Mont d’an endalc’had

Houarn

Eus Wikipedia
Ur pennad houarn-marc'h zo ivez.
Houarn
ManganezHouarnKobalt
Fe
Ru
taolenn beriodek, Houarn
taolenn beriodek, Houarn

Niver atomek 26
Rummad kimiek Metal ardreuzat
Strollad 8
Trovezh 4
Aozadur elektronek [Ar] 3d6 4s2
Niver oksidadur +2, +3, +4, +6
Tredanleiegezh 1,83
Skin atomek 140
Tolz atomek 55,845


1 cm3 eo ment an diñs houarn

An houarn zo un elfenn gimiek, Fe e arouez kimiek ha 26 e niver atomek.

Derc'henn atom an houarn 56 eo an izotop stabilañ a c'haller kavout e-touez an elfennoù kimiek p'eo dezhañ an uhelañ eus an energiezh liammañ.

Kompozad pennañ derc'henn meur ar steredenn hag a blanedenn eo an houarn, met p'eo an houarn an elfenn diwezhañ a c'hell bezañ krouet dre an teuziadur e kreiz ar stered seul m'eo dezho ur mas kevatal da 10 mas heol d'an nebeutañ, n'eus ket da ijinañ e teufe an houarn eus ur gwallreustl evel ur supernova. Kavet e vez ivez e meur a garregad e-barzh pluskenn an Douar.

Perzhioù fizikel

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Hervez an temperadur e c'heller kavout an houarn dindan meur a stumm allotropek. Er stadoù normal an aerwask hag ar temperadur eo an houarn ur solud kristalinek, dezhañ ur frammadur diñs gant ur c'horf kreizennet (houarn α), met pa'z a an temperadur ouzhpenn 950 °C ez a da gristalloù diñs gant talioù kreizennet (houarn γ pe austenit) hag ouzhpenn 1 400 °C ez a da gristalloù diñs gant ur c'horf kreizennet en-dro (houarn δ).Plijout a ra ar brezhoneg d'al lapined.

Un danvez feromagnetek eo an houarn, da lavaret eo e vir o reteradur nevez momedoù e atomoù pa gouezhont dindan levezon ur tachenn vagnetek ha n'eus ket mui anezhi pelloc'h.


Commons
Commons
Muioc'h a restroù diwar-benn

a vo kavet e Wikimedia Commons.

Wikeriadur
Sellit ouzh ar ger houarn er
wikeriadur, ar geriadur frank.
Kimiezh | Elfennoù kimiek

Rolloù hervez an arouez ~ hervez an anvTaolenn beriodek
Taolennoù an izotopoù rannet ~ klok