Gwitreg
| Gwitreg | ||
|---|---|---|
 Kastell Gwitreg. | ||
.svg)
| ||
| Anv gallaouek | Vitrae | |
| Anv gallek (ofisiel) | Vitré | |
| Bro istorel | Bro-Roazhon | |
| Melestradurezh | ||
| Departamant | Il-ha-Gwilen | |
| Arondisamant | Felger-Gwitreg | |
| Kanton | Gwitreg (Pennlec'h) | |
| Kod kumun | 35360 | |
| Kod post | 35500 | |
| Maer Amzer gefridi | Isabelle Le Callennec 2020-2026 | |
| Etrekumuniezh | Gwitreg Kumuniezh | |
| Bro velestradurel | Bro Gwitreg | |
| Lec'hienn web | https://www.mairie-vitre.com/ | |
| Poblañsouriezh | ||
| Poblañs | 18 603 ann. (2020)[1] | |
| Stankter | 500 ann./km² | |
| Douaroniezh | ||
| Daveennoù lec'hiañ | ||
| Uhelderioù | kreiz-kêr : 89 m bihanañ 67 m — brasañ 127 m | |
| Gorread | 37,19 km² | |
|
||
kemmañ  |
||
Gwitreg a zo ur gumun e departamant Il-ha-Gwilen e Breizh-Uhel, tost d'an harzoù gant Bro-C'hall, war an hent bras a gas da Bariz.
Anv an dud ː Gwitregad (Gwitregiz), Gwitregadez (-ed).
Douaroniezh[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Anv[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Erwan Vallerie ː Vitriacum, 1070
Ardamezioù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
En gul e leon en argant kurunet en aour
Istor[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Orin[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Savet eo kêr Gwitreg en-dro d'ar c'hastell-kreñv adal an XIvet kantved; koulskoude, pa weler ar peulvanoù nepell ha dismantroù un atant galian-roman nes, eo anat eo hir istor pobladur en ardremez. Lec'hiet evel ma oa war harzoù breizh e oa dezhi da zifenn ar vro diouzh an amezeien (Maine, Anjev, Normandi ha Bro-C'hall). Hevelep karg a oa ivez gant kêrioù (Felger, Sant-Albin-an-Hiliber, Gwerc'h-Breizh, Kastell-Briant, Ankiniz ha Klison).
XIIIvet kantved[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Etre 1220 ha 1240 e voe savet mogerioù-difenn. Kreskiñ a reas fabourzhioù: Rachapt, Sainte-Croix, Saint-Martin, La Mériais, Hellerie). Adalek 1251, gant dimezioù etre an tiegezhioù Gwitreg ha Laval, ha dre vras tiegezhioù uhel Breizh ha re Vro-C'hall, a gaso da stagidigezh Breizh ouzh Bro-C'hall en 1532.
Dispac'h Gall[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
XXvet kantved[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Brezel-bed kentañ[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Mervel a reas 315 gwaz abalamour d'ar brezel hervez monumant ar re varv, da lâret eo 2,97% ag ar boblañs hervez an niveradeg bet graet e 1911[3].
- Fuzuilhet e voe ur milour breizhat bet o vevañ er gumun gant al lu gall] d'ar 17 a viz Meurzh 1915[4].
Eil Brezel-bed[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Mervel a reas 47 den eus ar gumun abalamour d'ar brezel[5].
- D'ar 14 a viz Even 1940 e kouezhas un nijerez Fairey Battle, marilhet L5513 ha kodet PM-L, eus ar 103th Squadron eus aerlu ar Rouantelezh-Unanet (Royal Air Force) e Gwitreg; he zri nijour a c'hellas en em gavet gant o c'henseurted[6],[7],[8].
Brezelioù didrevadennañ[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Brezel Indez-Sina[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Tri soudard a varvas[9].
Brezel Aljeria[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Daou vilour a varvas [10].
Brezhoneg[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Hervez ur studiadenn gant Ofis ar Brezhoneg e vije 150 brezhoneger e korn-bro Gwitreg[11].
Deskadurezh[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- E distro-skol 2022 e oa 87 skoliad enskrivet er c'hlasoù divyezhek (4,3 % eus skolidi ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez)[12].
Kelenn d'an oadourien[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Dalc'het e vez kentelioù-noz brezhoneg gant Skol an Emsav, abaoe miz Gwengolo 2010.
Ardamezioù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
|
|
En gul e leon en argant kurunet en aour. |
Emdroadur ar boblañs abaoe 1762[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
| GWITREG | 1762 | 1790 | 1800 | 1836 | 1856 | 1881 | 1901 | 1921 | 1936 | 1954 | 1962 | 1968 | 1975 | 1982 | 1990 | 1999 | 2012 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Poblañs | 14 000 | 10 850 | 8 809 | 8 901 | 8 854 | 10 314 | 10 775 | 8 154 | 8 506 | 9 611 | 10 380 | 11 343 | 12 322 | 13 046 | 14 488 | 15 313 | 17 177 |
| Andon : INSEE, « Vitré »: ROBERT-GUÉDON D., LE GOFF D., BORDILLON H. Ouest-France | |||||||||||||||||
Tud[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Pierre Landais.
- Lucien Lechat (21 a viz Ebrel 1891-1915), unan eus Pevar C'haporal Souains, bet fuzuilhet d'ar 17 a viz Meurzh 1915 evit laoskentez gant al Lu gall e-pad ar Brezel-bed kentañ, bet roet o enor dezhe en-dro e 1935; mavour e oa e Gwitreg[13],[14].
- Pierre Méhaignerie.
- Markizez Sévigné.
Tud bet ganet eno[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- 1483 : Jacques Collebaut, sonaozour.
- 1519 : Bertrand d'Argentré, istorour ha gwiraour.
- 1827 : Arthur Le Moyne de la Borderie. istorour Breizh ha diellour.
- 1879 : Jean Choleau, armerzhour hag emsaver.
- 1900 : Morvan Marchal, tisavour hag emsaver.
- 1979 : Jérôme Lebouc, melldroader.
Tud bet marvet eno[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Ardamezeg ar familhoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
|
Abelin | Guillaume, senesal Gwitreg e 1382 |
Monumantoù ha traoù heverk[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Kastell Gwitreg.
- Kastell Reier Sevigneg.
- Iliz katolik an Intron-Varia, XIVvet kantved.
- Iliz katolik Sant Varzhin, XVvet kantved.
- Chapel Sant-Nikolaz.
- Monumant ar re varv (fr)Memorial Genweb</ref>.
- Roet eo bet al label Kêrioù ha Broioù Arz hag Istor dezhi.
Gevelliñ[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Gevellet eo gant 8 kêr :
|
Sport[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- 30 a viz Mezheven 1985 : 2l tennad-hent Tro Bro-C'hall etre an Oriant ha Gwitreg ; trec'h eo Rudy Matthijs (Belgia).
- 1añ a viz Gouere 1985 : 3e tennad-hent Tro Bro-C'hall etre Gwitreg ha Felger (a-benn d'an eur dre skipailh) ; trec'h eo La Vie Claire.
- 3 a viz Gouere 1995 : 2l tennad-hent Tro Bro-C'hall etre Perroz-Gireg ha Gwitreg ; trec'h eo Mario Cippolini (Italia).
- 5 a viz Gouere 2000 : 5vet tennad-hent Tro Bro-C'hall etre Gwened ha Gwitreg ; trec'h eo Marcel Wüst (Alamagn).
- 6 a viz Gouere 2000 : loc'hañ a ra 6vet tennad-hent Tro Bro-C'hall eus Gwitreg war-du Teurgn (Indre-et-Loire).
- 7 a viz Gouere 2006 : 6vet tennad-hent Tro Bro-C'hall etre Lisieux ha Gwitreg ; trec'h eo Robbie McEwen (Aostralia)
Liammoù diavaez[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Lec'hienn an ti-kêr
- Lec'hienn ti an douristed
- Lec'hienn ar gevelliñ
- Keleier kêr
- Lec'hienn bro Gwitreg
- Gweladenniñ Gwitreg
- (br) Gwitreg war lec'hienn Geobreizh
- Lise Bertrand d'Argentré
Levrlennadur[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Pol Potier de Courcy : Nobiliaire et armorial de Bretagne. Adembannadur Editions des Régionalismes. Cressé. 2011/2014
- Erwan Vallerie : Diazezoù studi istorel an anvioù-parrez. Corpus. An Here. 1995
Notennoù ha daveoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- ↑ Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
- ↑ (fr)J. B. Duverger, Collection complète des lois, décrets, ordonnances, règlemens avis du Conseil d'Etat, Levrenn gentañ, Eil embannadur, Pariz, 1834, p.106
- ↑ (fr)Monumant ar re - Memorial Genweb
- ↑ (fr)R.-G. Réau, Les crimes des conseils de guerre, Éditions du Progrès Civique, Pariz, Bro-C'hall, 1925
- ↑ (fr)Monumant ar re varv - Memorial Genweb
- ↑ (fr)Pertes RAF
- ↑ (fr)Luc'hskeudennoù
- ↑ (en)Traces of World War 2 RAF - No. 103 Squadron
- ↑ (fr)Monumant ar re varv - Memorial Genweb
- ↑ (fr)Monumant ar re varv - Memorial Genweb
- ↑ Ofis Publik ar Brezhoneg
- ↑ Distro-skol ar c’helenn divyezhek
- ↑ (fr)R.-G. Réau, Les crimes des conseils de guerre, Éditions du Progrès Civique, Pariz, Bro-C'hall, 1925
- ↑ (fr)Mémoire des hommes