Danmark : diforc'h etre ar stummoù

	Kongeriget Danmark ; Rouantelezh Danmark
Banniel	Skoed-ardamez
	Ger-stur : Guds hjælp, Folkets kærlighed, Danmarks styrke (ger-stur ar familh roueel)
	Kan broadel: Kong Christian
	Lec'hiadur Danmark
Kêr-benn; (ha kêr vrasañ)	Kopenhagen ; 55°43′N 12°34′E
Yezh(où) ofisiel	Daneg
Gouarnamant	Rouantelezh
- Rouanez	Frederik X
- Ministr Kentañ	Mette Frederiksen
Gorread
- Hollad	43,094 km² (134)
- Dour (%)	1.6²
Poblañs
- istimadur 2008	5,475,791 ()
- Stankter	129.16/km² (78)
PDK (PGP)	2007 (istimadur)
- Hollad	$198.5 milliard (45)
- Keidenn	$57,261 (6)
FDD ()	0.943 (uhel) (14)
Moneiz	Kurunenn dan (DKK)
Gwerzhid-eur	(UTC+1)
	+2
Kod kenrouedad	.dk
Kod pellgomz	+45

Merdeiñ etreoberiat en istor

← Kemm kent Kemm nevesoc'h →

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet

GweletWikitestenn

Inline

Stumm eus an 23 Gen 2024 da 11:02

Ur vro en hanternoz Europa eo Danmark. War-dro 5,8 milion a annezidi zo o chom enni. Ur vro gompez a-walc’h eo, pa n’eus ket a venezioù. Stank-tre eo an inizi eno, deus tu Mor an Hanternoz emaint kazi holl. Ur rouantelezh eo, Kopenhagen (a-wechoù Kopenhag) he c'hêr-benn.

Talvezout a ra Bro an Daned : ur bobl c’herman kozh e oa an Daned ha mark a glot gant marz (war vevenn un douar). Ouzh Rouantelezh Danmark eo stag an Inizi Faero er Meurvor Atlantel, ha Greunland e Norzhamerika. En div vro-se e kaver pobloù all, yezhoù disheñvel dezho diouzh an daneg.

Ur yezh germaneg a gomzer eno, kar d'an Norvegek ha d'ar Svedeg. Aes eo dezho deskiñ yezhoù an eil re digant ar re all, gant ar pontoù yezhel stank a c'hellont ober.

Istor

Trevadennoù he deus bet Danmark ivez evel broioù bras Europa, gwelout Impalaeriezh trevadennel Danmark.

Douaroniezh

Bihanañ bro broioù

E-touez strollad broioù Skandinavia eo ar bihanañ bro. Ur pont divent a zo evit treuziñ ha mont betek Sveden, tremen a ra war an inizi bras. Er su dezhi emañ Alamagn, er reter emañ Sveden, hag en norzh Norvegia. Kelc’hiet eo ar vro gant ar mor pe dost. Er gevred emañ ar Mor Baltel, er c’hornôg emañ Mor an Hanternoz, en hanternoz strizh-mor ar Skagerrak, hag er biz emañ strizh-mor ar c’h-Kattegat.

Ul ledenez eo Danmark ha Jylland a reer anezhi. Al lodennoù all eus ar vro zo kompozet gant inizi : 79 anezho zo annezet gant tud. Pelloc’h er reter emañ enez Bornholm er Mor Baltek.

Kompez a-walc’h eo ar vro, n'eo ket torgennek, gant torgennoù izel, lennoù, koadoù, hag aodoù troc’h-didroc’h ha kammigellek. Gwech ebet ne vezer gwall bell diouzh ar mor.

Melestradur

Danmark zo disrannet e pemp rannvro (daneg regioner) ha 98 keoded; ar rannvroioù a voe savet d'ar c'hentañ a viz genver 2007 e-kerzh adframmadur adreizhadur ar C'heodedoù: evit erlerc'hiañ an 38 kontelezh hengounel a oa a-gent. Er memes amzer e voe kendeuziet asambles ar c'heodedoù bihan. Gant ar skoaziadoù dreist holl e vez karget ar rannvroioù met er c'hontrol ar c'hontelezhioù kozh n'o deus ket ar gwir da sevel tailhoù.

Sevenadur

E-touesk an Daned brudet dre ar bed a-bezh e c’heller menegiñ ar skiantour Ole Rømer, an den a oa bet kavet ha jedet gantañ tizh ar gouloù, pe c'hoazh ar prederour Søren Kierkegaard hag ar skrivagner Hans Christian Andersen.

Roll anvioù un nebeud tud vrudet all, genidik eus Danmark :

Vitus Bering, moraer hag ergerzher
Karen Blixen, skrivagnerez
Tycho Brahe, steredoniour
Niels Bohr, fizikour, tapet gantañ ar Priz Nobel
Ole Kirk Christiansen, ijiner ar c'hoari LEGO
Knut Veur, roue Danmark, Norvegia ha Bro-Saoz
Nikolai Grundtvig, barzh, prederour ha pedagogour
Lars von Trier, filmaozer
Fabio Jakobsen, reder mac'hhouarn tour de Frañs

Yezh

Daneg eo ar yezh a gomzer e Danmark. Kalz tud er vro a oar saozneg ivez. Anaoudegezh an alamaneg zo ledet a-walc’h ivez, dreist-holl er c’hreisteiz.

En Inizi Faero e komzer faeroeg, hag e Greunland e kaozeer greunlandeg. E kreisteiz ar Jylland (Slesvig, "Chleswig") ez eus tud a gomz alamaneg ivez.

Kar-nes eo an daneg d’ar yezhoù a gomzer e Norvegia hag e Sveden.

Kuzul an Norzh

Danmark • Finland • Island • Norvegia • Sveden
Izili kevreet
Åland • Inizi Faero • Greunland

Monarkiezhoù ar Bed

Afrika: Eswatini° • Lesotho • Maroko*

Azia: Arabia Saoudat° • Bahrein* • Bhoutan° • Brunei° • Emirelezhioù Arab Unanet^ • Japan • Jordania* • Kambodja^ • Koweit* • Malaysia^ • Nepal • Oman° • Qatar° • Thailand

Kenglad ar Broadoù (Commonwealth): Antigua ha Barbuda • Aostralia • Bahamas • Barbados • Belize • Grenada • Jamaika • Kanada • Papoua Ginea-Nevez • Rouantelezh Unanet • Saint Kitts ha Nevis • Santez-Lusia • Sant Visant hag ar Grenadinez • Inizi Salomon • Tonga • Tuvalu • Zeland-Nevez

Monarkiezhoù european all: Belgia • Danmark • an Izelvroioù • Liechtenstein* • Luksembourg • Monako* • Norge • Spagn • Sveden • Vatikan (Sez Santel)°^

° monarkiezh absolut, * monarkiezh damvonreizhel, ^ monarkiezh dre zilennadegoù

@@ Linenn 71: / Linenn 71: @@
 }}
-Ur vro eus hanternoz [[Europa]] eo '''Danmark'''. War-dro 5,8 milion a dud zo o chom enni. Ur vro gompez a-walc’h eo, pa n’eus ket a venezioù, kalzik inizi zo avat, e [[Mor an Hanternoz]] emaint tost holl anezho. Ur [[rouantelezh]] eo, [[Kopenhagen]] (a-wechoù ''Kopenhag'') he [[kêr-benn|c'hêr-benn]].
+Ur vro en hanternoz [[Europa]] eo '''Danmark'''. War-dro 5,8 milion a annezidi zo o chom enni. Ur vro gompez a-walc’h eo, pa n’eus ket a venezioù. Stank-tre eo an inizi eno, deus tu [[Mor an Hanternoz]] emaint kazi holl. Ur [[rouantelezh]] eo, [[Kopenhagen]] (a-wechoù ''Kopenhag'') he [[kêr-benn|c'hêr-benn]].
-''Bro an Daned'' e talvez anv Danmark : ur bobl c’herman gozh e oa an ''Daned'' ha ''mark'' a dalvez [[marz]]. Ouzh Rouantelezh Danmark eo stag an [[Inizi Faero]] er [[Meurvor Atlantel]], ha [[Greunland]] e [[Norzhamerika]]. En div vro-se ez eus pobloù all, dezho yezhoù disheñvel diouzh an [[daneg]].
+''Talvezout a ra Bro an Daned''  : ur bobl c’herman kozh e oa an ''Daned'' ha ''mark'' a glot gant [[marz]] (war vevenn un douar). Ouzh Rouantelezh Danmark eo stag an [[Inizi Faero]] er [[Meurvor Atlantel]], ha [[Greunland]] e [[Norzhamerika]]. En div vro-se e kaver pobloù all, yezhoù disheñvel dezho diouzh an [[daneg]].
+Ur yezh germaneg a gomzer eno, kar d'an Norvegek ha d'ar Svedeg. Aes eo dezho deskiñ yezhoù an eil re digant ar re all, gant ar pontoù yezhel stank a c'hellont ober.
 ==Istor==
@@ Linenn 79: / Linenn 81: @@
 == Douaroniezh ==
+Bihanañ bro broioù
-An hini vihanañ eus broioù [[Skandinavia]] eo Danmark. Er [[su]] dezhi emañ [[Alamagn]], er [[reter]] emañ [[Sveden]], hag en [[norzh]] [[Norvegia]]. Kelc’hiet eo ar vro gant ar mor pe dost. Er gevred emañ ar [[Mor Baltel]], er c’hornôg [[Mor an Hanternoz]], en hanternoz [[strizh-mor]] ar [[Skagerrak]], hag er biz strizh-mor ar c’h-[[Kattegat]].
+E-touez strollad broioù Skandinavia eo ar bihanañ bro. Ur pont divent a zo evit treuziñ ha mont betek Sveden, tremen a ra war an inizi bras. Er [[su]] dezhi emañ [[Alamagn]], er [[reter]] emañ [[Sveden]], hag en [[norzh]] [[Norvegia]]. Kelc’hiet eo ar vro gant ar mor pe dost. Er gevred emañ ar [[Mor Baltel]], er c’hornôg emañ [[Mor an Hanternoz]], en hanternoz [[strizh-mor]] ar [[Skagerrak]], hag er biz emañ strizh-mor ar c’h-[[Kattegat]].
-Ul [[ledenez]] eo douar-bras Danmark, er [[kornôg|c’hornôg]], ha [[Jylland]] a reer anezhi. Al lodennoù all eus ar vro zo [[enez|inizi]] : 79 anezho zo tud o chom warno. Pelloc’h er reter emañ enez [[Bornholm]] er [[Mor Baltel]].
+Ul [[ledenez]] eo Danmark ha [[Jylland]] a reer anezhi. Al lodennoù all eus ar vro zo kompozet gant [[enez|inizi]] : 79 anezho zo annezet gant tud. Pelloc’h er reter emañ enez [[Bornholm]] er [[Mor Baltel|Mor Baltek.]]
-Kompez a-walc’h eo ar vro, gant torgennoù izel, lennoù, koadoù, hag aodoù troc’h-didroc’h ha kammigellek. Ne vezer gwech ebet gwall bell diouzh ar mor.
+Kompez a-walc’h eo ar vro, n'eo ket torgennek, gant torgennoù izel, lennoù, koadoù, hag aodoù troc’h-didroc’h ha kammigellek. Gwech ebet ne vezer gwall bell diouzh ar mor.
 == Melestradur ==
 [[File:Regioni della danimarca 2007.png|left|thumb|350px]]
-Disrannet eo Danmark e pemp [[rannvroioù Danmark|rannvro]] ([[daneg]] ''regioner'') ha 98 keoded; Krouet e voe ar rannvroioù d'an hini kentañ a viz genver 2007 e frammadur Adreizhadur ar C'heodedoù da erlerc'hiañ an 38 kontelezh hengounel. Er memes amzer e voe beuziet asambles ar c'heodedoù bihan. Gant ar yalc'h dreist holl e vez karget ar rannvroioù met er c'hontrol ar c'hontelezhioù kozh n'o deus ket ar gwir da sevel tailhoù.
+Danmark zo disrannet e pemp [[rannvroioù Danmark|rannvro]] ([[daneg]] ''regioner'') ha 98 keoded;  ar rannvroioù a voe savet d'ar c'hentañ a viz genver 2007 e-kerzh adframmadur adreizhadur ar C'heodedoù: evit erlerc'hiañ an 38 kontelezh hengounel a oa a-gent. Er memes amzer e voe kendeuziet asambles ar c'heodedoù bihan. Gant ar skoaziadoù dreist holl e vez karget ar rannvroioù met er c'hontrol ar c'hontelezhioù kozh n'o deus ket ar gwir da sevel tailhoù.
 == Sevenadur ==
-E-touez an Daned zo brudet dre ar bed a-bezh e c’heller menegiñ ar skiantour [[Ole Rømer]], an den en deus kavet tizh ar gouloù, ar prederour [[Søren Kierkegaard]] hag ar skrivagner [[Hans Christian Andersen]].
+E-touesk an Daned brudet dre ar bed a-bezh e c’heller menegiñ ar skiantour [[Ole Rømer]], an den a oa bet kavet ha jedet gantañ tizh ar gouloù, pe c'hoazh ar prederour [[Søren Kierkegaard]] hag ar skrivagner [[Hans Christian Andersen]].
-Anvioù un nebeud tud vrudet all, genidik eus Danmark :
+Roll anvioù un nebeud tud vrudet all, genidik eus Danmark :
 * [[Vitus Bering]], moraer hag ergerzher
 * [[Karen Blixen]], skrivagnerez
@@ Linenn 102: / Linenn 106: @@
 * [[Nikolai Grundtvig]], [[barzh]], [[prederour]] ha [[pedagogour]]
 * [[Lars von Trier]], filmaozer
+* Fabio Jakobsen, reder mac'hhouarn tour de Frañs
 == Yezh ==
-[[Daneg]] eo ar yezh a gaozeer e Danmark. Kalz tud er vro a oar [[saozneg]] ivez. An anaoudegezh eus an alamaneg zo ledet a-walc’h ivez, dreist-holl er c’hreisteiz.
+[[Daneg]] eo ar yezh a gomzer e Danmark. Kalz tud er vro a oar [[saozneg]] ivez. Anaoudegezh an alamaneg zo ledet a-walc’h ivez, dreist-holl er c’hreisteiz.
-En [[Inizi Faero]] e komzer [[faeroeg]], hag e [[Greunland]] e kaozeer [[greunlandeg]]. E [[kreisteiz]] Jylland (Slesvig) ez eus tud a gomz [[alamaneg]].
+En [[Inizi Faero]] e komzer [[faeroeg]], hag e [[Greunland]] e kaozeer [[greunlandeg]]. E [[kreisteiz]] ar Jylland (Slesvig, "Chleswig") ez eus tud a gomz [[alamaneg]] ivez.
 Kar-nes eo an daneg d’ar yezhoù a gomzer e Norvegia hag e Sveden.