Kaddich
Kaddich (arameeg : קדיש santel) zo ur c'han-lid da veuliñ Doue a zibuner alies e-pad al lidoù pediñ yuzev. E-kreizig-kreiz ar c'haddich emañ meuliñ ha santelaat anv Doue. Kaddichoù disheñvel a zibuner pe a ganer da verkañ ar cheñchamant etre lodennoù disheñvel al lid.
Alies mat e reer gant kaddich d'ober anv eus kaddich an hini e kañv a ganer e-pad al lidoù-kañv er Yuzevegezh hag e-pad an obidoù (pa ne vezer ket war lec'h an douarañ) e-pad 11 miz hebraek goude marv ar c'har, hag e-pad 30 devezh goude marv ar pried, ar bugel pe ar breur pe ar c'hoar e kumuniezhioù zo. Pa ra ur Yuzev anv eus "lavaret ar C'haddich" ez eus kaoz eus lidoù ar c'hañv, hep mar ebet. Dibuniñ a reer ar C'haddich e-pad ar c'hañv da ziskouez e veuler Doue daoust d'ar c'holl.
Gant Chema Yisrael eo ar C'haddich unan eus pedennoù pennañ ar Yuzevegezh. Ne zibuner ket ar bedenn-se en e unan avat, ma heulier an hengoun. He dibuniñ a reer asambles gant ur minyan (un niver-ret) a 10 yuzev.
Testenn
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Amañ dindan e kavoc'h an hanter gaddich kement hag ar c'haddich klok, kaddich an hini e kañv ha kaddich ar rabin.
| # | Troidigezh vrezhonek | Treuzlizherennadur | Arameeg / Hebraeg |
|---|---|---|---|
| 1 | Ra vezo kanet ha santelaet E anv meur | Yitgaddal veyitqaddash shmeh rabba | יִתְגַּדַּל וְיִתְקַדַּשׁ שְׁמֵהּ רַבָּא |
| 2 | Er bed En doa krouet diouzh E volontez ! | Beʻalma di vra khir'uteh | בְּעָלְמָא דִּי בְרָא כִרְעוּתֵהּ |
| 3 | Ra c'hello sevel E rouantelezh | Veyamlikh malkhuteh | וְיַמְלִיךְ מַלְכוּתֵהּ |
| 4 | Ha ra c'hello E salvidigezh hag E olevet bezañ nes | [Veyatzmaḥ purqaneh viqarev (qetz) meshiḥeh] | וְיַצְמַח פֻּרְקָנֵהּ וִיקָרֵב(קיץ) מְשִׁיחֵהּ |
| 5 | E-pad da vuhez hag e-pad da zeizioù | Beḥayeikhon uvyomeikhon | בְּחַיֵּיכוֹן וּבְיוֹמֵיכוֹן |
| 6 | Hag e-pad buhez holl Tiegezh Israel, | Uvḥaye dekhol [bet] yisrael | וּבְחַיֵּי דְכָל [בֵּית] יִשְׂרָאֵל |
| 7 | Gant hast ha prestik ! Ha lavar, Amen. | Beʻagala uvizman qariv veʼimru amen | בַּעֲגָלָא וּבִזְמַן קָרִיב. וְאִמְרוּ אָמֵן |
| An div linenn da heul zo dibunet gant ar genvreuriezh ha gant ar rener da c'houde : | |||
| 8 | Ra vezo santelaet E anv meur | Yehei shmeih rabba mevorakh | יְהֵא שְׁמֵהּ רַבָּא מְבָרַךְ |
| 9 | Da viken, ha da bep peurbadelezh ! | Leʻalam ulʻalme ʻalmaya | לְעָלַם וּלְעָלְמֵי עָלְמַיָּא |
| 10 | Ra vezo benniget ha meulet, roet gloar dezhañ ha kanet, | Yitbarakh veyishtabbaḥ veyitpa'ar veyitromam | יִתְבָּרַךְ וְיִשְׁתַּבַּח וְיִתְפָּאַר וְיִתְרוֹמַם |
| 11 | Meulet hag enoret, azeulet ha kanet | Veyitnasse veyithaddar veyitʻalleh veyithallal | וְיִתְנַשֵּׂא וְיִתְהַדָּר וְיִתְעַלֶּה וְיִתְהַלָּל |
| 12 | Anv an Hini Santel, ra vezo benniget Eñ | Shmeh dequdsha berikh hu. | שְׁמֵהּ דְקֻדְשָׁא בְּרִיךְ הוּא. |
| 13 | Dreist hag en tu all d'an holl vennozhioù, | Leʻella (lʻella mikkol) min kol birkhata | לְעֵלָּא (לְעֵלָּא מִכָּל) מִן כָּל בִּרְכָתָא |
| 14 | Kanoù-lid, meuleudi ha frealzoù | Veshirata tushbeḥata veneḥemata | וְשִׁירָתָא תֻּשְׁבְּחָתָא וְנֶחֱמָתָא |
| 15 | A vez dibunet er bed ! Ha lavar, Amen | Da'amiran beʻalma veʼimru amen | דַּאֲמִירָן בְּעָלְמָא. וְאִמְרוּ אָמֵן |
| Amañ e echu an hanter-gaddich. | |||
| Amañ ez eus e-barzh ar "c'haddich-klok" : | |||
| 16 | Ra vezo degemeret pedennoù hag azpedennoù | Titqabbal tzelotehon uvaʻutehon | תִּתְקַבַּל צְלוֹתְהוֹן וּבָעוּתְהוֹן |
| 17 | Holl Israel | D'khol (bet) yisrael | דְכָל (בֵּית) יִשְׂרָאֵל |
| 18 | Gant o Zad a zo en Neñv; Ha lavar, Amen. | Qodam avuhon di bishmayya, vʼimru amen | קֳדָם אֲבוּהוֹן דִּי בִשְׁמַיָּא וְאִמְרוּ אָמֵן |
| Amañ ez eus e-barzh "kaddich ar rabined" (ennañ kaddich goude ur siyum) : | |||
| 19 | Da Israel, d'ar Rabined hag o diskibien | ʻal yisrael veʻal rabbanan veʻal talmideihon | עַל יִשְׂרָאֵל וְעַל רַבָּנָן וְעַל תַּלְמִידֵיהוֹן |
| 20 | Da ziskibien o diskibien, | V'ʻal kol talmidei talmideihon | וְעַל כָּל תַּלְמִידֵי תַלְמִידֵיהוֹן. |
| 21 | Ha d'an holl en em laka da studial an Torah | Veʻal kol man deʻos'qin b'orayta | וְעַל כָּל מָאן דְּעָסְקִין בְּאוֹרַיְתָא. |
| 22 | E lec'h [santel]-mañ peotramant e n'eus forzh pe lec'h all, | Di b'atra [qadisha] haden vedi bekhol atar v'atar | דִּי בְאַתְרָא [קַדִישָא] הָדֵין וְדִי בְּכָל אֲתַר וַאֲתַר. |
| 23 | Ra zeuio ur beoc'h fonnus, | Y'hei lehon ul'khon sh'lama rabba | יְהֵא לְהוֹן וּלְכוֹן שְׁלָמָא רַבָּא |
| 24 | Gras, jentilded karantezus ha kendruez, buhez hir | Hinna v'ḥisda v'raḥamei v'ḥayyei arikhei | חִנָּא וְחִסְדָּא וְרַחֲמֵי וְחַיֵּי אֲרִיכֵי |
| 25 | Bevañs bras ha salvidigezh | Um'zone r'viḥe ufurqana | וּמְזוֹנֵי רְוִיחֵי וּפוְּרְקָנָא |
| 26 | A-berzh an Tad a zo en neñv (ha war an douar); | Min qodam avuhon di vishmayya [v'ʼarʻa] | מִן קֳדָם אֲבוּהוּן דְבִשְׁמַיָּא [וְאַרְעָא] |
| 27 | Ha lavar,, Amen. | V'ʼimru amen | וְאִמְרוּ אָמֵן |
| Holl stummoù, met an hanter-gaddich a echu : | |||
| 28 | Ra vezo peoc'h fonnus a-berzh an neñv, | Yehe shelama rabba min shemayya | יְהֵא שְׁלָמָה רַבָּא מִן שְׁמַיָּא, |
| 29 | [Ha] buhez [vat] | [Ve]hayyim [tovim] | [וְ]חַיִּים [טוֹבִים] |
| 30 | Kontantamant, sikour, koñfortañ, bod, | Vesava vishuʻa veneḥama veshezava | וְשָֹבָע וִישׁוּעָה וְנֶחָמָה וְשֵׁיזָבָה |
| 31 | Pareañs, daspren, digarez, damant, | Urfuʼa ugʼulla usliha v'khappara | וּרְפוּאָה וּגְאֻלָּה וּסְלִיחָה וְכַפָּרָה, |
| 32 | Soulas ha salvidigezh | Verevaḥ vehatzala | וְרֵוַח וְהַצָּלָה |
| 33 | Deomp-ni ha d'E holl bobloù [warnomp ha war an holl] Israel; ha lavar, Amen. | Lanu ulkhol ʻammo [ʻalainu v'al kol] yisrael v'ʼimru amen | לָנוּ וּלְכָל עַמּוֹ [עׇלֵינוּ וְעַל כׇּל] יִשְֹרָאֵל וְאִמְרוּ אָמֵן. |
| 34 | Ra roio an Hini a ra peoc'h en E lec'hioù uhel | ʻoseh shalom bimromav | עוֹשֶֹה שָׁלוֹם בִּמְרוֹמָיו, |
| 35 | Peoc'h warnomp [en E druez] | Hu [berakhamav] yaʻase shalom ʻalenu | הוּא [בְּרַחֲמָיו] יַעֲשֶֹה שָׁלוֹם עָלֵינוּ, |
| 36 | Ha war holl [E vroad] Israel ; ha lavar, Amen. | V'ʻal kol [ammo] yisra'el, v'ʼimru amen | וְעַל כָּל [עַמּוֹ] יִשְֹרָאֵל וְאִמְרוּ אָמֵן. |