Montroulez

Eus Wikipedia
Montroulez
Plasenn Allende ha Pont bras Montroulez.
Plasenn Allende ha Pont bras Montroulez.
Ardamezioù
Anv gallek (ofisiel) Morlaix
Bro istorel Banniel Treger Treger Bro-Leon Bro-Leon
Melestradurezh
Departamant Penn-ar-Bed
Arondisamant Montroulez (Pennlec'h)
Kanton Montroulez (Pennlec'h)
Kod kumun 29151
Kod post 29600
Maer
Amzer gefridi
Jean-Paul Vermot (PS)
2020-2026
Etrekumuniezh Montroulez Kumuniezh
Bro velestradurel Bro Montroulez
Lec'hienn web Ti-kêr
Poblañsouriezh
Poblañs 14 709 ann. (2020)[1]
Stankter 593 ann./km²
Douaroniezh
Daveennoù
lec'hiañ
48° 34′ 42″ Norzh
3° 49′ 36″ Kornôg
/ 48.578334, -3.826667
Uhelderioù bihanañ 0 m — brasañ 104 m
Gorread 24,82 km²
Lec'hiañ ar gêr
Montroulez

Montroulez a zo ur gumun etre Leon ha Treger, e departamant Penn-ar-Bed,

Douaroniezh[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Kumunioù amezek : Plouezoc'h; Garlann; Plouigno; Plougonven; Plourin; Sant-Martin-war-ar-Maez

Anv[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  • Ogée : "Cette ville, qui se nommait Julia du temps de César, est une des plus anciennes et des plus célèbres de la province".
  • Cambry, Finistère, p 5 : "Ainsi Morlaix, si nous en croyons Conrad, archevêque de Salisbury, écrivain du douzième siècle, fut d'abord nommée Julia ..."

" ainsi Drennalus, disciple de Joseph d'Arimathie, à son retour de l'île de Bretagne, passa par Morlaix, l'an 73 de J.C, en convertit les habitants; ce lieu se nommait alors Saliocan ou Hanterallen."

  • Albert. Le Grand : Julia;
  • Ch. Frochen, Finistère, Léon, p 97 : "Son nom vient probablement du celte Motreleg (rue resserrée)".
  • Bernard Tanguy, Communes du Finistère, p 134: " Castrum Mons Relax, 1128; ecclesia S. Martini de Monte Relaxo, 1128; ecclesia Beati Melanii de Monte Relaxo, 1170; Mont Relays, XIIè; (in) Montereleis, 1217; Montrelès, 1296; Montrelez, 1352; Morloys, 1371; Morlais, 1376; Morelaiz, 1385; Mourlaix, 1455; Montrelaes, Montrelaix, Mourlaix, 1464; Montrolaes, Morlaix,1499; breton Montroulez".

"Ce mot ... (Relaix) ... n'est autre que le vieux-français releis, relais " délaissé, abandonné".

  • Éditions Flohic : "noté Mons-Relaxus en 1128, du français mont et de l'ancien français relais, délaissé, abandonné".
  • Daniel Delattre : "Castrum Mons Relaxus au XIIè; Montereleis au XIIè".

Gerdarzh[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

*relax = lec'h ehan war un hent roman (heñvelster insula = enez; stabula = staol)

Ardamezioù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

En gul, e lestr en aour greet en aour, e ouelioù dispaket en erminoù, war ur mor en glazur[2]

  • Ger-stur: S'ils te mordent, mords-les (a-enep ar Saozon)

Istor[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Dispac'h Gall[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  • Gant al lezenn eus an 26 a viz C'hwevrer 1790 e voe lakaet Montroulez da benn ur bann[3].
  • Dekred eus ar 26 a viz Du 1790 war al le ret: e penn-kentañ 1791 e voe nac'het al le ouzh ar Roue, ar vro hag al lezennoù gant Le Noannès, person parrez Sant-Melani, ha Pitot, person, ha Le Moine, kure, eus parrez Sant-Vazhev; daou gure eus Sant-Melani, Le Ffevre ha Lucas, a reas al le[4].

XIXvet kantved[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Dezougen[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Brezel 1870-1871[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  • Mervel a reas 144 gwaz ag ar gumun, eleze 1,02% ag he foblañs e 1866, abalamour d'ar brezel[5].

XXvet kantved[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Brezel-bed kentañ[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  • Mervel a reas 604 gwaz ag ar gumun, da lâret eo 3,96% ag he foblañs e 1911, abalamour d'ar brezel[5].

Eil brezel-bed[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Brezelioù didrevadennañ[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Brezelioù didrevadennañ[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Brezel Indez-Sina[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Brezel Aljeria[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Stagidigezh[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  • E 1959 e voe staget kumun Plouyann, en norzh da kêr, ouzh Montroulez.

Brezhoneg[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Ar Brezoneg er Skol[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  • 1934-1936: ar c'huzul-kêr a savas a-du gant ar mennad skignet gant al luskad Ar Brezoneg er Skol (ABES) evit kelennadurezh ar brezhoneg er skol .

Ya d'ar brezhoneg[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Deskadurezh[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  • Ur skol divyezhek a zo eno abaoe 1988.
  • Ur skol Diwan a zo e Montroulez ivez.
  • E distro-skol 2022 e oa enskrivet er skol Diwan hag er c'hlasoù divyezhek 142 skoliad (10,2 % eus skolidi ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez)[11].

Buhez foran[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  • E Montroulez emañ sez embannadurioù Skol Vreizh a embann levrioù brezhonek ha gallek.

Ti-embann[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Monumantoù ha traoù heverk[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  • Kouent kozh ar Jakobined
  • Iliz katolik Sant Martin
  • Iliz katolik Sant Melani
  • Karterioù kozh gant tiez koad, pondalez
  • Straedoù-diri
  • Savadurioù kozh ar "Manu"

Tud[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Tud bet ganet eno[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Tud bet marvet eno[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Tud liammet gant kêr[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Ardamezeg ar familhoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Des Anges,

aotrounez la Villeneuve (Kernevez ?), Kervella, Lesven, beli Montroulez. Ur maer Montroulez e 1670.
En glazur e gebrenn en argant heuliet gant teir ferenn en aour;

Barazer ː

maered ha kannaded Montroulez adalek 1703.
En gul e wifrell en erminoù, heuliet gant div ruilhenn en argant

Barrère, maer Montroulez e 1765.
En glazur e gadgi en argant gwakoliek en aour, en e goazez war ur savenn geotet, savet e bav dehoù hag o sellout ouzh ur steredenn en argant ouzh kab dehoù ; e gab gwezboellet etre aour ha gul a deir rezenn
Julien Bellin de la Furtais,

maer Montroulez e 1665
Sourinet etre argant ha gul a c'hwec'h pezh

Bidégan,

eus parrez Sant-Vazhe Montroulez
En argant e deir sourin en sabel;

? de Carné, gouarnour Montroulez er bloaz ... ?

En aour e ziv dreustell en gul

Dorigny, pe d'Origny ː

Ofiserien milis bourc'hizien Montroulez adalek 1693; Michel, maer Montroulez e 1725 .

En glazur e gebrenn en aour, heuliet gant tri flamm ivez en aour

Jegu

Aotrounez Kerneguez, parez Sant-Mazhe Montroulez

En sabel e leon en argant heuliet gant teir steredenn ivez en argent

Emdroadur ar boblañs abaoe 1793[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

[12]

Melestradurezh[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Roll ar vaered
Mare Anv Strollad
1615-1641 Yves Le Bervet (du Parc) (1579-1641)
1947-1971 Jean Le Duc
Jean-Jacques Cléach Strollad Sokialour Gall
1989-1995 Arnaud Cazin d'Honincthun UDF
1995-1997 Marylise Lebranchu Strollad Sokialour Gall
2001-2008 Michel Le Goff Strollad Sokialour Gall
2008-2020 Agnès Le Brun TDD (Tu-dehoù diseurt)
2020-2026 Jean-Paul Vermot Strollad Sokialour Gall
Da vezañ kendalc'het

Skeudennoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Kêrioù gevellet[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Bro Kêr Abaoe
Alamagn Würselen 1976
Kernev-Veur Truru 1979 Bezañ 'zo eno ur vali anvet: Morlaix Avenue.
Burkina Faso Réo 1991
Polonia Chełm

Sport[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Darvoudoù-sport a bep seurt[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Liammoù diavaez[kemmañ | kemmañ ar vammenn]


Commons
Commons
Muioc'h a restroù diwar-benn

a vo kavet e Wikimedia Commons.

Levrlennadur[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  • Embannadurioù Flohic : Le Patrimoine des communes du Finistère. 1998
  • J.B. Ogée : Dictionnaire historique et géographique de la province de Bretagne, dédié à la Nation bretonne. 1780
  • Pol Potier de Courcy : Nobiliaire et armorial de Bretagne. Adembannadur Editions des Régionalismes. Cressé. 2011/2014
  • Bernard Tanguy : Dictionnaire des noms de communes, trèves et paroisses du Finistère. Chasse-Marée. ArMen. 1990
  • Erwan Vallerie : Diazezoù studi istorel an anvioù-parrez. Corpus. An Here. 1995

Daveoù ha notennoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  1. Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
  2. (fr) Lec'hienn an ti-kêr/Ardamezioù
  3. J. B. Duverger, Collection complète des lois, décrets, ordonnances, règlemens avis du Conseil d'Etat, Levrenn gentañ, Eil embannadur, Pariz, 1834, p.105
  4. Kristof Jezegoù, Hor Bro e-pad ar Revolusion, Ti-moullañ Ar Bobl, Karaez, 1915, pajennoù 47 ha 48
  5. 5,0 ha5,1 Memorial Genweb
  6. Pertes RAF Finistère
  7. Pertes USAAF Finistère
  8. Eric Rondel, Les Américains en Bretagne, p.8, Éditions Astoure, 2008
  9. Fichenn hiniennel - Memorial Genweb
  10. Fichenn hiniennel - Memorial Genweb
  11. Distro-skol ar c’helenn divyezhek
  12. Cassini hag EBSSA