorread

49,36 km²

Lec'hiadur

[[Skeudenn:Patrom:Geolec'hiañ/|300px|center]]

Bourdel

Unan eus kêrioù bras Mervent Frañs eo Bourdel (Bordèu en okitaneg ha distaget [burˈðɛw] en okitaneg gwaskognek, Bordeaux e galleg ha distaget [bɔʀˈdo]). Houmañ eo kêr-benn rannvro Akitania-Nevez (Aquitaine e galleg uhel, Gwaskogn e penn ar Grennamzer), bet ar Guienne e parlantoù ar bobl, degemeret evel ar Guyenne dindan ar rouantelezh gall.

Pennlec'h departamant ar Gironde eo ivez, 229 000 annezad enni ha 955 200 en he zolpad-kêrioù, anvet Kumuniezh kêrel Bourdel (KKB pe CUB e galleg). 28.3% annezidi KKB a oa o chom e kêr Bourdel e 2008, pa oa 45.3% eus ar re-mañ e 1968. Treuzet eo gant ar stêr vras Garona ha Bourdeliz a vez graet eus hec'h annezidi.

Brudet eo ar gêr er bed a-bezh abalamour d'ar gwiniegi a zo tro-war-dro dezhi. Dre ar porzh-mor, war un aber hir-meurbet (98 km etre Bourdel hag ar mor, al lanv a ya 20 km pelloc'h c'hoazh) ez eus bet ezporzhiet kementadoù divent a win abaoe m'eo bet plantet ar gwini gant ar Romaned er I^añ kantved.

Lesanvet eo bet Bourdel "perlez Akitania", met ivez "ar gaerenn gouskedik" peogwir ne oa ket he monumantoù hag he c'hreiz-kêr lakaet da dalvezout a-walc'h. N'eo ket ken gwir bremañ rak lakaet eo bet kreiz-kêr Bourdel (Porzh al Loar) war roll Glad bedel.

Ger-ardamez[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Lilia sola regunt lunam, undas, castra, leonem, « N'eus nemet ar flourdiliz hag a ren al loar, an dour, ar c'hastell hag al leon ».
Displegadennoù :

Ar flourdiliz : ardamez rouaned Bro-C'hall o deus adstaliet o beli war Bourdel ha Gwaskogn e 1453 diwar goust ar Saozon;
Al loar : diwar kammdro ar Garona e vez graet "porzh al loar" eus porzh Bourdel;
An dour : ur porzh-mor hag ur porzh war ur stêr eo Bourdel;
Ar c'hastell : ar C'hastell-Trompilh, savet gant Vauban war urzh ar roue gall Loeiz XIV war al lec'hienn m'emañ leurgêr vras an Ilgroazioù (esplanade des Quinconces) warni hiziv;
Al leon : elfenn ardamez Gwaskogn (hag Akitania war an dro).

Istor[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Henamzer[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

E mare ar Romaned ez eus roud eus Burdigala evel anv ar gêr, un anv a c'hellfe bezañ euskarek kozh (burdi = houarn, gala = teuziadur) ken e veze marteze govelioù eno. Dre Bordigala ha Bordale (anv euskarek) e c'hellfe bezañ aet an anv orin da Vourdel.

Evit gwir eo bet savet Bourdel en III^e kantved gant Bituriged Vivisk ('Bituriged dilec'hiet'), ar re-se ur bobl c'halian o tont eus takad Bourges. Staliet e oa war un adstêr gleiz d'ar Garona, an Dévèze, met ne oa ket al lec'hienn eus ar c'hentañ pa veze geunioù flaerius tro-war-dro.

E Bourdel, war-dro 310 eo bet ganet Decimus Magnus Ausonius, kelenner war an helavarded hag ar yezhadur hag ur barzh latin ivez. War-dro 367 ez eas da digelenner an danvez-impalaer Gratian.

Krennamzer : ar mare saoz[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Dimeziñ a reas Eleanora Akitania gant Herri II, kont Anjev, hag a teuas da vezañ roue Bro-Saoz un nebeud mizioù goude. An impalaeriezh anjev az ae eus ar Pirenoù da Vro-Iwerzhon. Eus an XII^vet kantved betek an XV^vet kantved e reas berzh Bourdel abalamour d'ar c'henwerzh gant Bro-Saoz. Destaget e voe ouzh Bro-C'hall e 1453 goude emgann Castillon.