Pleuzal : diforc'h etre ar stummoù

B. Tanguy n'en eus ket taolet pled hag emañ Pleuzal war un hent roman eus Runan da Bleuvihan, (dre ar Manac'hti, etre Hengoad ha Planiel), ar pezh e zisplegfe ar wrizienn latin *sal = lojeiz war un hent roman (aet da saozneg Hall, hag e Breizh en anvioù lec'hioù evel Ar Sal, Kersalioù)

Istor

Kent 1790

J.B Ogée (1780) : Ploezal : ouzh 1 lev 1/2 su-gevred Landreger, e eskopti; 28 lev 1/3 diouzh Roazhon, hag 1 lev 1/2 diouzh Pontrev, e eil-dileuriadurezh. Diouzh beli Lannuon amañ ar barrez, 3200 anezad (communiants) enni, en ur gontañ ar re Pontrev, e drev. ^[3]

---------

1394 : kastell ar Roc'h-Ugu a zo tapet gant konestabl a Glison.
29 Mae 1451 : Aotrou Ar Roc'h-Ugu ha Koad-Meur a zo savet bannielour (*) gant dug a Vreizh.
9 Here 1746 : sakret eo chapel Sant-Tudi (hirie diskaret) ^[4]

XX^vet kantved

Brezel-bed kentañ

119 gwaz a gollas o buhez abalamour d'ar brezel hervez monumant ar re varv, d.le. 5,16 % ag ar boblañs hervez an niveradeg bet graet e 1911 ^[5].

Brezel diabarzh Rusia

Ur martolod a varvas e 1919.

Eil Brezel-bed

2 Mae 1944 : harzet eo 16 den eus Pleuzal gant an Alamanted.
10 Mae 1944 : ur makiz a zo savet e koad Kerprigent
Kemeret e voe 2 500 Lur en ti-post, gant izili eus ar Rezistañs moarvat, d’ an 3 a viz Even 1944, hervez danevell sizhuniek Titouroù Hollek Sant-Brieg ^[6].
7 Gouere 1944 : taget eo ar makiz gant an Alamanted. Meur a dud a zo lazhet. Tamolodiñ a ra ar re all etrezek Landeberon. Ur monumant a zo bet savet e 1945, e Ti-Nu, lec'h ar makiz,
Mervel a reas seitek den eus ar gumun abalamour d'ar brezel ^[7].

-----------------------------

3 Here 1965 : digoret eo ar C'hastell ar Roc'h-Ugu, goude bet kempennet gant an Departamant.

Monumantoù ha traoù heverk

Tossen Ribourden (Arem)
Tossenoù Pont ar Vouden, ar Wern, Ti an Aod Don (Krenn-amzer uhel)

Kastell ar Roc'h-Ugu.

Tresadenn La Messelière
Gwel-meur war an Trev

Maner Kerello (XVI^vet)
Kroaz al Lezlec'h (penn kentañ XVI^vet)
Kroaz Keriel (fin XVI^vet)
Maner Kermarker (fin XVI^vet - penn kentañ XVII^vet), enrollet 29 Kerzu 1927. Hirie aet da di-feurm
Maner Feunteun-Gaer (penn-kentañ XVII^vet)
Kastell Kericuff (penn-kentañ XVII^vet)
Maner ar Wern (XVII^vet). en e foull.
Chapel Sant-Ke (XVII^vet)
Chapel Sant-Yann (XVII^vet). En stad dister e 1990.
Ti Prad-Lann (XVII^vet)
Chapel Sant-Pêr ha Sant-Paol (1734), en stad dister e 1990.
Kroaz Kernevez (XVIII^vet)
Iliz katolik Sant Pêr.
Monumant ar re varv.

Lez kleiz aber an Trev a zo bet enrollet ar 25 C'hwevrer 1964

Emdroadur ar boblañs abaoe 1962

Niver a annezidi

Brezhoneg

Ar Brezoneg er Skol

1934-1936: ar c'huzul-kêr a savas a-du gant ar mennad skignet gant al luskad Ar Brezoneg er Skol (ABES) evit kelennadurezh ar brezhoneg er skol ^[8].

Deskadurezh

Stourm zo bet evit digeriñ un hentad divyezhek er gumun^[9] met ur skol divyezhek kentañ (skol bublik) zo bet digoret e 2009.
E distro-skol 2020 e oa 14 skoliad enskrivet er c'hlasoù divyezhek (21,2 % eus skolidi ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez)^[10].

Melestradurezh

Tud

Yann Kadeg, oberour an Trajedien sacr, embannet er XVII^vet kantved, a oa ur beleg genidik eus Pleuzal.
Ifig-Mari Gallou, Pleuzal , 11.Gouere 1853 / In Du 1930. Maer Pleuzal, 1900-1919, kannad, 1921-1928;
Ifig-Mari-Aleksandr Herve, Pleuzal, 14 Gouere 1883 / 24 Mae 1941. Maer Pleuzal, 1925; prezidant Kuzul arondisamant Gwengamp; kannad, 1936-1942. Touiñ a reas ouzh Marichal Petain.
Ifig Herri, Pleuzal, 31 Meurzh 1899 / 8 Meurzh 1970. Maer Pleuzal. Bet dilennet an 21 Here 1945 hag an 2 Mezheven 1946 ouzh bodadenn-guzuliañ, ha goude, e Kerzu 1946, ezel ouzh Kuzul ar Republik

Ardamezeg ar familhoù

	d'Acigné, baroned ar Roc'h-Ugu	En erminoù e dreustell zivouedet en gul karget gant teir flourdilizenn en aour. Ger-ardamez : Neque terrent monstra ^[11]
	de Bahaly, aotrounez Kerlivod Olier, soudard, en eus heuliet Richarz Breizh e Bro-C'hall er bloaz 1419 (PPC)	En gul e groaz koñchek en aour

Levrlennadur

Régis de Saint-Jouan : Dictionnaire des communes du département des Côtes d'Armor. Éléments d'histoire et d'archéologie. Conseil Général des Côtes d'Armor 1990
Bernard Tanguy : Dictionnaire des noms de communes, trèves et paroisses des Côtes d'Armor. Origine et signification. ArMen - Le Chasse-Marée. 1992

Liammoù diavaez

Commons

Muioc'h a restroù diwar-benn

Pleuzal

a vo kavet e Wikimedia Commons.

Notennoù ha daveoù

↑ Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
↑ Bernard Tanguy : Dictionnaire des noms de communes, trèves et paroisses des Côtes d'Armor. Chasse-Marée. Ar Men. 1992.
↑ Jean-Baptiste Ogée : Dictionnaire de Bretagne; 1780.
↑ Régis de Saint-Jouan : Dictionnaire des communes. Département des Côtes d'Armor. Éléments d'histoire et d'archéologie. Conseil Général des Côtes d'Armor. Saint-Brieuc. 1990.
↑ Monumant ar re varv - Memorial Genweb
↑ Éric Rondel, En attendant le Débarquement en Bretagne du 15 août 1943 au 6 juin 1944, pajenn 277, Dastumadenn Guerres et Conflits, Embannadurioù Astoure, Pleherel, 2011
↑ Monumant ar re varv - Memorial Genweb
↑ Marsel Guieysse, La langue bretonne : ce qu'elle fut, ce qu'elle est, ce qui se fait pour elle et contre elle, pajenn 266, Kemper, Nouvelles Éditions Bretonnes, 1936
↑ pennad Ouest-France
↑ Distro-skol ar c’helenn divyezhek e 2019
↑ Pol Potier de Courcy : Nobiliaire et armorial de Bretagne. 1890

[1] Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA

[2] Bernard Tanguy : Dictionnaire des noms de communes, trèves et paroisses des Côtes d'Armor. Chasse-Marée. Ar Men. 1992.

[3] Jean-Baptiste Ogée : Dictionnaire de Bretagne; 1780.

[4] Régis de Saint-Jouan : Dictionnaire des communes. Département des Côtes d'Armor. Éléments d'histoire et d'archéologie. Conseil Général des Côtes d'Armor. Saint-Brieuc. 1990.

[5] Monumant ar re varv - Memorial Genweb

[6] Éric Rondel, En attendant le Débarquement en Bretagne du 15 août 1943 au 6 juin 1944, pajenn 277, Dastumadenn Guerres et Conflits, Embannadurioù Astoure, Pleherel, 2011

[7] Monumant ar re varv - Memorial Genweb

[8] Marsel Guieysse, La langue bretonne : ce qu'elle fut, ce qu'elle est, ce qui se fait pour elle et contre elle, pajenn 266, Kemper, Nouvelles Éditions Bretonnes, 1936

[9] Ouest-France

[10] Distro-skol ar c’helenn divyezhek e 2019

[11] Pol Potier de Courcy : Nobiliaire et armorial de Bretagne. 1890

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

@@ Linenn 122: / Linenn 122: @@
 === Deskadurezh ===
 * Stourm zo bet evit digeriñ un hentad divyezhek er gumun<ref>[http://www.ouest-france.fr/actu/actuLocale_-Komzou-reagit-au-rejet-d-une-classe-bilingue-_22204-avd-20090717-56445717_actuLocale.Htm pennad Ouest-France]</ref> met ur skol [[divyezhegezh|divyezhek]] kentañ (skol bublik) zo bet digoret e [[2009]].
-* E distro-skol [[2019]] e oa 9 skoliad enskrivet er c'hlasoù divyezhek (8,8 % eus skolidi ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez)<ref> [http://www.brezhoneg.bzh/98-kelenn.htm Distro-skol ar c’helenn divyezhek e 2019] </ref>.
+* E distro-skol [[2020]] e oa 14 skoliad enskrivet er c'hlasoù divyezhek (21,2 % eus skolidi ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez)<ref> [http://www.brezhoneg.bzh/98-kelenn.htm Distro-skol ar c’helenn divyezhek e 2019] </ref>.
 == Melestradurezh ==

Stumm eus an 19 C'hwe 2021 da 09:13

Douaroniezh

Anv