Mont d’an endalc’had

Plac'h

Eus Wikipedia
Poltred ur Plac'h yaouank , Juan de Flandes
Plac'h o lenn ul lizher , gant Jan Vermeer
Mesaerez yaouank, gant William Bouguereau (1885)
Buhez ur plac'h, hervez un dornlevr eus deroù an XXvet kantved.

Plac'hed zo unan eus ar gerioù a vez graet eus ar maouezed e brezhoneg.

Da gentañ holl e vez graet ar ger eus un den yaouank a zo benel e reizh, dizimez peurvuiañ. Da neuze eo enebet ar ger

  • ouzh paotr, un den yaouank a zo gourel e reizh; komzet e vez eus plac'hed ha paotred, pe eus paotred ha merc'hed kenkoulz all, rak implijet e vez merc'hed e-lec'h plac'hed ken aes ha tra;
  • ouzh maouez, ur ger a vez graet eus ar plac'hed pa vezont koshoc'h hag en oad da zimeziñ,
  • hag ouzh gwreg, pa vezont dimezet.

Met graet e vez gant ar ger ivez eus ne vern pe zen a reizh venel, bugel, krennardenn, maouez, gwrac'h.

Ar plac'h yaouank el lennegezh

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Stank e kaver ar ger el lennegezh. Kaoz a vez alies eus

  • ar garantez etre paotr ha plac'h, tud yaouank neuze hag amourouzien, hag an darempredoù etrezo diouzh o renkadoù er gevredigezh. Pa veze ret d'ar plac'hed dimeziñ hervez c'hoant o zud e save bec'h a-wechoù.
  • ar plac'h yaouank klañv, hag ar garantez dibosupl

Kanaouennoù

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Meur a ganaouenn a zo diwar-benn ar plac'hed, evel "Ar plac'h iferniet". Stank int e Gwerziou Breiz Izel.

Ar plac'h yaouank hag ar marv

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Dodenn ar plac'h a vez tizhet gant ar marv a zo fonnus e lennegezhioù ar bed, pa vez skeudennet an dislavar splann etre un den glan ha diglok he buhez. En Europa e vez anavezet mat planedennoù krijus Antigon hag Ifigenia, kondaonet d'ar marv evit saveteiñ o broioù ha diwar abegoù politikel koulz hag abegoù relijiel.

E sonioù-pobl hag er c'hontadennoù e vez kaoz eus plac'hed a gav gwelloc'h dezho en em lazhañ eget bezañ palforset.

Alban Berg en deus savet ur c'h -Concerto evit ar violoñs e koun ur plac'h aet da anaon, Manon Gropius.

Oberennoù lennegel gant plac'hed evel penn tudennoù

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Kontadennoù

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Oberennoù brezhonek

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
  • Plac'h an Erc'h, gant Aourel Korneg, embannet gant TES.
  • Ar Plac'h he c'hoef raden, kanaouenn gant Gilles Servat.
  • Plac'h Landelo, kanaouenn gant Gilles Servat.

Ar plac'h er relijionoù

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Er relijionoù, meur a zoueez o deus stumm ur plac'h : Atena hag Artemis, an doueezed gwerc'h e mitologiezh ar C'hresianed. Atena a oa skeudenn ar plac'h speredek, ha brezelourez, pa oa Artemis, doueez ar chase hag ar werc'hded.

Er relijion gristen e weler, ur plac'h, ar Werc'hez Vari, o tont da vezañ mamm en ur chom gwerc'hez.

Sterioù all

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Poltred ur plac'h yaouank, gant Peter Paul Rubens
The Time Of The Lilacs (Amzer al lireu), gant Sophie Gengembre Anderson.

Meur a ster zo d'ar ger c'hoazh. Talvezout a ra evit :

  • ur vatezh, un tamm evel e saozneg gant maid (pe e galleg gant fille e-barzh fille de salle, fille de ferme);
  • ur plac'h yaouank, pe e vije ur bugel bras pe e vije ur grennardez, met n'eo ket ur vaouez deuet,
  • ur plac'h yaouank, ha n'eo ket ur wreg, ur vaouez dimezet, tre evel paotr yaouank eta,
  • ur vaouez, ha netra ken, hep derc'hel kont eus an oad : paotred ha plac'hed a c'hall bezañ yaouank pe kozh. Ur plac'h kozh zo evel ur vaouez kozh eta (gwelout Jules Gros, TBP II, p. 416)
Ar plac'h e gwenn, Whistler (1862)

Gerioù deveret

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
  • plac'hig (plac'hedigoù el liester): ur plac'h yaouankik, ur bugel pe ur grennardenn
  • plac'heta : mont da glask plac'hed
  • plac'hetaer : gwaz pe baotr o plac'heta
  • plac'hetaerez : merc'h pe vaouez o klask plac'hed, hag a blij dezhi ar plac'hed.

Gerioù ha troiennoù gant plac'h pe baotr enno

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
  • plac'h ar gêr, evel paotr ar gêr
  • plac'h-moc'h, evel paotr-moc'h
  • plac'h nevez, evel paotr nevez
  • plac'h-saout, evel paotr-saout
  • plac'h he c'hof, evel paotr e gof, a blij dezhi debriñ
  • plac'h yaouank kozh, evel paotr yaouank kozh
  • Bezañ plac'h a-walc'h: bezañ rust un tamm, sec'h, kalet, un tamm drouk. Gwelout: Bezañ paotr a-walc'h.

Paotrez zo unan eus ar gerioù brezhonek a vez graet ouzh ur plac'h yaouank.

Implijet e vez ar ger paotrez er rannyezhoù na implijont ket ar ger plac'h (pe neuze evel matezh hepken, evel e brezhoneg Leon alies).

Diwar ar ger-se e teu ar ger paotrezenn, a dalv kement ha "plac'hig", pe "plac'h vrav".

Gwelout ivez

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Ur plac'h trizek vloaz: Elesbed Iañ.

Sell ivez ouzh

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]