XVvet kantved : diforc'h etre ar stummoù
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
D corr using AWB |
D kempenn, replaced: XV{{vet}} → {{XVvet}} (3) using AWB |
||
| Linenn 1: | Linenn 1: | ||
{{Stumm an titl| |
{{Stumm an titl|{{XVvet}} kantved}} |
||
<div style="text-align:center;">{{Iañ milved}} | '''{{Eil milved}}''' | {{IIIe milved}}</div> |
<div style="text-align:center;">{{Iañ milved}} | '''{{Eil milved}}''' | {{IIIe milved}}</div> |
||
| Linenn 111: | Linenn 111: | ||
== Ijinadennoù, kavadennoù, degasadennoù == |
== Ijinadennoù, kavadennoù, degasadennoù == |
||
[[Deiziataer ijinadennoù Mab-den#XVvet kantved|Roll ijinadennoù ar |
[[Deiziataer ijinadennoù Mab-den#XVvet kantved|Roll ijinadennoù ar {{XVvet}} kantved]] |
||
* Astenn a ra an [[Azginivelezh]] he levezon war ar [[Prederouriezh|brederouriezh]], ar [[Istor ar skiantoù hag an teknologiezhioù|skiantoù]] hag an [[Arz]]où. |
* Astenn a ra an [[Azginivelezh]] he levezon war ar [[Prederouriezh|brederouriezh]], ar [[Istor ar skiantoù hag an teknologiezhioù|skiantoù]] hag an [[Arz]]où. |
||
| Linenn 117: | Linenn 117: | ||
* Deroù [[Oadvezh an ijinadennoù]]. |
* Deroù [[Oadvezh an ijinadennoù]]. |
||
** Deroù ar [[moullañ]] en Europa (evit gwir, ijinet eo an arouezennoù plom lem-laka) |
** Deroù ar [[moullañ]] en Europa (evit gwir, ijinet eo an arouezennoù plom lem-laka) |
||
** Mont a ra ar wikefre [[Brec'henn (mekanikel)|brec'henn]]/dornell da vezañ unan eus [[Ijinadenn|ijinadennoù]] teknikel pouezusañ ar |
** Mont a ra ar wikefre [[Brec'henn (mekanikel)|brec'henn]]/dornell da vezañ unan eus [[Ijinadenn|ijinadennoù]] teknikel pouezusañ ar {{XVvet}} kantved |
||
* Savidigezh ar [[saozneg modern]] diwar ar [[Krennsaozneg|c'hrennsaozneg]]. |
* Savidigezh ar [[saozneg modern]] diwar ar [[Krennsaozneg|c'hrennsaozneg]]. |
||
* Kregiñ a reer da seniñ [[kloc'h kreisteiz]] er bed [[Iliz Katolik Roman|katolik]]. |
* Kregiñ a reer da seniñ [[kloc'h kreisteiz]] er bed [[Iliz Katolik Roman|katolik]]. |
||
Stumm eus an 5 Gen 2020 da 19:21
Bloavezhioù 1400 | Bloavezhioù 1410 | Bloavezhioù 1420 | Bloavezhioù 1430 | Bloavezhioù 1440
Bloavezhioù 1450 | Bloavezhioù 1460 | Bloavezhioù 1470 | Bloavezhioù 1480 | Bloavezhioù 1490
| 1401 | 1402 | 1403 | 1404 | 1405 | 1406 | 1407 | 1408 | 1409 | 1410 |
| 1411 | 1412 | 1413 | 1414 | 1415 | 1416 | 1417 | 1418 | 1419 | 1420 |
| 1421 | 1422 | 1423 | 1424 | 1425 | 1426 | 1427 | 1428 | 1429 | 1430 |
| 1431 | 1432 | 1433 | 1434 | 1435 | 1436 | 1437 | 1438 | 1439 | 1440 |
| 1441 | 1442 | 1443 | 1444 | 1445 | 1446 | 1447 | 1448 | 1449 | 1450 |
| 1451 | 1452 | 1453 | 1454 | 1455 | 1456 | 1457 | 1458 | 1459 | 1460 |
| 1461 | 1462 | 1463 | 1464 | 1465 | 1466 | 1467 | 1468 | 1469 | 1470 |
| 1471 | 1472 | 1473 | 1474 | 1475 | 1476 | 1477 | 1478 | 1479 | 1480 |
| 1481 | 1482 | 1483 | 1484 | 1485 | 1486 | 1487 | 1488 | 1489 | 1490 |
| 1491 | 1492 | 1493 | 1494 | 1495 | 1496 | 1497 | 1498 | 1499 | 1500 |
| |||||||||
D'ar 1añ Genver 1401 e krog ar XVvet kantved hag echuiñ a ra d'an 31 Kerzu 1500.
Darvoudoù
En Istor Europa emañ war-varc'h ar c'hantved-mañ etre ar Grennamzer hag an Azginivelezh.
- Azginivelezh timourat e Kreizazia en-dro da Herat ha Samarkand, gant Shah Rukh, Baysunghur, Ulugh Beg hag Husayn Bayqara.
- Dibenn brezel ar C'hant vloaz
- Dibenn an Impalaeriezh vizantat (1453)
- Emgann Sant-Albin an Hiliber ha deroù argerzh dibenn dizalc'hiezh Breizh
- Brezel an div Rozenn (1455-1485)
- Dibenn ar Reconquista spagnol 1492
- Quattrocento Azginivelezh Italia
- An Inkizadur katolik
Kronologiezh
- 1401: Preizhet Baghdad gant Timour.
- 1402: Brezel etre an Impalaeriezh Otoman hag Impalaeriezh Timour. Prizoniet eo Bayezid Iañ gant bagadoù Timour e-pad Emgann Ankara. Kregiñ a ra ar brezel diabarzh d'ober e reuz en Impalaeriezh Otoman. Padout a raio betek 1413.
- 1402: Aloubet an Inizi Kanarias, deroù an Impalaeriezh spagnol.
- 1402: Krouet Sultanelezh Malaka gant Parameshwara.
- 1403: Dilec'hiet kêr-benn Sina gant an Impalaer Yongle eus Nanjing da Beijing.
- 1405-33: Ergerzhet Meurvor Indez gant Zheng He.
- 1410: Emgann Grunwald, emgann pouezusañ brezel Polonia-Lituania a-enep d'an Deutoned. Kregiñ a ra diskar ar Varc'heien Deutonek.
- 1415: Kemer a ra Herri ar Merdeer penn aloubadeg Ceuta zo diframmet a-dre daouarn ar Vaourien. Penn-kentañ Impalaeriezh Portugal eo.
- 1420-34: Brezelioù Husat e Bohemia
- 1438: Krouet an Impalaeriezh Inka gant Pachacuti.
- 1440: Dispennet eo ar Bagad Aour etre Khanelezh Sibiria, Khanelezh Kazan, Khanelezh Astrakhan, Khanelezh Krimea, hag ar Bagad Meur.
- 1440-69: Dindan ren Moctezuma Iañ e teu an Azteked da vezañ ar penngalloud e Mezoamerika.
- 1453: Preizhet Kergustentin; Fin zo da Impalaeriezh Bizantion.
- 1453: Emgann Castillon a verk emgann diwezhañ Brezel ar C'hant vloaz.
- 1454-66: Destaget eo Rouantelezh Prusia ouzh Polonia goude koll ar Varc'heien Deutonek e Brezel an Tregont vloaz.
- 1455-85: Brezel an div Rozenn - Disoc'hañ a ra ar brezel diabarzh saoz war ur vonarkiezh kreñvoc'h ha kreizennet e dalc'h an Dutored.
- 1456: Seziz Beograd a laka un harz da araokadennoù an Otomaned en Europa.
- 1467-1615: Brezel diabarzh Japan e-pad Marevezh Sengoku.
- 1469: Unanet eo Spagn goude eured Ferdinand II Aragon gant Izabel Kastilha.
- 1474-77: Brezelioù Burgondia etre Rouantelezh Frañs hag an Habsbourged evit kontrolliñ Burgondia.
- 1478: Aloubet Novgorod gant Moskovia.
- 1480: War-lerc'h harzadeg Veur ar stêr Ugra e teu Moskovia da vezañ dizalc'h diouzh ar Bagad Meur.
- 1481: Deroù an Inkizadur relijiel Meur e Spagn.
- 1488: Emgann Sant-Albin an Hiliber ha deroù argerzh dibenn dizalc'hiezh Breizh.
- 1492: Kodianañ a ra Boabdil e Granada; Fin zo d'ar Reconquista ha d'Al-Andalus.
- 1493: Krouet eo trevadenn gentañ Spagn en Douar Nevez gant Kristol Goulm war enez Hispaniola.
- 1494: Sinet Feur-emglev Tordesillas etre Spagn ha Portugal a-benn rannañ ar bed er-maez eus Europa kenetrezo.
- 1494-1559: Kas a ra ar brezelioù italian da ziskar Stadoù-keoded Italia.
Tud dibar
- Janed Ark (Domrémy-la-Pucelle, 1412 - Rouen, 1431), harozez c'hall.
- Frañsez II, dug Breizh
- Gutenberg, ijiner ar moullañ a-vremañ
- Kristol Goulm (Genoa, 1451 - Valladolid, 1506), merdeer spagnol, dizoloer Amerika evit kont Spagn.
- Izabel Kastilha ha Ferdinand II Aragon, monarked ur rouantelezh unanet a lakaas dizoleiñ an Douar Nevez.
- Vasco da Gama a ya betek India en anv Portugal; diazezañ a ra an eil hent kentañ evit Hent ar seiz.
- Filippo Brunelleschi, ijinet gantañ ar pik perpektivel a gas da nevezintioù e savouriezh Italia.
- Leonardo da Vinci, ijiner ha livour
- Herri V, ar roue saoz a voe trec'h en emgann brudet Azincourt e 1405.
- Richarzh III, roue saoz diwezhañ eus Tiegezh York
- Herri VII, ar roue saoz bet krouet gantañ Tiegezh an Dudored
- Matiaz Corvinus Hungaria, Penn Stad eus an Azginivelezh
- Zheng He, Amiral tizok sinaat hag ergerzher
- Mehmet II, Sultan an Impalaeriezh Otoman ha preizher Kergustentin
- Yann Hus, prederour bohemian hag adreizher relijiel
Ijinadennoù, kavadennoù, degasadennoù
Roll ijinadennoù ar XVvet kantved
- Astenn a ra an Azginivelezh he levezon war ar brederouriezh, ar skiantoù hag an Arzoù.
- Dizoloet Amerika gant Europiz dre Kristol Goulm
- Deroù Oadvezh an ijinadennoù.
- Deroù ar moullañ en Europa (evit gwir, ijinet eo an arouezennoù plom lem-laka)
- Mont a ra ar wikefre brec'henn/dornell da vezañ unan eus ijinadennoù teknikel pouezusañ ar XVvet kantved
- Savidigezh ar saozneg modern diwar ar c'hrennsaozneg.
- Kregiñ a reer da seniñ kloc'h kreisteiz er bed katolik.
- Bankoù foran
- Kelc'hgeriadur Yongle - ouzhpenn 22,000 levrenn
- Lizherenneg an Hangul e Korea
- Scotch whisky
- Ospitalioù psikiatrek