Renk (stêr)
Renk
| |
---|---|
Ar Renk e Dinan | |
Statud | stêr |
Hirder | 104[1] km |
Uhelder an eienenn | 260 m |
Kas keitat | 12 m³/s |
Gorread an diazad | 1195 km² |
Bro(ioù) douret | Breizh |
Diazad stêrioù |
ar Renk |
En em daol e | Mor Breizh |
Ledander er genoù | 750 m |
Andon | e Gorre (bro ar Menez) |
Adstêrioù | Linon, Gwazh Milin ar Bouvet, Gwenfroud, Fremeur |
Ur stêr e Biz Breizh eo ar Renk[2], hag a red dre vras eus ar c'hreisteiz d'an hanternoz, da vont da aberiñ e Mor Breizh.
Emañ hec'h andon e bro ar Menez, e kumun Gorre (e Bro-Sant-Brieg, etre Loudieg ha Lambal) hag e tiruilh war 104 c'hilometrad[3]. N'eus nemet stërioù bihan o vont enni : en o zouez, al Linon hag ar Gwenfroud (Guinefort).
Treuziñ a ra Dinan hag hec'h aber a ya d'ober an harz etre Dinarzh ha Sant-Servan (bet teuzet gant kêr Sant-Maloù). Just a-raok dezhi tizhout ar mor bras eo bet staliet e 1967 stankell vordredan ar Renk evit produiñ tredan diwar monedone ar mor.
Bez' ez eus ur ganol a zo bet kleuziet evit liammañ traoñienn an Il gant hini ar Renk.
Tarzh anv ar stêr
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]E taolenn Peutinger e weler ur gêr Reginca[4] hec'h anv hag e vije a-walc'h hini Kêr Aled e Sant-Servan hag hini ar stêr asambles. Tostaet eo bet Reginca eus ar wrizienn c'halianek, enni ster un trouz graet gant ar strap. Trouz an dourioù o tiruilh gant an tre e vije enklozet e anv ar Renk neuze.
- Stummoù kozh
- Renc e 869
- Rinctus en Xvet kantved
- Rentium en XIvet kantved
- Rence ha Rance e galleg en XIIvet kantved
Gourel e oa an anv gallek gwechall.
Inizi ar Renk
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Annezet eo inizi an Renk gant laboused-mor ha laboused-douar. Bez ez eus teir enezenn war tiriad kumun Sant-Yowan-an-Havreg :
- Enez Chevret
- Enez Itron-Varia pe enez ar menec'h, 4 hektar enni, e-tal Sant-Servan hag an Tour Solidor, warni delwenn ar Werc'hez
- Enez Harteau (prevez)
Inizi all zo, evel enezig Chalibert hag enezig Bizeux.
Endro
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Rummataet eo bet "lec'hienn natur" an hanter eus an aber.
Kumunioù douret gant ar Renk
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Gorre, Koedlinez, Sant-Yagu-ar-Menez, Langourlae, Sant-Vran, Merelieg, Sant-Laoueneg, Erieg, Lanrelaz, Pluvaelgad,Sant-Yowan-an-Enez, Ar Chapel-Wenn, Kaon, Gwitei, Gwenroc'h, Plouan, Sant-Maden, Trefermael, Sant-Yuvad, Ar C'haeoù, Sant-Andrev-an-Dour, Evrann, Kerorgen, Maez-Geraod, Lanvalae, Sant-Karneg, Lehon, Dinan, Taden, Sant-Haelen, Kerveskont, Sant-Samzun ha Plouhern ;
Kastell-Noez (daou bont bras), Kedilieg, Sant-Suliav, Minic'hi-Poudour, Pleurestud, Sant-Yowan-an-Havreg, Kerricharzh-an-Arvor, Dinarzh ha Sant-Maloù.
Savadurioù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Stankell ha skluzioù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Stanket eo aber ar Renk gant ar stankell vordredan hag a brodu tredan dre an treoù hag al lanvioù kreñv a vez en he genoù.
Merket eo an harz etre ar stêr dour dous hag an aber dour damsall gant skluz ar Châtelier, etre Sant-Samzun ha Kerveskont.
Dre skluzioù all e c'haller mont d'ar ganol Il-ha-Renk.
Fardellañ a ra stankell Rofemel, e Gwenroc'h e-kichen Kaon, 7 milion m3 a zour.
Pontoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Kalz pontoù a dreuz ar Renk, en o-zouez, etre Sant-Maloù ha Lehon :
- stankell ar Renk hag a zoug enni an hent-departamant D 168 abaoe ar 1añ a viz Gouere 1967,
- ar pont Châteaubriand (1991) hag a zoug ennañ an hent broadel 176,
- ar pont Sant-Huberzh (1928, adsavet e 1959), un nebeud degadoù metr eus an hini kent, o tougen ennañ an hent-departamant 366,
- meurbont hent-houarn Lessard (1879, adsavet e 1950) hag a zoug ennañ hent-houarn Lambal Dol,
- skluz ar Châtelier,
- pont kozh Dinan,
- karrbont Dinan (1858),
- pont kozh Lehon.
-
Pont Lehon, XVIIvet kantved.
-
Pont kozh Dinan.
-
Meurbont hent-houarn Lessard.
-
Pont Sant-Huberzh.
Pennadoù kar
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Notennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- ↑ Fichenn ar Renk war lec'hienn SANDRE, gwelet d'an 26 a viz Eost 2021.
- ↑ Renz, e Geriadur Hemon-Huon, 1978.
- ↑ Fichenn ar Renk war lec'hienn SANDRE, gwelet d'an 26 a viz Eost 2021.
- ↑ E-pad pell eo bet kredet ha Reginca e oa memes tra gant Rheginea, ha gerdarzh anv Erge-ar-Mor. (cf. Ogée, 1779; Marteville & Varin, 1843). Loïc Langouët en eus disfaziet an dra se.
|