Landeda

Landeda
Landeda gwelet eus un nijerez.
Anv gallek (ofisiel)	Landéda
Bro istorel	Bro-Leon
Melestradurezh
Departamant	Penn-ar-Bed
Arondisamant	Brest
Kanton	Lanniliz (betek 2015) Plabenneg (abaoe 2015)
Kod kumun	29101
Kod post	29870
Maer Amzer gefridi	David Kerlan 2023-2026
Etrekumuniezh	Kumuniezh-k. Plabenneg hag an Aberioù
Bro velestradurel	Bro Brest
Lec'hienn web	Ti-kêr
Poblañsouriezh
Poblañs	3 613 ann. (2020)
Stankter	329 ann./km²
Douaroniezh
Daveennoù lec'hiañ	48° 35′ 19″ Norzh 4° 34′ 12″ Kornôg
Uhelderioù	bihanañ 0 m — brasañ 57 m
Gorread	10,98 km²
Landeda

Landeda (distaget [lãnˈdeːda]) zo ur gumun eus arvor Bro-Leon, etre an Aber Benniged hag an Aber-Ac'h. Ur rann eo eus Bro an Aberioù, e departamant Penn-ar-Bed, e Breizh. Laniz-Teda pe Laniz-Deda a reer eus tud Landeda.

Douaroniezh

• 

  Aber-Ac'h ha traezhenn.

• 

  An Aod Wenn.

• Etre an Aber-Ac'h hag an Aber Benniged ha war ribl Mor Breizh, emañ Landeda.

Anv

• Bernard Tanguy ː Landeda, c. 1330
• Erwan Vallerie ː Landeda, c. 1330, 1516

Gerdarzh ː Teda, anv den diasur

Ardamezioù

«Troc'het: ouzh 1, en glazur e vag greet en argant he gouel karget gant ur groaz keltiek en sabel, heuliet gant div tenegezenn en aour; ouzh 2, en aour e zaou beul en glazur ouzh lezioù.» sturienn ː Douar aour, mor en e dro. aozer: Jacques Michel diviz ar c'huzul-kêr: 27 a viz Mezheven 1985

Istor

• Parrez Landeda a oa ul lodenn eus arc'hdiagon Kemened-Ili, en eskopti Leon, dindan anv sant Kongar.

Dispac'h Gall

• 1790: savet ar gumun.
• Dekred eus ar 26 a viz Du 1790 war al le ret: e penn-kentañ 1791 e voe nac'het al le ouzh ar Roue, ar vro hag al lezennoù gant ar person, Pierre Kerboul e anv, hag ar c'hure Dalabardon.

XIX^vet kantved

• 1822: unvanet ouzh kumun Broenou.
• 1829: enbarzhet Broenou.

XX^vet kantved

Brezel-bed kentañ

• 84 gwaz ag ar gumun, d.le. 3,77% eus he foblañs e 1911, a gollas o buhez abalamour d'ar brezel.

Monumantoù ha traoù heverk

• Bezioù eus ar ragistor war enez Geniok (eus fin ar Paleolitik betek ar grennamzer).
• Kreñvlec'h Sezon (1694), savet war ur c'hreñvlec'h roman.

• 

  Tour an iliz.

• Iliz katolik Sant Kongar (XVIII^vet kantved).
• Chapel Santez Varc'harid' (1852).
• Chapel Tromenek.
• Chapel Broennou (XIX^vet kantved).
• Un abati kozh.
• Ur manati kozh.
• Kouent Bae an Aeled (1507).
• Feunteun Sant Anton (XVI^vet kantved).
• Kroazioù niverus eus ar grennamzer.
• an Arouezva (1861).
• Kal an Amerikaned, kal savet e-kerzh ar c'hentañ brezel bed evit ar c'hirri-nij amerikan.
• Kreñvlec'hioù alaman niverus eus an eil brezel bed (evit difenn ouzh ar bagoù hag ouzh ar c'hirri-nij da dagañ Brest).

• 

• An ti-kêr kozh (ar vediaoueg bremañ).
• Bez ar C'hommonwealth e bered ar gumun.

Bro	Niver a soudarded
Kanada	1 (Morlu)
Hollad	1

Martolod e oa. Marvet eo e 1944, e-pad an Eil Brezel-bed pa voe kaset e vag, an destroyer HMCS Athabaskan, d'ar strad gant an tarzher alaman Elbing T-24.

• Monumant ar re varv, luc’hskeudenn.

Emdroadur ar boblañs abaoe 1962

Niver a annezidi

Brezhoneg

Ar Brezoneg er Skol

• 1934-1936: ar c'huzul-kêr a savas a-du gant ar mennad skignet gant al luskad Ar Brezoneg er Skol (ABES) evit kelennadurezh ar brezhoneg er skol.

Ya d'ar Brezhoneg

• D'ar 15 a viz Du 2010 e oa bet votet ar garta Ya d'ar brezhoneg gant kuzul-kêr ar gumun.

Ti-embann

• Aber.

Tud

Tud ganet eno

• Ar moraer Louis Bernicot a zo bet ganet en Aber-Ac'h (porzh-mor parrez Landeda) d'an 13 a viz Kerzu 1883. Ober a reas tro ar bed e-unan-penn er bloavezhioù 1936 - 1938 war e vag 12 metrad hed. Ar pempvet merdead e oa oc'h ober tro ar bed en-digenvez.
• 1924 : Loeiz Bihanig, skrivagner brezhonek.

Ardamezeg ar familhoù

	Le Barbu / Barvet, aotrounez Tromenec	En aour e gizenn en glazur

Liammoù diavaez

• Lec'hienn internet kêr Landeda
• (br) Landeda war lec'hienn Geobreizh
• Ti an Douristed

Levrlennadur

• Landéda, mon village, Amicale culturelle de Landéda, dindan renerezh Jacques Michel, 1999