Mont d’an endalc’had

Renk (stêr)

Eus Wikipedia
(Adkaset eus Renk)
Renk

Ar Renk e Dinan
Statud stêr
Hirder 104[1] km
Uhelder an eienenn 260 m
Kas keitat 12 m³/s
Gorread an diazad 1195 km²
Bro(ioù) douret Breizh
Diazad stêrioù
ar Renk
En em daol e Mor Breizh
Ledander er genoù 750 m
Andon e Gorre (bro ar Menez)
Adstêrioù Linon, Gwazh Milin ar Bouvet,
Gwenfroud, Fremeur


Ur stêr e Biz Breizh eo ar Renk[2], hag a red dre vras eus ar c'hreisteiz d'an hanternoz, da vont da aberiñ e Mor Breizh.

Emañ hec'h andon e bro ar Menez, e kumun Gorre (e Bro-Sant-Brieg, etre Loudieg ha Lambal) hag e tiruilh war 104 c'hilometrad[3]. N'eus nemet stërioù bihan o vont enni : en o zouez, al Linon hag ar Gwenfroud (Guinefort).
Treuziñ a ra Dinan hag hec'h aber a ya d'ober an harz etre Dinarzh ha Sant-Servan (bet teuzet gant kêr Sant-Maloù). Just a-raok dezhi tizhout ar mor bras eo bet staliet e 1967 stankell vordredan ar Renk evit produiñ tredan diwar monedone ar mor.
Bez' ez eus ur ganol a zo bet kleuziet evit liammañ traoñienn an Il gant hini ar Renk.

Tarzh anv ar stêr

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

E taolenn Peutinger e weler ur gêr Reginca[4] hec'h anv hag e vije a-walc'h hini Kêr Aled e Sant-Servan hag hini ar stêr asambles. Tostaet eo bet Reginca eus ar wrizienn c'halianek, enni ster un trouz graet gant ar strap. Trouz an dourioù o tiruilh gant an tre e vije enklozet e anv ar Renk neuze.

Stummoù kozh

Gourel e oa an anv gallek gwechall.

Inizi ar Renk

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Annezet eo inizi an Renk gant laboused-mor ha laboused-douar. Bez ez eus teir enezenn war tiriad kumun Sant-Yowan-an-Havreg :

  • Enez Chevret
  • Enez Itron-Varia pe enez ar menec'h, 4 hektar enni, e-tal Sant-Servan hag an Tour Solidor, warni delwenn ar Werc'hez
  • Enez Harteau (prevez)

Inizi all zo, evel enezig Chalibert hag enezig Bizeux.

Rummataet eo bet "lec'hienn natur" an hanter eus an aber.

Kumunioù douret gant ar Renk

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Aber ar Renk, a-drek an tour Solidor, e Sant-Servan
Red ar Renk.
Aodoù-an-Arvor

Gorre, Koedlinez, Sant-Yagu-ar-Menez, Langourlae, Sant-Vran, Merelieg, Sant-Laoueneg, Erieg, Lanrelaz, Pluvaelgad,Sant-Yowan-an-Enez, Ar Chapel-Wenn, Kaon, Gwitei, Gwenroc'h, Plouan, Sant-Maden, Trefermael, Sant-Yuvad, Ar C'haeoù, Sant-Andrev-an-Dour, Evrann, Kerorgen, Maez-Geraod, Lanvalae, Sant-Karneg, Lehon, Dinan, Taden, Sant-Haelen, Kerveskont, Sant-Samzun ha Plouhern ;

Il-ha-Gwilen

Kastell-Noez (daou bont bras), Kedilieg, Sant-Suliav, Minic'hi-Poudour, Pleurestud, Sant-Yowan-an-Havreg, Kerricharzh-an-Arvor, Dinarzh ha Sant-Maloù.


Stankell ha skluzioù

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Stanket eo aber ar Renk gant ar stankell vordredan hag a brodu tredan dre an treoù hag al lanvioù kreñv a vez en he genoù.

Merket eo an harz etre ar stêr dour dous hag an aber dour damsall gant skluz ar Châtelier, etre Sant-Samzun ha Kerveskont.

Dre skluzioù all e c'haller mont d'ar ganol Il-ha-Renk.

Fardellañ a ra stankell Rofemel, e Gwenroc'h e-kichen Kaon, 7 milion m3 a zour.

Kalz pontoù a dreuz ar Renk, en o-zouez, etre Sant-Maloù ha Lehon :

  • stankell ar Renk hag a zoug enni an hent-departamant D 168 abaoe ar 1 a viz Gouere 1967,
  • ar pont Châteaubriand (1991) hag a zoug ennañ an hent broadel 176,
  • ar pont Sant-Huberzh (1928, adsavet e 1959), un nebeud degadoù metr eus an hini kent, o tougen ennañ an hent-departamant 366,
  • meurbont hent-houarn Lessard (1879, adsavet e 1950) hag a zoug ennañ hent-houarn Lambal Dol,
  • skluz ar Châtelier,
  • pont kozh Dinan,
  • karrbont Dinan (1858),
  • pont kozh Lehon.

Pennadoù kar

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
  1. Fichenn ar Renk war lec'hienn SANDRE, gwelet d'an 26 a viz Eost 2021.
  2. Renz, e Geriadur Hemon-Huon, 1978.
  3. Fichenn ar Renk war lec'hienn SANDRE, gwelet d'an 26 a viz Eost 2021.
  4. E-pad pell eo bet kredet ha Reginca e oa memes tra gant Rheginea, ha gerdarzh anv Erge-ar-Mor. (cf. Ogée, 1779; Marteville & Varin, 1843). Loïc Langouët en eus disfaziet an dra se.