Troad dativel

Er yezhoniezh e vez implijet an termen troad dativel pe dativ pe tro-reiñ (saoz.: dative case; latin: casus dativus, diwar an henc'hresianeg: ἡ δοτικὴ πτῶσις, diwar ar verb διδόναι "reiñ") evit komz eus un droad yezhadurel pennañ a dalvez da verkañ en un doare rik an hini ma vez roet un dra bennak dezhañ/i, o klolaat alies gant an araogenn "da" e brezhoneg

Peurliesañ e talvez an droad dativel da verkañ peurliesañ renadenn dieeun ur verb. A-wezhoù avat e c'hell talvezout e da verkañ ivez renadenn eeun ur verb, da skouer e ruseg ec'h implijer an dativel da verkañ renadenn eeun ar verb "gervel (dre bellgomz)".

Yezhoù skouer

Implijet e vez an droad dativel gant meur a familh-yezhoù dre ar bed, da skouer:

Latin

Meur a implij he deus an droad dativel e latin estreget an arc'hwel pennañ, en o zouez:

• Dativus finalis: merkañ a ra an abeg pe ar pal, d.s. venio auxilio ("Dont a ran da (reiñ) sikour");
• Dativus commodi (incommodi): merkañ a ra ar fed ma reer un dra bennak evit unan bennak, d.s. Graecis agros colere ("arañ ar parkeier evit Gresianiz")
• Dativus possessivus: merkañ a ra ar berc'henniezh, implijet alies gant ar verb-stagañ, kevatal da "kaout", d.s. angelis alae sunt ("d'an aelez ez eus eskell", d.l.e "an aelez o deus divaskell")
• Dativus ethicus: merkañ a ra ar fed ma tenn ober ar verb d'an den merket gant an dativel, d.s. quid mihi Celsus agit? ("Fellout a ra din goût petra emañ Celcius oc'h ober");
• Dativus auctoris: kevatal da "heñvelout"/"hervez", d.s. vir bonus mihi videtur ("un den mat eo hervezon"/"Hañvlout a ra bezañ un den mat");

Alamaneg

Peurliesañ e vez implijet an droad dativel da verkañ renadenn dieeun, da skouer:

Er gibt mir da Buch

"Reiñ ra din al levr"

Implijet e vez an dativel ivez da heul araogennoù resis (aus, außer, bei, mit, nach, seit, von, zu and gegenüber). Implijet e c'hell bezañ an droad dativel araogennoù all (an, auf, hinter, in, neben, über, unter, vor, and zwischen) evit merkañ ur stad lec'hiañ e lec'h an droad akuzativel a dalvez da verkañ ur c'hemm lec'h dinamek (an, auf, hinter, in, neben, über, unter, vor, and zwischen), keñveriit da skouer:

• Dativel

Das Buch steht auf dem Tisch

("War an daol emañ al levr": stad/lec'hiadur hep kemm lec'h)

• Akuzativel

Ich stelle das Buch auf den Tisch

("Lakaat a ran ar levr war an daol": kemm lec'h)

Seul wezh m'emañ stag un [[anv-kadarn] ouzh unnan eus an araogennoù ma rank bezañ implijet gante an droad akuzativel e rank bezañ merket an anv-se en akuzativel daoust ha ma c'hell bezañ renadenn dieeun ar frazenn, keñveriit da skouer:

• Renadenn dieeun dativel

Ich sandte das Buch zum (= zu dem) Verleger

"Kas a ris al levr d'an embanner"

• Renadenn dieeun akuzativel

Ich habe das Buch an meinen Freund weitergegeben

"Adkas a ris al levr d'am c'heneil"

Henc'hresianeg

Dres evel an an dativus e latin (gw. uheloc'h), he deus an droad dativel arc'hwelioù resis all e henc'hresiang, en o zouez::

Dativus finalis, d.s. τῷ βασιλεῖ μάχομαι ("Argadiñ evit ar roue");

Dativus commodi/incommodi, d.s. πᾶς ἀνὴρ αὑτῷ πονεῖ (Sophokles, Ajax 1366; "Pep hini a labour evitañ e-unan").

Dativus possesivus, d.s. ἄλλοις μὲν γὰρ χρήματα ἐστι πολλὰ καὶ ἵπποι, ἡμῖν δὲ ξύμμαχοι ἀγαθοί. (Thucycdides 1.86.3: "daoust ha m'o deus ar re all kalz a arc'hant, bigi ha kezeg, ni hon eus keneiled vat")

Dativus ethicus: implijet dreist-holl gant raganvioù-gour evit merkañ ar sevended, d.s. τούτῳ πάνυ μοι προσέχετε τὸν νοῦν. (Demosthenes 18.178; "Taolit evezh, me ho ped")

Dativus auctoris: merker a ra graer un ober, d.s. πολλαὶ θεραπεῖαι τοῖς ἰατροῖς εὕρηνται. (Isokrates 8.39; "Meur a doare pareañ a zo bet kavet gant ar vezeion")

Dativus instrumenti: kevatal d'an droad instrumentel, d.s. pμε κτείνει δόλῳ(Homer, Odysseüs 9.407) "Ma lazhañ ran gant un touelladur")

Dativus modi: merkañ ra an doare, d.s. νόσῳ ὕστερον ἀποθανόντα. (Thukydides 8.84; "Marvet gant/abalamour d'ur c'hleñved")

Dativus mensurae: merkañ a ra an diforc'h, d.s. τῇ κεφαλῇ μείζονα. (Plato, Phaedo 101a: "Ur pennad brasoc'h"); μακρῷ ἄριστος. (Plato, Lezennoù 729d; "a-bell an hini gwellañ")

Yezhoù slavek

Kemmañ a ra an dibennoù a dalvez da verkañ an dativel hervez ma vez staget ouzh un anv-gwan pe ouzh un anv-kadarn, hag ivez hervez an niver hag ar jener da skouer.

E ruseg e talvez an dativel da verkañ renadeen dieeun ur verb dreist-holl hag ivez evit merkañ ar fed ma ac'h unna bennak davet pe betek ul lec'h pe un den all, da skouer:

• E ruseg:

К врачу ("d'ar mezeg", d.l.e "da welet ar mezeg").

Evele en alamaneg e ranker implijout an dativel ivez da heul ur rummad araogennoù gante un implij resis, d.s.

По бокам ("a-hed ar riblennoù")

Implijoù all a c'hell kaout an dativel er yezhoù slavek ivez estreget an implijoù pennnañ-mañ, da skouer:

• E poloneg:

da heul verboù resis, d.s.: dziękować komuś ("trugarekaat unan bennak"); pomóc komuś ("sikour unnan bennak"); wierzyć komuś ("krediñ unan bennak")

e troiennoù resis, d.s. Czy podoba ci się piosenka? ("Ha plijout a ra dit ar ganaouenn-mañ?"); Jest mi zimno ("Riv am eus")

• dativus commodi: evit merkañ ar fed ma raer un dra bennak evit unna bennak all, d.s. Zbuduję temu człowiekowi dom ("Sevela rin un ti evit an den-mañ")

• pa vez tnnet kuit un dra bennak pe pa degouezh un dra bennak da unan bennak, d.s. Zdechł im pies ("Mervel a reas o c'hi"); Zabrali mu komputer ("Tennañ a rejont e urzhiataer dioutañ")

Armenieg

Peurliesañ e talvez an droad dativel, merket gant al lostger "-ի" (-i) pe "-ին" (-in) e rannyezhoù 'zo eus ar c'hornôg, da verkañ renadenn dieeun an ober, da skouer:

շուն (šun; "ki") → շունի (šuni; "d'ar c'hi"), d.s.:

շունի ուտելիք տալիս էիմ (šuni utelik talis eim)

"D'ar c'hi e rois boued" (= "Reiñ a ris boued d'ar c'hi" )

Implijet e vez ivez evit merkañ ar fed ma kemm lec'h un dra pe un den bennak o vont war-du un dra, ul lec'h pe un den bennak all (arc'hwel pennañ an droad lativel), da skouer:

տուն (dun; "ti")→ տունին (dunin; "d'an ti"), d.s.:

տունին մօտեցայ (dunin modetsa)

"Tostaat a raen ouzh an ti"

Yezhoù finnek-ougrek

Dreist-holl e talvez an dativel en hungareg, merket gant al lostger "-nak/-nek" da verkañ renadenn dieeun un ober, da skouer:

adtam ezt a könyvet Danielnek

Reiñ a ris al levr-mañ da zDeniel"

Implijoù all he deus an droad-mañ ivez, da skouer:

• an hevelep arc'wel hag an droad benefaktivel

• implijet e lec'h ar genitivel e troiennoù perc'hennañ, dreist-holl p'emañ liammet meur a anv ouzh egile renk-ouzh-renk kentreze ul liamm perc'henniezh, d.s.:

Az anya kutyája ("Ki ar vamm")

Az anyámnak a kutyája("Ki ma mamm")

Az anyám kutyájának a feje ("Penn ki ma mamm") My mother's dog's head.

• evit pouezañ war un elfenn resis, d.s.:

Neked van kutyád? ("Ha c'hwi ac'h eus ur c'hi?")

Yezhoù kaokazek

Implijet e vez ivez an droad dativel er yezhoù kaokazek, en o zouez ar jorjieg hag an tsezeg, kalz luzietoc'h ec'hj implijoù avat abalamour d'ar steudadur ergativel implijet gante, ha kenglotaat a ra implij an dativel gant arc'hwelioù troadoù all war un dro hervez degouezhioù yezhadurel resis, da skouer:

• E tsezeg:

Кидбā ужихъор кIетIу биквархо.
kidb-ā	uži-qo-r	kʼetʼu	b-ikʷa-r-xo
plac'h:OBL-ERG	paotr-POSS-DAT/LAT	kazh:[III]:ABS	III-gwelout-CAUS-BREMAÑ
"Ar plac'h a diskwel ar c'hazh d'ar paotr"

Implijet e vez ivez evit merkañ ar berc'henniezh dre ma vank ar verb "kaout" (kv. "bezañ gant" e brezhoneg), d.s.:

Кидбехъор кIетIу зовси.
kidbe-qo-r	kʼetʼu	zow-si
plac'h:OBL-POSS-DAT/LAT	kazh:ABS	bezañ:TREMEN.
"Ur c'hazh he doa ar plac'h"

Gwelit ivez:

• Troad araogennek: implij an "droad dativel" er yezhoù gouezlek

Liammoù diavaez:

• Hungarian dative case from www. HungarianReference.com
• Dative Case in Russian
• Resources to learn Dative Case in Russian