Brieg (kumun)

Evit sterioù all an anv Brieg, gwelit Brieg.

Brieg

An ti-kêr.

Anv gallek (ofisiel)

Briec

Bro istorel

Kernev

Melestradurezh

29020

29510

Maer
Amzer gefridi

Thomas Férec
2020-2026

Etrekumuniezh

Kemper Breizh ar C'hornôg

Poblañsouriezh

5 736 ann. (2020)^[1]

Stankter

85 ann./km²

Douaroniezh

Daveennoù
lec'hiañ

48° 06′ 10″ Norzh
3° 59′ 50″ Kornôg / 48.102778, -3.997222

Uhelderioù

bihanañ 44 m — brasañ 230 m

Gorread

67,87 km²

Brieg

Brieg zo ur gumun e Kerne-Izel e Breizh. Pennlec'h kanton Brieg e departamant Penn-ar-Bed eo ivez. Emañ er vroig Glazik.

Anv

Dauzat & Rostaing : Briaco, 642^[2].
Bernard Tanguy (1990) : Plebs Brithiac, XI^vet kantved, 1160 ; Briziac, 1249, war-dro 1330, 1368, 1405, 1574 ; Briziec, 1675 ; e brezhoneg : Brieg^[3].
Erwan Vallerie (1995) : Brithiac, XIvet ; Brisiac, 1038 ; Brithiac, XIvet ; Brisiac, 1160 ; Briziac, 1220 ; Brithiac, XIIIvet ; Brizyac, 1368 ; Briziac, 1516 ; Briziac, 1533 ; Briziac, 1536 ; Briziac, 1574 ; Brisac, 1630 ; Briziec, 1675 ; Briec pe Brisiac, 1731.
Emb. Flohic (1998): Briziac pe Brithiac.
Hervé Abalain (2000) : Plebs Brithiac en XIvet kantved ; Briziac e 1330.

Gerdarzh

Deveret eus un anv-den *brigos^[4], *Brittius, ̽*Brictius^[5].

Ardamezioù

Tredeet-pleget diouzh kembar, ar gwriadurioù ledanaet e giz treustellanoù en argant : ouzh 1 en gul e groaz pavek en aour, ouzh 2 en geot e rod dentek en aour, ouzh 3 en glazur e deir zañvouezenn en aour ; e gab amgranellek en argant e deir brizhenn erminig.^[6]

Istor

IX^vet kantved

Er bloaz 818 e voe e Brieg un emweladenn etre Loeiz an Deol, Roue Bro-C’hall, ha Morvan Lez-Breizh, roue Breizh^[7].

XVII^vet kantved

Emsavadeg ar Bonedoù ruz: toket e voe ar c'hloc'h-galv d'an 9 a viz Even 1675. Preizhet ha devet e voe maner ar Veuzid gant ur strollad emsavidi, etre 700 hag 800 e oant^[8]. Nac'het e voe an distaoliadeg roueel eus miz C'hwevrer 1676 ouzh tri den eus Brieg, Le Moing (bras), Louis Laleveou ha Querozean, goude Emsavadeg ar Bonedoù ruz^[9] .

Dispac'h Gall

Dekred ar 26 a viz Du 1790 war al le ret: e penn-kentañ 1791 e voe graet al le ouzh ar Roue, ar vro hag al lezennoù gant Goraguer, person, ha gant ur c'hure, Ruppe e anv ; nac'het e voe gant ur c'hure arall anvet Timen^[10].
Lazhet e voe Gorager, ar person touer, e miz Mezeven 1795, gant ur vandennad chouanted da-geñver an argad a-enep da boultrerezh Pont-ar-Veuzenn^[11].

XX^vet kantved

Brezel-bed kentañ

Mervel a reas 271 gwaz abalamour d'ar brezel, eleze 6,11% ag ar boblañs hervez an niveradeg bet graet e 1911^[12].

Eil brezel-bed

Mervel a reas 28 den ag ar gumun abalamour d'ar brezel^[13].
D'an 23 a viz Genver 1943 e kouezhas ur c'harr-nij B-17F-25-BO (anvet "Susfu" ha marilhet 41-24584) eus aerlu ar Stadoù-Unanet en Edern hag e Brieg ; diwar an dek milour eus e baread e varvas daou, unan anezhe a zo douaret er Brittany American Cemetery e Montjoie-Saint-Martin (Bro-C'hall), c'hwec'h a voe tapet gant an Alamaned, an daou all a zeuas a-benn da achap^[14].

Brezelioù didrevadennañ

Brezel Indez-Sina

Mervel a reas tri milour eus ar gumun^[15].

Brezel Aljeria

Lazhet e voe ur soudard d’an 2 a viz Here 1956 en Aflou (departamant Tiaret)^[16].

Brezhoneg

Ar Brezoneg er Skol

1934-1936: ar c'huzul-kêr a savas a-du gant ar mennad skignet gant al luskad Ar Brezoneg er Skol (ABES) evit kelennadurezh ar brezhoneg er skol^[17].

Ya d'ar brezhoneg

D'ar 1añ a viz Kerzu 2009 e oa bet votet live 2 ar garta Ya d'ar brezhoneg gant kuzul-kêr ar gumun.
D'an 8 a viz Genver 2018 eo bet roet al label a live 2 da gumun Brieg.

Deskadurezh

E distro-skol 2023 e oa 115 skoliad enskrivet er c'hlasoù divyezhek (19,5 % eus skolidi ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez)^[18]

Monumantoù ha traoù heverk

Chapel Santez Aziliz
Chapel Sant Sebastian
Chapel Sant Kaourintin
Chapel Sant Venneg
Chapel ar C'hreizkêr
Chapel Santez Madalen
Delwenn Santez Gwenn, er chapel sant Venneg

Chapelioù katolik.
Iliz katolik Sant Pêr.
Maner Trohanet.
Monumant ar re varv,^[19], bet dioueliet d'ar 16 a viz Gouere 1922^[20].

Emdroadur ar boblañs abaoe 1962

Niver a annezidi

Tud marvet eno

Yves Marie Audrein, eskob touer ha kannad muntret gant ar Chouaned, 19 a viz Du 1800.

Gevelliñ

1993 : Rhuthun {{[Kembre}}^[21]

Liammoù diavaez

Commons

Muioc'h a restroù diwar-benn

Brieg (kumun)

a vo kavet e Wikimedia Commons.

Daveoù ha notennoù

↑ Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
↑ Albert Dauzat & Charles Rostaing ː Dictionnaire étymologique des noms de lieux en France. Larousse, 1963 ; Guénégaud, 1978
↑ Bernard Tanguy ː Dictionnaire des noms de communes, trèves et paroisses du Finistère. Chasse-Marée - Ar Men, 1990
↑ Dauzat & Rostaing
↑ Bernard Tanguy
↑ Michel Froger & Michel Pressensé ː Armorial des communes du Finistère. 2001.
↑ (fr) Cassard, Jean-Christophe. Les Bretons de Nominoë. Brasparzh : Éditions Beltan, 1990, p. 14 (ISBN 978-2-905939-17-3)
↑ Serge Duigou, La Révolte des Bonnets Rouges en Pays Bigouden, Embannadurioù Ressac, Kemper, 1989, pajenn 4 ; kontet eo ivez an darvoud-se gant Yann Bijer en e romant Torr e benn (Al Liamm, 2011).
↑ Arthur Le Moyne de La Borderie, La Révolte du Papier Timbré advenue en Bretagne en 1675, adembannet e Les Bonnets Rouges, Union Générale d'Éditions (dastumadeg 10/18), Pariz, 1975 (e galleg)
↑ Kristof Jezegoù, Hor Bro e-pad ar Revolusion, Ti-moullañ ar Bobl, Karaez, 1915, pajennoù 50 ha 51
↑ Hervez Yeun ar Gow, Ar Person touer, p. 8
↑ Memorial Genweb
↑ Memorial Genweb
↑ Pertes USAAF Finistère
↑ Memorial Genweb
↑ Fichenn hiniennel - Memorial Genweb
↑ Marsel Guieysse, La langue bretonne : ce qu'elle fut, ce qu'elle est, ce qui se fait pour elle et contre elle, pajenn 264, Kemper, Nouvelles Éditions Bretonnes, 1936
↑ Distro-skol ar c’helenn divyezhek
↑ Memorial Genweb luc'hskeudenn
↑ Université de Lille
↑ Gefeilldrefi - Twinned Towns - Villes Jumelées

[1] Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA

[2] Albert Dauzat & Charles Rostaing ː Dictionnaire étymologique des noms de lieux en France. Larousse, 1963 ; Guénégaud, 1978

[3] Bernard Tanguy ː Dictionnaire des noms de communes, trèves et paroisses du Finistère. Chasse-Marée - Ar Men, 1990

[4] Dauzat & Rostaing

[5] Bernard Tanguy

[6] Michel Froger & Michel Pressensé ː Armorial des communes du Finistère. 2001.

[7] (fr) Cassard, Jean-Christophe. Les Bretons de Nominoë. Brasparzh : Éditions Beltan, 1990, p. 14 (ISBN 978-2-905939-17-3)

[8] Serge Duigou, La Révolte des Bonnets Rouges en Pays Bigouden, Embannadurioù Ressac, Kemper, 1989, pajenn 4 ; kontet eo ivez an darvoud-se gant Yann Bijer en e romant Torr e benn (Al Liamm, 2011).

[9] Arthur Le Moyne de La Borderie, La Révolte du Papier Timbré advenue en Bretagne en 1675, adembannet e Les Bonnets Rouges, Union Générale d'Éditions (dastumadeg 10/18), Pariz, 1975 (e galleg)

[10] Kristof Jezegoù, Hor Bro e-pad ar Revolusion, Ti-moullañ ar Bobl, Karaez, 1915, pajennoù 50 ha 51

[11] Hervez Yeun ar Gow, Ar Person touer, p. 8

[12] Memorial Genweb

[13] Memorial Genweb

[14] Pertes USAAF Finistère

[15] Memorial Genweb

[16] Fichenn hiniennel - Memorial Genweb

[17] Marsel Guieysse, La langue bretonne : ce qu'elle fut, ce qu'elle est, ce qui se fait pour elle et contre elle, pajenn 264, Kemper, Nouvelles Éditions Bretonnes, 1936

[18] Distro-skol ar c’helenn divyezhek

[19] Memorial Genweb luc'hskeudenn

[20] Université de Lille

[21] Gefeilldrefi - Twinned Towns - Villes Jumelées

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]