Kiberen

Eus Wikipedia
Kiberen
An draezhenn.
An draezhenn.
Ardamezioù
Anv gallek (ofisiel) Quiberon
Bro istorel Bro-Gwened
Melestradurezh
Departamant Mor-Bihan
Arondisamant an Oriant
Kanton Kiberen (pennlec'h)
Kod kumun 56186
Kod post 56170
Maer
Amzer gefridi
Patrick Le Roux
2020-2026
Etrekumuniezh an Alre Kiberen Douar Atlantel
Bro velestradurel Bro an Alre
Lec'hienn web (fr)www.ville-quiberon.fr
Poblañsouriezh
Poblañs 4 659 ann. (2020)[1]
Stankter 528 ann./km²
Douaroniezh
Daveennoù
lec'hiañ
47° 29′ 03″ Norzh
3° 07′ 09″ Kornôg
/ 47.484167, -3.119167
Uhelderioù kreiz-kêr : 15 m
bihanañ 0 m — brasañ 33 m
Gorread 8,83 km²
Lec'hiañ ar gêr
Kiberen

Kiberen a zo ur gumun eus Breizh e departamant ar Mor-Bihan. Pennlec'h Kanton Kiberen eo.

Douaroniezh[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Anv[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Ardamezioù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

En glazur e eor en aour, gwisket ha flammet kevliv, ar ouel karget gant teir flourdilizenn en gul ; e gab gwriet en gul, e gaerell tremenant, gwakoliet a Vreizh.[2]

Brezhoneg[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Ar Brezoneg er Skol[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  • 1934-1936: ar c'huzul-kêr a savas a-du gant ar mennad skignet gant al luskad Ar Brezoneg er Skol (ABES) evit kelennadurezh ar brezhoneg er skol[3].

Istor[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Dispac'h Gall[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  • Melestradurezh: krouet e voe ar gumun e 1790; gant al lezenn eus an 23 a viz Eost 1790 e voe lakaet e penn kanton Kiberen gant div gumun ennañ: Kiberen ha Plouharnel[4]; e Bann an Alre e oa; miret e voe ar c'hanton dindan anv Kanton Kiberen gant al lezenn eus an 8 pluviôse an IX (28 a viz Genver 1801), dezhi an titl loi portant réduction du nombre de justices de paix. Lakaet e voe Kiberen en Arondisamant an Oriant bet krouet e 1800[5].
  • Dilestradeg c'hwitet ar roueelerien, etre an 23 Mezheven 1795 hag an 21 Gouere 1795. Ur bajenn a vo savet diwar-benn roll ar re bet fuzuilhet gant ar Republikaned.

XIXvet kantved[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

XXvet kantved[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Brezel-bed kentañ[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  • Mervel a reas 128 den eus ar gumun abalamour d'ar brezel, da lavaret eo 3,46 % eus he foblañs e 1911[7].

Eil brezel-bed[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  • Implijet e voe an nijva gant al Luftwaffe (aerlu alaman); bombezet e voe gant ar Royal Air Force en noz etre ar 4 hag ar 5 a viz C'hwevrer 1941[8].
  • D'ar 2 a viz Kerzu 1941 e kouezhas un nijerez (Beaufort I marilhet AW216 ha kodet OA-P) eus aerlu ar Rouantelezh-Unanet (Royal Air Force) er mor nepell eus Kiberen; mervel a reas ar pevar nijour a oa en he bourzh, tri anezhe a voe douaret e bered ar gumun, ne voe ket kavet korf an hini diwezhañ; un nijerez all eus ar Royal Air Force (Wellington, marilhet Z1422 ha kodet UV-W) a gouezhas e Kiberen d'ar 4 a viz Eost 1942, he femp nijour a varvas, ur c'horf a voe kavet hepken, douaret e voe e bered ar gumun; ur c'harr-nij all eus ar Royal Air Force, ur Wellington IV, marilhet Z1476 ha kodet SM-F, a gouezhas e Kiberen d'an 23 a viz Gwengolo 1942, e bemp nijour a varvas, ur c'horf a voe kavet hepken, douaret e voe e bered ar gumun[9].
  • Mervel a reas 47 den abalamour d'ar brezel, unan anezhe, Antony Simon Fleur, ur c'helenner alamaneg war e leve e kamp-diouennañ Auschwitz (Polonia)[10]; harzhet e oa bet e Kiberen e penn-kentañ miz Genver 1944 gant an Alamaned.
  • E Sankenn an Oriant edo ar gumun[11].
  • Dieubet e voe ar gumun d'an 10 a viz Mae 1945 goude emzaskoridigezh an Alamaned[12].

Brezelioù didrevadenniñ[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Monumantoù ha traoù heverk[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  • Iliz katolik Intron-Varia.
  • Monumant ar re varv er vourc’h, luc’hskeudenn ha kartenn-bost

[14].

  • Monumant ar re varv e kloz an iliz katolik, luc’hskeudenn[15].

Bezioù ar C'hommonwealth e bered ar gumun[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Bro Niver a soudarded
Aostralia 2 (unan anezhe chomet dianv)
Polonia 1
Rouantelezh-Unanet 3
Hollad 6

Karrnijourion e oant holl. Ar Vreizhveuriz a voe lazhet pa gouezhas o c'harr-nij Beaufort I er mor, nepell eus Kiberen d'an 2 a viz Kerzu 1941 [16], unan ag an Aostralianed pa gouezhas e garr-nij Wellington e Kiberen d'ar 4 a viz Eost 1942[17] (egile, chomet dianav, a oa bet beziet e Houad da gentañ), ar Polonad pa gouezhas e garr-nij Wellington IV e Kiberen d'an 23 a viz Gwengolo 1942 [18], e-pad an Eil Brezel Bed,[19].

Dezougen[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Emdroadur ar boblañs abaoe 1962[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Niver a annezidi

Melestradurezh[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Tud[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Ardamezeg ar familhoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Gevelliñ[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Liammoù diavaez[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Levrlennadur[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Daveoù ha notennoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  1. Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
  2. Aozet gant Loïc Ermoy ; Kuzul ar Gumun : 1974.
  3. (fr)Marsel Guieysse, La langue bretonne : ce qu'elle fut, ce qu'elle est, ce qui se fait pour elle et contre elle, pajenn 266, Kemper, Nouvelles Éditions Bretonnes, 1936
  4. (fr)Robert Bouvier, Bernard Le Montagner, Alain Revoy ha Dominique Reynaud, Histoire de la Poste dans le Morbihan, Embannadurioù Liv'Editions, Ar Faoued, 2006, pajenn 310
  5. (fr)Cassini - EHESS - Kiberen - Fichenn ar gumun
  6. (fr)Robert Bouvier, Bernard Le Montagner, Alain Revoy ha Dominique Reynaud, Histoire de la Poste dans le Morbihan, Embannadurioù Liv'Editions, Ar Faoued, 2006, pajenn 14
  7. (fr)Memorialgenweb - Monumant ar re varv
  8. (fr)Eddy Florentin, Quand les Alliés bombardaient la France 1940-1945, Embannadurioù Perrin, 1997, pajenn 26
  9. (fr)Pertes RAF Morbihan
  10. (fr)Memorialgenweb - Monumant ar re varv
  11. (fr)Roger Leroux, Le Morbihan en guerre 1939-1945, Imprimerie de la Manutention, Mayenne, 1991, pajenn 587
  12. (fr)Roger Leroux, Le Morbihan en guerre 1939-1945, Imprimerie de la Manutention, Mayenne, 1991, pajenn 622
  13. (fr)Memorialgenweb - Monumant ar re varv
  14. (fr)Memorial Genweb
  15. (fr)Memorial Genweb
  16. (fr)Pertes RAF Morbihan
  17. (fr)Pertes RAF Morbihan
  18. (fr)Pertes RAF Morbihan
  19. (fr)Commonwealth War Graves Commission