Gwenrann

Gwenrann
Gwenrann gwelet eus ar paludoù-holen.
Anv gallaouek	Gèraundd
Anv gallek (ofisiel)	Guérande
Bro istorel	Bro-Naoned
Melestradurezh
Departamant	Liger-Atlantel
Arondisamant	Sant-Nazer
Kanton	Gwenrann (pennlec'h)
Kod kumun	44069
Kod post	44350
Maer Amzer gefridi	Stéphanie Phan-Thanh 2014-2020
Etrekumuniezh	Tolpad-kêrioù Kab Atlantel
Bro velestradurel	hini ebet
Lec'hienn web	www.ville-guerande.fr
Poblañsouriezh
Poblañs	16 107 ann. (2018)
Stankter	198 ann./km²
Douaroniezh
Daveennoù lec'hiañ	47° 19′ 41″ Norzh 2° 25′ 46″ Kornôg 47° 19′ 41″ Norzh 2° 25′ 46″ Kornôg
Uhelderioù	bihanañ 0 m — brasañ 61 m
Gorread	81,44 km²
Gwenrann

Gwenrann, pe Gwerrann, zo ur gumun eus Breizh el Liger-Atlantel.

Anv

Stummoù skrivet

• Erwan Vallerie ː Uuenran, 857; in plebe Keriac, 861; Uuerrann, 865; Uueran, 876; Uuenrann, Uuenran, XIt; Guarranda, Guerrandiae, 1070; Guarranda, 1095; Guerran, Guerrandia, 1112; Garranda, 1129; Guerrann, 1160; Guerrandia, 1194; Garrandia, Guenrandia, 1252; Guerrande, 1263; Guerrandia, Guenrandia, 1330; Guenrant, 1330; Guerrande, 1343; Guerrand, 1355; Gueriande, 1414; Garande, 1450; Garande, 1451; Guerandia, Guerrandia, 1453; Anguerrande,1479

Gerdarzh

Gwenrann a zo ur stumm a orin lennek, diwar an henvrezhoneg Uuenrann, ennañ uuen, hag a dalvez « gwenn », « glan », « sakr », ha rann, hag a dalvez « tachenn ». E-kichen ar stumm Gwenrann e kaver ivez, koulz er yezh komzet hag er yezh skrivet, ar stumm hengounel Gwerrann. En hevelep doare hag en anvioù-lec'h all, evel Perroz (e Perroz-Hamon, Perroz-Gireg pe Sant-Ke-Perroz) ez eo aet ar strollad / -nr- / da / -rr- /. En henvrezhoneg e kaved dija ar stumm emdroet Uueran (Kartuler Redon, IX^vet kantved). Ha tostoc'h deomp ez eo testeniekaet, da skouer, Guéran e-barzh geriadur Cillart de Kerampoul, Gwerann dindan pluenn Yeun ar Gow, ha Uereñn e brezhoneg ar vro.

Moarvat e ra berzh ar stumm Gwenrann en abeg ma seblant ober dave d’ar paludoù holen.

Ardamezioù

• 
• 

En argant e fempzeg brizhenn erminig laket 5, 4 3, 2, 1.

Ardamezioù kadarnet dre reizhadur ar roue Charlez X, d'an 11 a viz Du 1829.

Istor

Feur-emglev 1381

Roll ar sinerien

	Perrot Abraham
	Jean d'Andigné
	Jean de Barac'h (Louaneg)
	Jean Le Barbu
	Jean Baratier (etre bourc'hizien Dol)
	Robin de la Barre (en eus sinet e Moñforzh)
	Berthelot d'Angoulvent
	Pierre de l'Argentaye
	Guillaume Anseau, konestabl Gwengamp
	Yves de Coëtquis
	Mérien de Kernevenoy
	Jean de la Marche

Dispac'h Gall

• Krouet e voe kumun Gwenrann e 1790 diwar ar barrez katolik. Lakaet e voe da benn Kanton Gwenrann. Gant al lezenn eus an 26 a viz C'hwevrer 1790 e voe lakaet Gwenrann da benn Bann Gwenrann . E 1800 e voe lakaet en Arondisamant Savenneg .

XIX^vet kantved

• Krouet e voe kumun An Turball e 1865 diwar ul lodenn eus tiriad kumun Gwenrann .

XX^vet kantved

Brezel-bed kentañ

• 276 gwaz ag ar gumun a gollas o buhez abalamour d'ar brezel, d.l.e. 4,4 % eus he foblañs e 1911 .

Eil brezel-bed

• D'an 3 a viz Genver 1943 e kouezhas ur c'harr-nij B-17 eus aerlu SUA (United States Army Air Forces) e Gwenrann; pevar nijour a voe lazhet, ar c'hwec'h nijour all eus e baread a voe tapet gant an Alamaned .

Brezhoneg

Ar Brezoneg er Skol

• 1934-1936: ar c'huzul-kêr a savas a-du gant ar mennad skignet gant al luskad Ar Brezoneg er Skol (ABES) evit kelennadurezh ar brezhoneg er skol .

Ya d'ar brezhoneg

• D'an 18 a viz Here 2010 e oa bet votet live 1 ar garta Ya d'ar brezhoneg gant kuzul-kêr ar gumun.

Deskadurezh

• Ur skol Diwan a zo eno abaoe 1999.
• E distro-skol 2019 e oa 32 skoliad enskrivet er skol Diwan (2,3 % eus skolidi ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez).

Melestradurezh

Roll ar vaered

Prantad	Anv	Strollad	Karg
Meurzh 2001	Jean-Pierre Dhonneur
Da vezañ klokaet.

Emdroadur ar boblañs abaoe 1962

Niver a annezidi

Tud

• François Guillemot de Villebois (1681 Gwenrann - 1760 Tartu, Estonia), besamiral rusian.
• Anne François Augustin de La Bourdonnaye (1747 Gwenrann - 1793 Dacs), beskont ha jeneral.
• Louis de Sol de Grisolles (1761 Gwenrann – 1836 Bourdel), ofisour er verdeadurezh c’hall ha diwezhatoc’h penn chouan.
• Louis François Foucher de Careil (1762 Gwenrann – 1835 Garches), jeneral rannlu e-pad brezelioù Napoleon, letanant ar roue. E anv a c’heller gwelet dindan ar Volz-Enor e Pariz.
• Gustave Clétiez (Gwerrann 1830 - 1896), ograouer, livour ha priour.
• Henri Quilgars, (Gwerrann 1877 – Penc'herieg 1937), arkeologour hag istorour. Skrivet en doa meur a bennad ha meur a levr diwar-benn glad hag istor Bro Gwenrann.
• Gustave Tiffoche (Sant-Nazer 1930 - Gwenrann 2011), priour, kizellour ha livour
• Pascal Bertho, ganet e 1964 e Gwenrann, senarioour ha treser bannoù treset.
• Denys Quistrebert, ganet e 1971 e Gwenrann, aozer bannoù treset.
• Gérard Lanvin, aktour, emañ o chom e Gwenrann.

Ardamezeg ar familhoù

	d'Aragon, pe Daragonis, aotrounez Buttes, Kerbézot, Menahé	En aour e bevar peul en gul
	Aubin Aotrounez Kerbenet	En glazur e dreustell en aour heuliet gant teir c'hroaz pavek ivez en aour, 2 ouzh kab, 1 ouzh beg
	Avril, pe Apuril, aotrounez Kerroland ha Trevenegad	En argant e binenn c'heotet; e gab en glazur karget gant teir rozenn en aour

Gevelliñ

• Dinkelsbühl (Alamagn)
• Dolgellau (Kembre)
• Almagro (Spagn)
• Castro Marim (Portugal)

Monumantoù ha traoù heverk

• 

  Ar mogerioù-kreñv

• 

  Iliz katolik Sant-Albin

• 

  Paludoù holen

• Mirdi ar verc'hodenn.
• Ti ar baluderien.
• Terre de sel, mirdi, sal-diskouezadeg ha stal kevelouri ar baluderien.
• Monumant ar re varv.

Roet eo bet al label Kêrioù ha Broioù Arz hag Istor dezhi.

Festoù

Lennegezh

• Festival al Levr e Breizh: bep bloaz e miz Du adalek 2003

Sonerezh

• Les Celtiques de Guérande (Festoù keltiek Gwenrann): aozet bep bloaz gant ar c'helc'h keltiek « Bro-Gwenrann », e miz Eost, adalek 1990
• La Voix des Orgues (Mouezh an Ograoù): sonadegoù en iliz-chabistr Sant-Albin, d’ar Gwener da noz peurliesañ, e miz Gouere hag e miz Eost, adalek 1955
• Festival Terres Blanches (Festival Douaroù Gwenn): 2005-2012

Festoù all

• La Fête Médiévale de Guérande (Fest krennamzerel Gwenrann): bep bloaz e miz Mae e-pad daou zevezh
• Fête des Métais (Fest ar Verourien): bep bloaz e miz Gouere, da vare Gouel Mari-Vadalen, adalek 1980, e-kichen ar gêriadennig "Ar Vadalen"

Pennad kar

• An Turball.

Liammoù diavaez

• Lec'hienn ofisiel an ti-kêr
• Holen Gwenrann
• Mirdi ar verc'hodenn
• Ti ar baluderien
• Terre de sel
• Kelc'h keltiek « Bro-Gwenrann »

Levrlennadur

• Pol Potier de Courcy : Nobiliaire et armorial de Bretagne. Adembannadur Editions des Régionalismes. Cressé. 2011/2014
• Erwan Vallerie : Diazezoù studi istorel an anvioù-parrez. Corpus. An Here. 1995