Gregam
| Gregam | ||
|---|---|---|
 Iliz katolik Sant Tudual. | ||
.svg)
| ||
| Anv gallek (ofisiel) | Grand-Champ | |
| Bro istorel | Bro-Gwened | |
| Melestradurezh | ||
| Departamant | Mor-Bihan | |
| Arondisamant | Gwened | |
| Kanton | Gregam (pennlec'h) | |
| Kod kumun | 56067 | |
| Kod post | 56390 | |
| Maer Amzer gefridi | Yves Bleunven 2014-2020 | |
| Etrekumuniezh | Mor Bihan - Gwened Tolpad-kêrioù | |
| Bro velestradurel | Bro Gwened | |
| Lec'hienn web | www.grandchamp.fr | |
| Poblañsouriezh | ||
| Poblañs | 5 612 ann. (2020)[1] | |
| Stankter | 83 ann./km² | |
| Douaroniezh | ||
| Daveennoù lec'hiañ | ||
| Uhelderioù | kreiz-kêr : 127 m bihanañ 28 m — brasañ 167 m | |
| Gorread | 67,34 km² | |
|
||
kemmañ  |
||
Gregam a zo ur gumun eus Breizh e departamant ar Mor-Bihan. Pennlec'h Kanton Gregam eo.
Douaroniezh[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Anv[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Erwan Vallerie ː de Grandicampo, 1224; Grantchamp, 1370; de Grandicampo, 1453
Ardamezioù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
| En glazur e gebrenn en aour ; e gab en erminoù.[2]. |
Istor[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Dispac'h Gall[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Melestradurezh: krouet e voe kumun ar gumun e 1790. Gant al lezenn eus an 23 a viz Eost 1790 e voe lakaet Gregam da bennlec'h kanton Gregam gant teir c'humun ennañ: Gregam, Meukon ha Pleskob; e Bann Gwened edo. Gant lezenn an 8 pluviôse an IX (28 a viz Genver 1801), dezhi an titl loi portant réduction du nombre de justices de paix, e voe miret ha brasaet ar c'hanton dindan anv kanton Gregam ivez. Lakaet e oa bet Gregam en arondisamant Gwened bet krouet e 1800[3],[4].
XIXvet kantved[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Brandevi a oa un drev eus parrez katolik Gregam. Savet e voe da barrez e 1802. Krouet e voe kumun Brandevi d'ar 4 a viz Even 1862 diwar ul lodenn eus kumun Gregam[5].
- Krouet e voe kumun Kolpoù d'ar 4 a viz Even 1864 diwar lodennoù eus kumunioù Begnen, Gregam ha Sant-Yann-Brevele ha krouet e voe kumun Lokmaria-Gregam d'ar 14 a viz Kerzu 1889 diwar ul lodenn eus kumun Gregam[6].
XXvet kantved[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Brezel-bed kentañ: 193 gwaz eus ar gumun a gollas o buhez abalamour d'ar brezel, d.l.e. 6,35 % eus he foblañs e 1911[7].
- Eil brezel-bed:
- pemp karrnijour a varvas d'an 8 a viz Du 1942 pa gouezhas o c'harr-nij (Wellington marilhet BJ 768) eus aerlu ar Rouantelezh-Unanet (Royal Air Force) e Lesranigo e Gregam; tri anezhe a oa en Aerlu ar Rouantelezh-Unanet, an daou arall en Aerlu Aostralia[8],[9]. Douaret int bet e bered Boismoreau e Gwened;
- pevar ezel eus ar Rezistañs a voe lazhet en un emgann ouzh an Alamaned e Lomikael e Gregam d'an 2 a viz Gouere 1944[10];
- d'an 16 a viz Mae 1945 e voe kavet korf marv un den eus ar gumun, ezel eus ar Rezistañs, bet boureviet, lazhet ha mañsonet d'an 13 a viz Gouere 1944 gant al lu alaman e kreñvlec'h Pentevr[11];
- mervel a reas 24 den[12].
- Brezel Aljeria: daou waz a varvas[13].
Brezhoneg[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Ar Brezoneg er Skol, 1934-1936: ar c'huzul-kêr a savas a-du gant ar mennad skignet gant al luskad Ar Brezoneg er Skol (ABES) evit kelennadurezh ar brezhoneg er skol[14].
- Klasoù divyezhek a zo eno abaoe 1996.
- E distro-skol 2022 e oa 85 skoliad enskrivet er c'hlasoù divyezhek (15,4 % eus skolidi ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez)[15].
Monumantoù ha traoù heverk[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Iliz katolik Sant Tudual
Chapel Intron-Varia ar Sikour
Gwerenn-livet chapel Intron Varia ar Bleuñv
.jpg)
- Iliz katolik Sant Tudual.
- Chapel Intron-Varia ar Sikour.
- Monumant ar re varv.
Emdroadur ar boblañs abaoe 1962[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Niver a annezidi
Melestradurezh[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Tud[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Tud bet ganet eno[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Ar Roue Stevan, klasker-bara ha diouganer, 1701?-1775?.
Tud bet marvet eno[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Claude Cillart de Kerampoul, beleg ha geriadurour brezhoneg, e 1749
- Sébastien de La Haye de Silz, jeneral chouan, 28 a viz Mae 1795 e-kerzh emgann Gregam.
Ardamezeg ar familhoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
|
d'Arradon,
Aotrounez Kerhervé |
En sabel e seizh mailhenn en argant, 3, 3, 1 |
|
Gibon
Aotrounez Grisso |
En gul e deir manal ed en aour |
|
de Kermenguy
Aotrounez al lerc'h se |
En aour e gelenenn c'heotet diwriziet ha dizeliennet. |
Gevelliñ[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
| Bro | Kêr | Abaoe |
|---|---|---|
 Roumania
|
Mezőfény | 1990 |
Liammoù diavaez[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Levrlennadur[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Michel Froger & Michel Pressensé : Armorial des communes du Morbihan. 1999
- Pol Potier de Courcy : Nobiliaire et armorial de Bretagne. Adembannadur Editions des Régionalismes. Cressé. 2011/2014
- Erwan Vallerie : Diazezoù studi istorel an anvioù-parrez. Corpus. An Here. 1995
Notennoù ha daveoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- ↑ Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
- ↑ Ardamezioù abati Lanvaoz
- ↑ Robert Bouvier, Bernard Le Montagner, Alain Revoy ha Dominique Reynaud, Histoire de la Poste dans le Morbihan, Embannadurioù Liv'Editions, ar Faoued, 2006, pajennoù 110, 225 ha 257
- ↑ Cassini - EHESS - Gregam - Fichenn ar gumun
- ↑ Robert Bouvier, Bernard Le Montagner, Alain Revoy ha Dominique Reynaud, Histoire de la Poste dans le Morbihan, Embannadurioù Liv'Editions, ar Faoued, 2006, pajenn 14
- ↑ Robert Bouvier, Bernard Le Montagner, Alain Revoy ha Dominique Reynaud, Histoire de la Poste dans le Morbihan, Embannadurioù Liv'Editions, ar Faoued, 2006, pajenn 14
- ↑ memorialgenweb - Monumant ar re varv
- ↑ René Le Guénic, Morbihan - Mémorial de la Résistance, 1998, pajenn 258
- ↑ Pertes RAF Morbihan
- ↑ René Le Guénic, Morbihan - Mémorial de la Résistance, 1998, pajenn 255
- ↑ René Le Guénic, Morbihan -Mémorial de la Résistance, 1998, pajenn 327
- ↑ memorialgenweb - Monumant ar re varv
- ↑ memorialgenweb - Monumant ar re varv
- ↑ Marsel Guieysse, La langue bretonne : ce qu'elle fut, ce qu'elle est, ce qui se fait pour elle et contre elle, pajenn 266, Kemper, Nouvelles Éditions Bretonnes, 1936
- ↑ Distro-skol ar c’helenn divyezhek