Gourin (kumun)
| Gourin | ||
|---|---|---|
 Kumun eus Breizh
| ||
 Kastell Troñjoli. | ||
.svg)
| ||
| Anv gallek (ofisiel) | Gourin | |
| Bro istorel |  Kernev
| |
| Melestradurezh | ||
| Departamant | Mor-Bihan | |
| Arondisamant | Pondi | |
| Kanton | Gourin (pennlec'h) | |
| Kod kumun | 56066 | |
| Kod post | 56110 | |
| Maer Amzer gefridi | David Le Solliec 2014-2020 | |
| Etrekumuniezh | Roue Morvan Kumuniezh | |
| Bro velestradurel | Kornôg Kreiz Breizh | |
| Lec'hienn web | www.gourin.fr | |
| Poblañsouriezh | ||
| Poblañs | 3 972 ann. (2015)[1] | |
| Stankter | 53 ann./km² | |
| Douaroniezh | ||
| Daveennoù lec'hiañ | ||
| Uhelderioù | kreiz-kêr : 157 m bihanañ 83 m — brasañ 301 m | |
| Gorread | 74,72 km² | |
| ||
kemmañ  |
||
Gourin a zo ur gumun eus Bro-Gerne e departamant ar Mor-Bihan, e kornôg Breizh. Pennlec'h kanton Gourin eo.
Taolenn
Ardamezioù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
|
|
Palefarzhet: ouzh 1 ha 4, en argant e bemp gwerzhidenn en gul treustellet ha kenstag hag eilet ouzh kab gant peder rozenn kevliv; ouzh 2 ha 3, en glazur e groaz pavek en aour; e gab en erminig.
|
Istor[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Henamzer[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
XVIIvet kantved[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Bonedoù Ruz, 1675:
- trubuilhoù a voe er barrez d'an 29 ha d'an 30 a viz Even; ouzhpenn 200 a dud a dagas ti gwreg François Jan, ur sarjant, e-tal ar vered, goude an oferenn-bred d'an 29, torret dorioù ha prenistri an ti a daolioù mein, gwallgaset e voe ar sarjant, huchet e oa an taos-holen gantañ, tapet e holl baperioù, ur fuzuilhenn ha div bistolenn; mont a reas an emsavidi da di Georges Le Sallay, ur serjant all; d'an 30, ur sulvezh, ouzhpenn 300 a dud a dagas ti François Millier, kemeret ar paper timbr gante ha devet war wel d'an holl[3][4];
- un digoll a 5 500 lur a voe paeet gant ar barrez ha gant he zrevioù (ar Sent en o mesk) d'an aotrou Le Moyne de Trevigny goude tagadenn e gastell e Sant-Hern d'an 11 a viz Gouere 1675 e-pad Emsavadeg ar Bonedoù ruz[5];
- nac'het e voe an distaoliadeg roueel eus miz C'hwevrer 1676 ouzh daou zen eus Gourin goude an emsavadeg[6].
Dispac'h Gall[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Melestradurezh: krouet e voe ar gumun e 1790; gant al lezenn eus an 23 a viz Eost 1790 e voe lakaet da bennlec'h kanton Gourin gant teir c'humun ennañ: ar Sent, Gourin ha Roudoualleg; e Bann ar Faoued e oa; Gourin, sez ur senesaliezh, a glaskas mirout he sez roueel, met nac'het e voe gant Ar Faoued; en aner c'hoazh e klaskas Gourin bout staget ouzh Karaez war tachenn ar justis [7]; miret ha brasaet e voe kanton Gourin gant al lezenn eus an 8 pluviôse an IX (28 a viz Genver 1801), dezhi an titl loi portant réduction du nombre de justices de paix; lakaet e voe Roudoualleg en Arondisamant Pondi bet krouet e 1800[8][9].
XXvet kantved[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- 1914: gant peder familh eus Gourin ha tro-war-dro eo krouet kêriadenn "Gourin" en Alberta, e Bro-Ganada.
Brezel-bed kentañ[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- 303 gwaz eus ar gumun a gollas o buhez abalamour d'ar brezel, d.l.e. 5,60 % eus he foblañs e 1911 [10]
[11].
Eil Brezel-bed[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Repuidi-brezel: d'an 10 a viz Even 1940 e oa 951 repuad e Gourin; 88 anezhe n'oant ket distroet d'ar gêr c'hoazh d'ar 1añ a viz Gwenholon 1940[12].
- D'ar 7 a viz Even 1944 e kouezhas ur c'harr-nij (Spitfire IX marilhet MK855 ha kodet SK-E) eus ar Royal Air Force e Gourin; tapet e voe e sturier gant an Alamaned[13].
- Rezistañs:
- Pemp archer eus brigadenn Gourin, bet serret d'an Alamaned e miz Mae 1944, a varvas er c'hampoù-bac'h en Alamagn; eizh ezel eus ar gevredigezh sport "Chasseurs de Gourin" a varvas evit Bro-C'hall [14].
- Tri gwaz eus Gourin hag a gemere perzh ar Rezistañs a voe fuzuilhet e Rozkev (Lannejenn) d'ar 24 a viz Even 1944; barnet e oant bet d'ar marv gant lez-varn al lu alaman a oa he sez er Faoued [15] [16].
- Fuzuilhet e voe tri gwaz eus ar gumun e Landordu e Berne, d'ar 6 a viz Gouhere 1944 abalamour d'o ferzh er Rezistañs; barnet e oant bet d'ar marv gant lez-varn al Lu alaman Ar Faoued [17].
- Mizioù Even ha Gouere 1944: preizhet e voe argant an ti-post pemp gwech gant tud ar Rezistañs ha tapet 254 500 lur gante [18].
Brezhoneg[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Ar Brezoneg er Skol, 1934-1936: ar c'huzul-kêr a savas a-du gant ar mennad skignet gant al luskad Ar Brezoneg er Skol (ABES) evit kelennadurezh ar brezhoneg er skol [19].
- Klasoù divyezhek a zo eno abaoe 1994.
- E distro-skol 2017 e oa 73 skoliad enskrivet er c'hlasoù divyezhek (22,4 % eus skolidi ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez) [20].
Monumantoù ha traoù heverk[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Kastell Troñjoli.
- Kastell Troñjoli.
- Monumant ar re varv.
Douaroniezh[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Eieniñ a ra ar Stêr-Laeron e Gourin.
Emdroadur ar boblañs abaoe 1793[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Tud[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Tud bet ganet er gumun[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- 1660 : Anne Dieu-le-veut, morlaerez.
- 1924 : Marsel Blanchard, beleg hag emsaver breton.
Melestradurezh[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Gevelliñ[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
| bro | kêr | abaoe |
|---|---|---|
 Polonia
|
Kamionka | 2007 |
 Iwerzhon
|
Ros Eó | 1992 |
Festoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Fest ar C'hrampouezh (e miz Gouere).
- Fest Ty Gay (e miz Eost).
- Kampionad sonerezh hengounel (e miz Gwengolo).
- Fest ar zombied (e miz Here 2009 ha 2010).
Liammoù diavaez[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- (br) Gourin war lec'hienn Geobreizh
- (fr) Lec'hienn ofisiel an ti-kêr
- (fr) Lec'hienn gouestlet da C'hourin
- (fr) Lec'hienn ofisiel sinema Gourin
- (fr) Lec'hienn eil emgav ar sinema war ar maez e Gourin
- (fr) Lec'hienn ofisiel RMN Radio Montagnes Noires (radio lec'hiet e Gourin)
Dave ha notennoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- ↑ Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
- ↑ Henri Guiriec, La Région de l'Ellé - bas et haut Ellé, e ti an aozer, hep deiziad, (e galleg), pajennoù 16 ha 17
- ↑ Yvon Garlan ha Claude Nières, Les Révoltes bretonnes de 1675 - papier timbré et bonnets rouges, Éditions Sociales, Pariz, 1975 (e galleg), pajennoù 113, 118 ha 119.
- ↑ D. Tempier, La Révolte du papier timbré en Bretagne. Nouveaux documents, pajennoù 123-151.
- ↑ Arthur Le Moyne de La Borderie, La Révolte du Papier Timbré advenue en Bretagne en 1675, adembannet e Les Bonnets Rouges, Union Générale d'Éditions (dastumadeg 10/18), Pariz, 1975 (e galleg), pajennoù 106-109.
- ↑ Arthur Le Moyne de La Borderie, La Révolte du Papier Timbré advenue en Bretagne en 1675, adembannet e Les Bonnets Rouges, Union Générale d'Éditions (dastumadeg 10/18), Pariz, 1975 (e galleg), pajennoù 152-154
- ↑ Jean-Louis Debauve, La Justice révolutionnaire dans le Morbihan, e ti an aozer, Pariz, 1965, pajenn 36
- ↑ Robert Bouvier, Bernard Le Montagner, Alain Revoy ha Dominique Reynaud, Histoire de la Poste dans le Morbihan, Embannadurioù Liv'Editions, Ar Faoued, 2006, pajenn 107
- ↑ Cassini - EHESS - Roudoualleg - Fichenn ar gumun
- ↑ memorialgenweb - Monumant ar re varv e kreiz ar vourc'h
- ↑ [ http://www.memorialgenweb.org/memorial3/html/fr/resultcommune.php?insee=56066&dpt=56&idsource=44655&table=bp07 memorialgenweb - Monumant ar re varv er vered]
- ↑ Association Mémoire du canton du Faouët, 1939-1945 en Centre-Bretagne, Liv'Editions, Ar Faoued, 2004, levrenn I, pajenn 118
- ↑ Pertes RAF Morbihan
- ↑ René Le Guénic, Morbihan - Mémorial de la Résistance, 1998, pajennoù 13-17
- ↑ Association Mémoire du canton du Faouët, 39-45 en Centre-Bretagne, Embannadurioù Liv' éditions, Le Faouët , ISBN-10: 2844970966 ISBN-13: 978-2844970961 (e galleg)
- ↑ René Le Guénic, Morbihan - Mémorial de la Résistance, 1998, pajennoù 30 ha 31
- ↑ René Le Guénic, Morbihan - Mémorial de la Résistance, 1998, pajennoù 21 ha 22
- ↑ Robert Bouvier, Bernard Le Montagner, Alain Revoy ha Dominique Reynaud, Histoire de la Poste dans le Morbihan, Embannadurioù Liv'Editions, Ar Faoued, 2006, pajenn 110
- ↑ Marsel Guieysse, La langue bretonne : ce qu'elle fut, ce qu'elle est, ce qui se fait pour elle et contre elle, pajenn 266, Kemper, Nouvelles Éditions Bretonnes, 1936
- ↑ Ofis Publik ar Brezhoneg
Rummad :
- Kumunioù ar Mor-Bihan
- Kumunioù bet krouet er Mor-Bihan e 1790
- Kumunioù Kerne
- Emsavadeg ar Bonedoù ruz
- Ar Brezoneg er Skol
- Repuidi-brezel er Mor-Bihan (1939-1945)
- Nijerezioù ar C'hommonwealth aet d'ar strad e Breizh e-pad an Eil brezel-bed
- Argant tapet e tiez-post ar Mor-Bihan gant tud eus ar Rezistañs e 1944
- Tud lakaet d'ar marv gant al lu alaman e Lannejenn e 1944
- Tud lakaet d'ar marv gant al lu alaman e Berne e 1944
