Brieg (kumun)

Evit sterioù all an anv Brieg, gwelit Brieg.

Brieg

An ti-kêr.

Anv gallek (ofisiel)

Briec

Bro istorel

Kernev

Melestradurezh

29020

29510

Maer
Amzer gefridi

Thomas Férec
2020-2026

Etrekumuniezh

Kemper Breizh ar C'hornôg

Poblañsouriezh

5 736 ann. (2020)^[1]

Stankter

85 ann./km²

Douaroniezh

Daveennoù
lec'hiañ

48° 06′ 10″ Norzh
3° 59′ 50″ Kornôg / 48.102778, -3.997222

Uhelderioù

bihanañ 44 m — brasañ 230 m

Gorread

67,87 km²

Brieg

Brieg a zo ur gumun eus Kerne-Izel e Breizh. Pennlec'h kanton Brieg e departamant Penn-ar-Bed eo ivez. Emañ er vroig Glazik.

Douaroniezh[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Anv[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Stummoù skrivet[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Dauzat & Rostaing : "Briaco, 642^[2]
Bernard Tanguy (1990) : "Plebs Brithiac, XIè s.; 1160; Briziac, 1249, war-dro 1330, 1368, 1405, 1574; Briziec, 1675; e brezhoneg : Brieg"^[3].
Erwan Vallerie (1995) : "Brithiac, XIè; Brisiac, 1038; Brithiac, XIè; Brisiac, 1160; Briziac, 1220; Brithiac, XIIIè; Brizyac, 1368; Briziac, 1516; Briziac, 1533; Briziac, 1536; Briziac, 1574; Brisac, 1630; Briziec, 1675; Briec ou Brisiac, 1731"
Emb. Flohic (1998): " Briziac, pe Brithiac
Hervé Abalain (2000) : "Plebs Brithiac er XIvet kantved; Briziac e 1330".

Gerdarzh[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Devereet eus un anv den *brigos^[4], *Brittius, ̽*Brictius^[5]

Ardamezioù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Tredeet-pleget diouzh kembar, ar gwriadurioù ledanaet e giz treustellanoù en argant : ouzh 1 en gul e groaz pavek en aour, ouzh 2 en geot e rod dentek en aour, ouzh 3 en glazur e deir zañvouezenn en aour ; e gab amgranellek en argant e deir brizhenn erminig.

^[6]

Istor[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

IX^vet kantved[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Er bloaz 818 e voe e Brieg un emweladenn etre Loeiz an Deol, Roue Bro-C’hall, ha Morvan Lez-Breizh, roue Breizh^[7].

XVII^vet kantved[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Emsavadeg ar Bonedoù ruz: toket e voe ar c'hloc'h-galv d'an 9 a viz Even 1675. Preizhet ha devet e voe maner ar Veuzid gant ur strollad emsavidi, etre 700 hag 800 e oant^[8]. Nac'het e voe an distaoliadeg roueel eus miz C'hwevrer 1676 ouzh tri den eus Brieg, Le Moing (bras), Louis Laleveou ha Querozean, goude Emsavadeg ar Bonedoù ruz^[9] .

Dispac'h Gall[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Dekred eus ar 26 a viz Du 1790 war al le ret: e penn-kentañ 1791 e voe graet al le ouzh ar Roue, ar vro hag al lezennoù gant Goraguer, person, ha gant ur c'hure, Ruppe e anv; nac'het e voe gant ur c'hure arall anvet Timen^[10].
Lazhet e voe Gorager, ar person touer, e miz Mezeven 1795, gant ur vandennad chouanted da-geñver an argad a-enep da boultrerezh Pont-ar-Veuzenn^[11].

XX^vet kantved[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Brezel-bed kentañ[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

271 gwaz a varvas abalamour d'ar brezel, d.l.e 6,11% ag ar boblañs hervez an niveradeg bet graet e 1911^[12].

Eil brezel-bed[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

D'an 23 a viz Genver 1943 e kouezhas ur c'harr-nij B-17F-25-BO (anvet "Susfu" ha marilhet 41-24584) eus aerlu ar Stadoù-Unanet en Edern hag e Brieg; diwar an dek milour eus e baread e varvas daou, unan anezhe a zo douaret er Brittany American Cemetery e Montjoie-Saint-Martin (Bro-C'hall), c'hwec'h a voe tapet gant an Alamaned, an daou all a zeuas a-benn da achap^[13].

Brezhoneg[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Ar Brezoneg er Skol[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

1934-1936: ar c'huzul-kêr a savas a-du gant ar mennad skignet gant al luskad Ar Brezoneg er Skol (ABES) evit kelennadurezh ar brezhoneg er skol^[14].

Ya d'ar brezhoneg[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

D'ar 1añ a viz Kerzu 2009 e oa bet votet live 2 ar garta Ya d'ar brezhoneg gant kuzul-kêr ar gumun.
D'an 8 a viz Genver 2018 eo bet roet al label a live 2 da gumun Brieg.

Deskadurezh[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

E distro-skol 20212 e oa 148 skoliad enskrivet er c'hlasoù divyezhek (19,5 % eus skolidi ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez)^[15]

Monumantoù ha traoù heverk[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Chapel santez Aziliz
Chapel sant Sebastian
Chapel sant Kaourintin
Chapel sant Venneg
Chapel ar C'hreizkêr
Chapel santez Madalen
Delwenn santez Gwenn, er chapel sant Venneg

Chapelioù katolik.
Iliz katolik Sant Pêr.
Maner Trohanet.
Monumant ar re varv,^[16], bet dioueliet d'ar 16 a viz Gouere 1922^[17].

Emdroadur ar boblañs abaoe 1962[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Niver a annezidi

Melestradurezh[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Tud brudet[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Tud ganet eno[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Tud marvet eno[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Yves Marie Audrein, eskob touer ha kannad muntret gant ar Chouaned, 19 a viz Du 1800

Gevelliñ[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Bro	Kêr	Abaoe
Kembre	Rhuthun^[18]	1993

Liammoù diavaez[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Muioc'h a restroù diwar-benn

Brieg (kumun)

a vo kavet e Wikimedia Commons.

Levrlennadur[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Daveoù ha notennoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

↑ Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
↑ Albert Dauzat & Charles Rostaing ː Dictionnaire étymologique des noms de lieux en France. Larousse, 1963; Guénégaud, 1978
↑ Bernard Tanguy ː Dictionnaire des noms de communes, trèves et paroisses du Finistère. Chasse-Marée - Ar Men, 1990
↑ Dauzat & Rostaing
↑ Bernard Tanguy
↑ Michel Froger & Michel Pressensé ː Armorial des communes du Finistère. 2001.
↑ (fr) Cassard, Jean-Christophe. Les Bretons de Nominoë. Brasparzh : Éditions Beltan, 1990, p. 14 (ISBN 978-2-905939-17-3)
↑ Serge Duigou, La Révolte des Bonnets Rouges en Pays Bigouden, Embannadurioù Ressac, Kemper, 1989, pajenn 4; kontet eo ivez an darvoud-se gant Yann Bijer en e romant Torr e benn (Al Liamm, 2011).
↑ Arthur Le Moyne de La Borderie, La Révolte du Papier Timbré advenue en Bretagne en 1675, adembannet e Les Bonnets Rouges, Union Générale d'Éditions (dastumadeg 10/18), Pariz, 1975 (e galleg)
↑ Kristof Jezegoù, Hor Bro e-pad ar Revolusion, Ti-moullañ ar Bobl, Karaez, 1915, pajennoù 50 ha 51
↑ Hervez Yeun ar Gow, Ar Person touer, p. 8
↑ Memorial Genweb
↑ Pertes USAAF Finistère
↑ Marsel Guieysse, La langue bretonne : ce qu'elle fut, ce qu'elle est, ce qui se fait pour elle et contre elle, pajenn 264, Kemper, Nouvelles Éditions Bretonnes, 1936
↑ Distro-skol ar c’helenn divyezhek
↑ Memorial Genweb luc'hskeudenn
↑ Université de Lille
↑ Gefeilldrefi - Twinned Towns - Villes Jumelées

[1] Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA

[2] Albert Dauzat & Charles Rostaing ː Dictionnaire étymologique des noms de lieux en France. Larousse, 1963; Guénégaud, 1978

[3] Bernard Tanguy ː Dictionnaire des noms de communes, trèves et paroisses du Finistère. Chasse-Marée - Ar Men, 1990

[4] Dauzat & Rostaing

[5] Bernard Tanguy

[6] Michel Froger & Michel Pressensé ː Armorial des communes du Finistère. 2001.

[7] (fr) Cassard, Jean-Christophe. Les Bretons de Nominoë. Brasparzh : Éditions Beltan, 1990, p. 14 (ISBN 978-2-905939-17-3)

[8] Serge Duigou, La Révolte des Bonnets Rouges en Pays Bigouden, Embannadurioù Ressac, Kemper, 1989, pajenn 4; kontet eo ivez an darvoud-se gant Yann Bijer en e romant Torr e benn (Al Liamm, 2011).

[9] Arthur Le Moyne de La Borderie, La Révolte du Papier Timbré advenue en Bretagne en 1675, adembannet e Les Bonnets Rouges, Union Générale d'Éditions (dastumadeg 10/18), Pariz, 1975 (e galleg)

[10] Kristof Jezegoù, Hor Bro e-pad ar Revolusion, Ti-moullañ ar Bobl, Karaez, 1915, pajennoù 50 ha 51

[11] Hervez Yeun ar Gow, Ar Person touer, p. 8

[12] Memorial Genweb

[13] Pertes USAAF Finistère

[14] Marsel Guieysse, La langue bretonne : ce qu'elle fut, ce qu'elle est, ce qui se fait pour elle et contre elle, pajenn 264, Kemper, Nouvelles Éditions Bretonnes, 1936

[15] Distro-skol ar c’helenn divyezhek

[16] Memorial Genweb luc'hskeudenn

[17] Université de Lille

[18] Gefeilldrefi - Twinned Towns - Villes Jumelées

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]