Gdańsk
Gdańsk (distaget ['ɡdaɲsk], e poloneg; Gduńsk e kachoubeg; Danzig en alamaneg) zo ur gêr war ribl ar Mor Baltel ha kêr-benn rannvro (województwo) Pomerania e Polonia. War-dro 462 454 a dud zo o chom enni (e 2014).
Emañ Gdańsk e goueled Bae Gdańsk , en aber unan eus brec’hioù ar stêr Wisła, stêr vrasañ Polonia. Gant se emañ e darempred gant holl gêrioù diazad ar stêr-se, a c’holo 60% eus gorread ar vro. A-gevret gant ar c’hêrioù e-kichen, Sopot ha Gdynia, ez eo Gdańsk un tamm eus an tolpad kêrioù anvet Trójmiasto (teir c’hêr), zo ouzhpenn ur milion a dud o chom ennañ.
Istor
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Gdańsk a gaver meneg anezhi ken abred ha 997. En amzer-hont e oa ur gêrig pesketaerien ha marc’hadourien.
E 1308 e voe dilezet gant roue Polonia Władysław IV, da vont gant Urzh ar Varc'heien deutonek. Anavezet e voe neuze dindan an anv alamanek Danzig. Unan eus porzhioù bras an Hansa e oa, e-kichen Lübeck, Hamburg ha Bremen. Er XVvet kantved e voe tro-ha-tro e Prusia hag e Polonia. Goude-se, ha betek dibenn an XVIIvet kantved, e voe ur gêr zieub e rouantelezh Polonia, hag an darn vrasañ eus hec’h annezidi a oa germanegerien.
Laosket e voe gant Prusia e 1793. Chom a reas er vro-se betek 1920, war-bouez ar mare ma voe aloubet gant soudarded Napoleon, etre 1807 ha 1813, pa voe e Dugelezh Varsovia.
E dibenn ar Brezel bed kentañ e voe graet ur gêr zieub eus Gdańsk ("Freie Stadt Danzig", Kêr dieub Danzig), gant Emglev Versailhez, dindan warez Kevre ar Broadoù (1920), daoust da youl an annezidi (tremen 90% a alamanegerien). E-pad an Eil brezel bed e voe staget "Danzig" ouzh Alamagn.
E dibenn ar brezel e voe distrujet kêr gant arme an Unvaniezh soviedel. Gant an emglevioù peoc’h e 1945 e voe roet da Bolonia, ha skarzhet e voe an Alamaned eus kêr. Adsavet e voe savadurioù kreiz kêr evel ma oant kent ar brezel.
Deuet eo Gdańsk da vezañ porzh brasañ Polonia hag ur greizenn c’hreantel a bouez. E 1970 e voe harzoù-labour ha manifestadegoù bras gant ar vicherourien a voe kiriek da ziskar penn komunour ar vro, Władysław Gomułka. Dek vloaz war-lerc’h e voe ganet, e chanterioù sevel listri Gdańsk, ar sindikad Solidarność a zegasas diwezhatoc’h diskar ar renad komunour e 1989. Penn Solidarność, Lech Wałęsa, a zeuas da vezañ prezidant Republik Polonia e 1990.
Liammoù etrebroadel
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Kêrioù gevellet
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Gevelet eo Gdańsk gant:[1][en urzh kronologel]
- Bremen,
Alamagn (abaoe 1976)[1][2] - Turku,
Finland (abaoe 1987)[1] - Barselona,
Katalonia (abaoe 1990)[1] - Cleveland, Ohio,
Stadoù-Unanet (abaoe 1990)[1][3] - Kalmar,
Sveden (abaoe 1991)[1] - Helsingør,
Danmark (abaoe 1992)[1] - Marselha,
Bro-C'hall (abaoe 1992)[1] - Rouen, Bro-C'hall (abaoe 1992)[1]
- Kaliningrad,
Rusia (abaoe 1993)[1] - Sefton,
Bro-Saoz, 
Rouantelezh-Unanet (abaoe 1993)[1] - Sant-Petersbourg, Rusia (abaoe 1993)[1][4]
- Astana,
Kazakstan (abaoe 1996)[1] - Odessa,
Ukraina (abaoe 1996)[1] - Rotterdam, An
Izelvroioù (abaoe 1998)[1] - Vilnius,
Lituania (abaoe 1998)[1] - Nisa, Bro-C'hall (abaoe 1999)[1][5]
- Shanghai,
Sina (abaoe 2004)[1] - Palermo,
Italia (abaoe 2005)[1]
.svg){kind=small}
Kevelerien ha kenober
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- An Havr Nevez, Bro-C'hall[6]
Tud vrudet
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Gabriel Daniel Fahrenheit, fizikour (1686-1736)
- Arthur Schopenhauer, prederour (1788-1860)
- Günter Grass, skrivagner (1927-2015)
- Lech Wałęsa, sindikalour ha politikour (1943)
- Donald Tusk, politikour (1957)
Daveoù ha notennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 ha1,18 Partner Cities (poloneg, saozneg). City of Gdańsk (27 May 2008). Kavet : 2015-01-04.
- ↑ Frohmader, Andrea. Bremen - Referat 32 Städtepartnerschaften / Internationale Beziehungen (alamaneg). Das Rathaus Bremen Senatskanzlei [Bremen City Hall - Senate Chancellery]. Diellet er skrid orin d’an 2011-07-18. Kavet : 2013-08-09.
- ↑ Sister Cities International (SCI). Sister-cities.org. Kavet : 2013-04-21.
- ↑ Saint Petersburg in figures – International and Interregional Ties. Saint Petersburg City Government. Kavet : 2008-03-23.
- ↑ Villes jumelées avec la Ville de Nice (galleg). Ville de Nice. Kavet : 2013-06-24.
- ↑ Le Havre - Les villes jumelées (galleg). City of Le Havre. Diellet er skrid orin d’an 2013-07-24. Kavet : 2013-08-07.
Liammoù diavaez
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
| ||||||||||||||||||||||||||
