Nyks

Nyx e München

Nyks (henc'hresianeg : Νύξ / Nýx "Noz" ; latin ; Nox, heñvelster) a oa doueez an Noz e mojennoù Henc'hres. Merc'h e oa da C'haos, doue ar Goullo kezivik ; he breur ha pried e oa Erebos, doue an Deñvalijenn. Hervez Theogonia Hesiodos e oant an doueed kentañ o tont eus ar C'haos. E deroù an Hollved edo Nyx eta.

Diskennidi Nyks

Theogonia Hesiodos, Fabulae Hyginus ha De natura deorum Cicero eo ar mammennoù pennañ.

♦ Theogonia

Setu amañ listenn bugale Nyks, en urzh Theogonia Hesiodos.

Diwar he darempredoù gwadorgedus gant he breur Erebos

• O mab Aither (Αἰθήρ / Aithếr), rann uhelañ ha skedusañ an oabl.
• O merc'h Hemera ( Ἡμέρα / Hêméra), sklêrijenn an deiz.

En he unan

• Moros (Μόρον / Móros), an Tonkad marvus.
• Ar Ger zu (Κῆρα μέλαιναν Kèra mélainai), ar Marv Feuls.
• Thanatos (Θάνατος / Thánatos), ar Marv.
• Hypnos ( Ὕπνος / Húpnos), ar C'housk.
• Meuriad an Oneiroi (φῦλον Ὀνείρων / fuloi Oneiroi), an Hunvreoù ;
• Momos (Μῶμος / Mỗmos), ar Goapaerezh
• Oizys (Ὀϊζύς / Oïzús), an Dienez, an Anken hag ar Glac'har
• An Hesperidezed ( Ἑσπερίδες / Hesperídes), nimfezed ar C'huzh-Heol, ar C'hornôg.
• An teir Moira (Μοῖραι / Moîrai), nezerezed buhezioù an dud.
• Ar C'heresed (Κῆρες / kêres), merc'hed hag a hente an aervaoù da evañ gwad an dud war o zalaroù ha da gas o eneoù d'an Ifernioù ;
• Nemesis (Νέμεσις / Némesis), ar C'hastiz.
• Apate (Ἀπάτη / Apátê), an Touellerezh.
• Filotes (Φιλότης / Philótês), ar Garantez, ar Vignoniezh hag an Droukc'hoantegezh.
• Geras (Γῆρας / Gễras), ar Gozhni
• Eris (Ἔρις / Éris), an Dizunvaniezh

♦ Fabulae ha De natura deorum

• C'haron (Χάρων Khárôn), treizher an Ifernioù, zo lakaet da vab Nyks hag Erebos e De natura deorum ; meneg ebet en Theogonia hag er Fabulae.
• Dolos ( Δόλος / Dólos), ar Gwidreañ, zo lakaet da vab Nyks hag Erebos e De natura deorum, da vab Gaia (Γαῖα / Gaîa pe Γαῖη / Gaîê) hag Aither e rakskrid ar Fabulae.
• Styx (Στύξ / Stúx), un Okeanidez, eo unan eus ar stêrioù a gas d'an Ifernioù ; merc'h Nyks hag Erebos eo er Fabulae, merc'h Okeanos (Ὠκεανός / Ôkeanós) ha Tethys (Τηθύς / Têthús) e vez lakaet peurliesañ.

Perzhioù

Pa seller ouzh roll he diskennidi e verzer e oa Nyks mamm da gement tra chalus a c'hall c'hoarvezout e buhez un den, hogen Euphroné, "Mamm ar c'huzul mat" a reas Ploutarc'hos anezhi.

En Hesperia, bro ar C'huzh-heol hag ar ramz Atlas edo Nyks o chom, er c'hornôg pellañ en tu all da Golonennoù Herakles (Strizh-mor Gibraltar) ; un nebeud skridoù avat a laka impalaeriezh Nykx en Εύξεινος Πόντος Euxeinos Pontos, ar "Mor Degemerus", da lavarout eo ar Mor Du. En he mougev e chom e-pad an deiz, a-raok treuziñ an oabl war ur c'harr du stlejet gant pevar marc'h du.
En Henc'hres a-bezh e veze aberzhet dañvadezed pe oanezed du en enor d'an doueez.

Ker galloudus ha kenedus e oa Nyks ma veze doujet gant Zeus, roue an doueed. En arzoù an Henamzer e veze diskouezet Nyks evel ur vaouez o terc'hel a-us he fenn ur stign du steredennet o nijal, pe gant ur stign glas teñval hag ur flammerenn eilpennet ; a-wechoù e veze ur vaouez en noazh, divaskell un askell-groc'hen dezhi hag o terc'hel ur flammerenn. A-wechoù c'hoazh e touge ur gurunenn roz-moc'h hag e veze gwisket gant ur vantell zu steredennet. Alies e veze diskouezet gant he bugale Hypnos ha Thanatos, ar C'housk hag ar Marv.

• 
  Nyks gant ar profed Izaia
  Codex Parisinianus
  X^vet kantved
• 
  An Noz
  William-Adolphe Bouguereau
  1883
• 
  Hypnos ha Thanatos, bugale Nyks
  Evelyn de Morgan
  1883
• 
  Nyks
  Henri Fantin-Latour
  1897

Mammennoù

• (el) Βικιθήκη/ Θεογονία
• (fr) Wikisource/ Théogonie
• (la) Vicifons/ Fabulae
• (en) Fabulae
• (la) (en) De natura deorum

Levrlennadur

• (fr) Pierre COMMELIN (1907) : Mythologie grecque et romaine, Pocket, 2018 (ISBN 978-2-266-28617-6)