Dinarzh

Dinarzh
Bro istorel	Bro Sant-Maloù Bro Zaoudour
Melestradurezh
Departamant	Il-ha-Gwilen
Arondisamant	Sant-Maloù
Kanton	Kanton Dinarzh
Kod kumun	35093
Kod post	35800
Maer Amzer gefridi	Sylvie Mallet 2008-2014
Etrekumuniezh	hini ebet
Bro velestradurel	Bro Sant-Maloù
Lec'hienn web	http://www.ville-dinard.fr
Poblañsouriezh
Poblañs	10 235 ann. (2020)
Stankter	1 305 ann./km²
Douaroniezh
Daveennoù lec'hiañ	<span class="geo-dms" title="Kartennoù, luc'hskeudennoù dre nij, ha roadennoù all evit ° ′ ″  ° ′ ″ ">° ′ ″  ° ′ ″
Uhelderioù	bihanañ 0 m — brasañ 56 m
Gorread	7,84 km²
<div style="position:absolute;top:%;left:%;width:0px;height:0px;margin:0;padding:0;line-height:0px;background-color:transparent;"> Dinarzh

Dinarzh (e galleg: Dinard) a zo ur gumun eus Breizh e departamant Il-ha-Gwilen e Bro Sant-Maloù.

An ti-kêr

Istor

• Savet eo bet Dinarzh etre bourk kozh Sant-Enogad hag an aber, dirak an draezhenn vras.

XIVvet kantved

Izelvos dilestradeg Yann IV war porzh Dinarzh.

• Yann IV, bet ganet da vare brezel an Hêrez, a voe desavet e Bro-Saoz betek e driwec'h vloaz. Anavezet e voe da Zug Breizh nemetañ e 1365 hervez feur-emglev Gwenrann da heul e drec'h war Charlez Bleaz en Alre hag a verkas diwezh ar brezel. Met ezhomm en doa eus harp ar saozon, ha pa darzhas ar brezel etre Bro-C'hall ha Bro-Saoz e 1369 e sinas dre guzh un emglev gant ar Saozon. Charlez V, roue Frañs, a gasas da Vreizh un arme renet gant Beltram Gwesklin hag a lakaas embann an emglev war ar groaz. Dilezet gant holl aotrouien ar vro e rankas Yann IV mont en-dro d’an harlu da Vro-Saoz d'an 28 a viz Ebrel 1373.

• E 1378 e kredas da Charlez V e oa deuet poent lakaat e grabanoù war Breizh. Siwazh dezhañ, n'en doa ket priziet nerzh ar santad broadel breton. Sevel a reas ar boblañs a-enep dezhañ, forzh pe du e vefe bet hini pe hini e-doug brezel an Hêrez. Aspedet e voe Yann IV da zont en-dro. Dilestriñ a reas hemañ e porzh Dinarzh d'an 3 a viz Eost 1379. Degemeret e voe gant un engroez entanet, gant Janed Pentevr (intañvez Charlez Bleaz), ha gant holl noblañsed ar vro.

• Taolennet eo an degouezh-se er sonenn hengounel mil-anavezet An Alarc'h he zitl, bet embannet gant Kervarker er Barzhaz Breizh. D'an 3 a viz Eost 1929, da-geñver 650vet deiz-ha-bloaz dilestradeg Yann IV, e voe staliet un izelvos en arem (s.o. al luc'hskeudenn a-us) e porzh Dinarzh ; er gwelet a c'haller war pourmenadenn ar loar-gann, eus tu hanternoz ar Yacht Club.

XXvet kantved

• Ur gêr diouzh ar c'hiz e oa deuet da vezañ, e penn kentañ an XXvet kantved, gant Saozon binvidik o sevel tier eno. Mari Manac'h, a orin eus Benac'h, anavezet evel Lady Mond, gwreg sir Mond, roue an nikel, he doa un ti eno anvet Castle Mond. Niverusoc'h eo hañvourien Pariz en hon amzer. Brudet eo an traezhennoù, ar c'hazino, fest ar filmoù breizhveurat.

Traezhenn ar skluz e Dinarzh.

Eil brezel-bed:

• d'an 11 a viz Eost 1940 e kouezhas un nijerez Blenheim IV, marilhet T1850 ha kodet OM-?, eus ar 107 th Squadron eus aerlu ar Rouantelezh-Unanet (Royal Air Force) bet kaset e gefridi war-zu Dinarzh; he zri nijour a varvas, o c'horfoù ne voent ket adkavet ;
• d'an 11 a viz Meurzh 1943 e kouezhas daou garr-nij Mosquito NF.Mk.II marilhet DD661 ha DD721 eus ar 264st Squadron eus ar Royal Air Force Volunteer Reserve (aerlu ar Rouantelezh-Unanet) e donvor Dinarzh; lazhet e voe ar pevar nijour, unan anezhe a voe beziet e Dinard English Cemetery, ul lodenn eus bered nevez kumun Dinarzh, ne voe ket adkavet ar c'horfoù all ;
• d'ar 7 a viz Even 1944 e voe taolet ur c'harr-nij Typhoon Ib marilhet MN515 eus ar 263rd Squadron eus ar Royal Canadian Air Force (aerlu Kanada) d'an diaz gant ar Flak nepell diouzh enez "Sezambr"; implijet e voe e harz-lamm gant ar sturier ha gwelet e voe o neuial tro 500 m diouzh kêr-gozh Sant-Maloù a-raok ma yeas diwar wel; ne voe ket adkavet e gorf ;
• d'an 29 a viz Gouere 1944 e kouezhas ur c'harr-nij P-38J (marilhet 42-67304) eus aerlu SUA (United States Army Air Forces) er Rue des Vergers e kêr Dinarzh; e sturier a voe tapet d'an Alamaned, gallout a reas achap d'an 3 a viz Eost 1944 ;
• e-doug un nebeud deizioù (9 a viz Eost 1944 - 12 a viz Eost 1944) e voe kollet pemp karr-nij anavezedenniñ Piper L4 gant tirlu SUA e Dinarzh
  • daou d'an 9 (pevar milour lazhet, daou anezhe a zo douaret e Brittany American Cemetery e Montjoie-Saint-Martin e departamant Manche e Bro-C'hall);
  • unan d'an 10 (daou vilour lazhet, douaret int e Brittany American Cemetery e Montjoie-Saint-Martin);
  • daou all d'an 12 ;
• dieubet e voe Dinarzh d'ar 15 a viz Eost 1944 gant ar 83rd Infantry Division hag ar 121st Infantry Regiment eus ar 8th Infantry Division eus tirlu SUA .

Darvoudoù-sport a bep seurt

• 6 a viz Gouere 1989 : 5vet tennad-hent Tro Bro-C'hall 1989 etre Dinarzh ha Roazhon (a-benn an eur) ; aet ar maout gant Greg Lemond (Stadoù Unanet).
• 6 a viz Gouere 1993 : 3^de tennad-hent Tro Bro-C'hall 1993 etre Gwened ha Dinarzh ; aet ar maout gant Djamolidine Abdoujaparov (Ouzbekistan).
• 7 a viz Gouere 1993 : loc'hañ a ra 4^re tennad-hent Tro Bro-C'hall 1993 eus Dinarzh war-du Avranches (Manche) (a-benn an eur a skipailh).

Monumantoù ha traoù heverk

Bered ar C'hommonwealth: Dinard English Cemetery e bered nevez kumun Dinarzh

Bro	Niver a soudarded
Kanada	1 (Aerlu)
Rouantelezh-Unanet	59 (Aerlu: 10; Morlu: 49)
Dianv	49
Hollad	109

Ul lodenn eus bered Dinarzh a oa bet gouestlet d'ar Vreizhveuriz gant ar gumun a-raok an Eil brezel-bed. Implijet e voe e-pad ar brezel da zouarañ milourion eus ar C'hommonwealth. Re ar Morlu a varvas pa yeas an H.M.S. Charybdis d'ar strad d'an 23 a viz Here 1943 .

Douaroniezh

• War aod Mor Breizh emañ Dinarzh, rak-tal da Sant-Maloù, en aber ar stêr Renk.

Emdroadur ar boblañs 1793-2007

Touristerezh

Roet eo bet al label Kêrioù ha Broioù Arz hag Istor dezhi.

Gevelliñ

Gevellet eo gant Tewynn Pleustri, kêr gouronkañ eus Kernev-Veur.

Tud dibar liammet gant ar barrez

• an Dug Yann IV a zouar eus Bro-Saoz e dibenn ar XIVvet kantved. Kontet eo bet an douarañ-se gant unan eus kanaouennoù brudetañ ar Barzaz Breiz anvet An Alarc'h. Diskouez a ra deroù gounid Yann IV e Breizh. Ur blakenn e hent-bale an heol-loar a zalc'h soñj eus an darvoud-se.
• al livour Jean Carzou (1907-2000). E Dinarzh emañ ar mirdi Jean Carzou.

Tud bet e Dinarzh:

• Judith Gautier, merc'h Théophile ha mignonez Victor Hugo
• Victor Hugo, hag a oa o chom e ti Judith Gautier
• Laorañs Arabia. E Dinarzh e voe o chom e-pad e vugaleaj kentañ etre 1891 ha 1894
• Auguste ha Louis Lumière, e 1877.
• Albert Lacroix, embanner
• Kamil Ar Merser Erm (Camille Le Mercier d'Erm), barzh, istorour ha broadelour breton ha krouet en doe Strollad Broadelour Breizh e 1911. Mervel a reas e Dinarzh e 1978
• Roger Vercel, Priz Goncourt 1934
• Agatha Christie, skrivagnerez eus Breizh-Veur
• Edward VII bro-Saoz, priñs Bro-Gembre ha war-lec'h Roue ar Rouantelezh-Unanet
• Alberzh Iañ a Velgia
• Pablo Picasso, livour spagnol
• Winston Churchill, kentañ ministr ar Rouantelezh-Unanet
• Pierre Blayau, prezidant pennrener, bet prezidant ar PSG
• Sir Robert Mond, kimiour ha greantour hag e wreg Lady Mond
• ar familh Hennessy, perc'henn ar Cognac brudet
• François Pinault, den a afer breton
• Dominique de Villepin, kentañ ministr gall (2005-2007)
• Hugh Grant, aktour eus Breizh-Veur

Liammoù diavaez

• (en) (fr) Lec'hienn Kêr Dinarzh
• Al Lec'hienn hag a lâr istor Dinarzh
• (br) Geobreizh, Dinarzh
• Lec'hienn an Ensavadur Douaroniel Broadel
• Lec'hienn Ensavadur Broadel ar Stadegoù hag ar Studioù Armerzhel (EBSSA)
• (en) Kartenn Dinarzh war Mapquest