Bronn (kumun)

Erwan Vallerie (1995) : "Brohun, 1182; Broon, 1184; Broun, 1199; Broon, 1205; Broon, 1210; Bron, Broum, 1224; Broon, 1252; Brom, 1375; Broon, 1411; Broon, 1420; Bron, 1654; Bron, 1636"

Gerdarzh

Teir martezeadenn zo, hini ebet o vezañ kadarnaet betek-henn :

Hervez Arthur Le Moyne de La Borderie (1827-1901) ec'h eo keltiek anv ar gumun, hag e talveze kement ha « tertre, mamelon » evel bronn ha brenn eta,^[2]
Tud all, Dauzat & Rostaing, o deus meneget e c'halle dont eus Broc'han, anv ur roue brezhon eus Kembre,
Tud all c'hoazh, Bernard Tanguy ha Hervé Abalain, a laka ar ger galianek braconnos, « geuniek », da orin an anv.

M'emañ bourk Bronn war un uhel e oa ar voudenn Gwesklin en un draonienn c'hleb. Mes ar voudenn a oa krouet pell goude ar bourk.

Ardamezioù

En argant e erez daoubennek en sabel, pigoset ha krabanet en gul ; ur c'housourin valirant.
(Siell Beltram Gwesklin, 1361)^[3]

Istor

Bronn e oa ur barrez eus eskopti Sant-Maloù^[4], ha staget ouzh hini Sant-Brieg goude an Dispac'h Gall.

Krenn-amzer

War dro 1260, dimeziñ a ra Janed, herez Roperzh, aotrou Bronn, da Roperzh Iñ Gwesklin,
Mervel a reas, er bloaz 1353, Roperzh II Gwesklin, mab-bihan Roperzh Iñ, ha tad Beltram Gwesklin
war dro 1355, Beltram Gwesklin, aotrou Bronn, a lak da sevel ur c'hreñvlec'h ur c'hilometr diouzh ar bourg
feur-emglev 27 Mezheven 1387 ː lezel a ra konestabl Klisson, evit adkavout dieub, aotrouniezh Bronn d'an dug Yann IV.
adkemeret eo an aoutrouniezh Bronn gant konestabl Klisson, war lec'h barn ar Roue Charlez V, an 20t Gouere 1388.
dre lizheroù roet e Gwened an 8 Mae 1420, kontez Montfort, dugez Breizh, a ro urzh da ziskar mogerioù Bronn.
seiziz a zo lakaet war ar c'hastell, an 27 Mae 1420, itron Klizon mestrez warnañ, ha tapet evit kont an Dug Yann V, gant Charlez Montforzh, aotrou Frinaudour.
20 Gwengolo 1420, aotret eo bet Charlez Monforzh ha Jakez Dinan war c'hastell ha aotrouniezh Bronn.
war dro 1423, aotrouniezh Bronn a zo ad-prenet gant Aotrou de Brézé, hag he werzhas da Yann de la Villeblanche.
13 a viz Du 1455, aotrou Henry la Villeblanche, aotrou Broon, e oa galvet ouzh Breuzoù Meur, renet e Gwened gant an dug Pêr II^[5]

XVI^vet kantved

Goude trec'h ar roue gall Herri IV war ar C'hevre Katolik e voe diskaret kastell Bronn da vat^[5].

Dispac'h Gall

1790: gant al lezenn eus an 26 a viz C'hwevrer e voe lakaet Bronn da benn ur bann^[6].
Dekred eus ar 26 a viz Du 1790 war al le ret: embannet e voe bout mennet da nac'h al le ouzh ar Roue, ar vro hag al lezennoù gant ar person, Rathier e anv, Chartier, kure, ha daou veleg, Picouest (beleg-servij) ha Bougault; Rathier, kannad e Breujoù Meur Bro-C'hall hag er Vodadenn vonreizhañ vroadel, en-doa graet al le, met, pa welas ne veze ket degemeret an diferadennoù, ez embannas e oa didalvoud e le^[7].

XIX^vet kantved

Dre gemenn an 30t Eost 1839, aotreet eo an diazez Filles de Marie de la Présentation de Broons.
2 Mezheven 1895 ː sakret eo ar vein diazez iliz Sant-Pêr.
20 a viz Du 1898 ː sakret eo an Iliz sant-Pêr^[5]

XX^vet kantved

17 Eost 1902 ː digoret eo delwenn du Guesclin roet gant Kêr-Dinan, gant Teodor Botrel.
11 Eost 1935 ː beniget eo tour an iliz Sant-Per

Brezel-bed kentañ

113 gwaz a gollas o buhez abalamour d'ar brezel hervez monumant ar re varv, da lavaret eo 3,99 % ag ar boblañs hervez an niveradeg bet graet e 1911^[8].

Eil Brezel-bed

Mervel a reas naontek den eus ar gumunn abalamour d'ar brezel^[8].

Trevadennoù

Brezel Indez-Sina: ur soudard a varvas e 1948.
Brezel Aljeria: tri soudard a varvas.

Monumantoù ha traoù heverk

Dindan douar Brangolo (Mare ar C'houarn)
Chapel Itron-Varia en Noes a Leslien (1454)
Chapel ar Vadalen (1697)
Maner Milons de la Ville-Morel (porched XVt kantved)
Maner Noe-Dervel (XVt kantved)
Kroaz la Normandais (krenn-amzer uhel)
Kroaz la Ville-Bougault (1587)
Tossen krenn-amzer Linée, anvet Tossen Pré-Robert (krenn-amzer)
An delwenn Beltram Gwesklin a zo diskaret gant un darzhadenn^[5].
Monumant ar re varv.

Bez ar C'hommonwealth e bered ar gumun

Bro	Niver a dud
Rouantelezh-Unanet	1 (Tirlu)
Hollad	1

Marvet eo e miz Mezheven 1940, e-pad an Eil brezel-bed^[9] .

Roll maered ar gumun

1790-1791, Jérôme Béchu
1791-1792, Guillaume Bouvier
1792-1793, Michel Cartel
1793-1799, Yves Touzé
1799-1795, François Maurice
1795-1803, Jean Gabriel Huet
juillet-novembre 1803, François Duval
1803-1808, François-Jean Mahé

1808-1816, François Maurice
1816-1845, Yves Miriel
1845-1848, Ambroise Bouvier
1848-1851, Mathurin-Louis Rochefort
1851-1861, Pierre Lebreton
1861-1870, Emile Ferron
1870-1871, Mathurin-Louis Rochefort
1871-1872, Emile Fesson

1872-1873, Mathurin-Louis Rochefort
1873-1874, Eugène Legault
1874-1878, Victor Miriel
1878-1892, Eugène Legault
1892-1895, Emile Ferron
1895-1925, Charles Saliou
1925-1935, Eugène Cochet
1935-1941, Charles Sangan père

1941-1944, Alphonse Tiengou
1944-1947, Charles Sangan père
1947-1959, Charles Sangan fils
1959-1965, Albert Girard
1965-1989, Jean Labbé
1989-2001, Louis Deniel
2001-2008, Michel Lamarche
2008-2016, Serge Rouxel
2016- Denis Laguitton

Emdroadur ar boblañs 1778-2006

Mammenn : EBSSA.

Demografiezh
1778	1836	1850	1870	1880	1890	1906	1916	1922	1936	1946	1954	1962	1968	1975	1982	1990	1999
2077	2527	2559	2738	2844	2733	2867	2835	2439	2447	2442	2430	2172	2256	2432	2389	2327	2382
Abaoe 1962 : Poblañs hep kontoù doubl

Tud

Beltram Gwesklin, goprsoudard ganet eno e-tro ar bloaz 1320
Olier V Klison (1336-1407), marc'heg, baron ha brezelour
Beltram ar Park, kabiten Bronn e 1406
Bertrand Milon, diplomat ganet e Bronn e kêriadenn La Ville-Morel e 1439, marvet e 1476. Div wech e voe kannad Breizh e Lez Roma, diazezet e voe gantañ Skol-veur Naoned, prokulor meur Breujoù Breizh e voe, prezidant ha barner hollvedel, ha senesal beli Ploermael ha Roazhon.
Gabriel-Henri-René de Neuville, bet ganet e Bronn an 9 a viz Gouere 1744, alvokad ouzh Breujoù, senechal Yugon, kannad Sant-Brieg ouzh Stadoù ar iañ a viz Ebrel 1789; kuzulier jeneral, 1790, aet da Anaon e Sant-Brieg ar 16 a viz Du 1791.
Charles Rathier, bet ganet e Bronn an 11 a viz Du 1747; person parrez an Intron-Varia, kannad e Breujoù Meur Bro-C'hall hag er Vodadenn vonreizhañ vroadel. Beleg touer. En em ziskargas nepell goude. Aet da Anaon e Bronn ar 16 a viz Du 1791.
René-Mathurin Gillet, bet ganet e Bronn an 28 Mezheven 1762; kannad Mor-Bihan ouzh ar Convention (Gwengolo 1792), hag ouzh ar Pemp-Kant (13 Here 1795).
Tad Teodor Botrel (1858-1925), ginnidig eus Bronn.
Louis-Eugène Bagot, mezeg ganet e Bronn e 1862, marvet e 1941, diazezer Ensavadur ar mor e Rosko, kreizenn vorvezegiezh kentañ ar bed.

Ardamezeg


	Beltram Gwesklin
	Olier Klison
	Beltram ar Park

Liammoù diavaez

(fr) Lec'hienn ar gumun

Levrlennadur

Hervé Abalain : Les noms de lieux bretons. Universels Gisserot. 2000.
Albert Dauzat & Charles Rostaing : Dictionnaire étymologique des noms de lieux en France. Larousse, 1963; Guénégaud; 1978.
Daniel Delattre : Les Côtes d'Armor. Les 372 communes. Éditions Delattre. 2004.
Embannadurioù Flohic : Le patrimoine des communes des Côtes d'Armor. 1998.
Jean-Yves Le Moing : Les noms de lieux bretons de Haute Bretagne. Coop-Breizh. 1990.
Michel Froger & Michel Pressensé : Armorial des communes des Côtes d'Armor et Ille et Vilaine. 2008.
A. Marteville & P. Varin, warlec'hienn Ogée, 1843.
J.-B. Ogée : Dictionnaire historique et géographique de la province de Bretagne; 1780;
Bernard Tanguy : Dictionnaire des noms de communes, trèves et paroisses des Côtes d'Armor. Chasse-Marée. Ar Men. 1992.

Notennoù ha daveoù

↑ Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
↑ Émile Le Giemble, Petite histoire de Broons et des Broonais, Paris, Éditions Le Livre d'histoire,‎ 2004 (ISBN 978-2-84373-451-9) pajenn 12.
↑ Michel Froger & Michel Pressensé : Armorial des communes des Côtes d'Armor & Ille-et-Vilaine, Froger & Pressenssé, 2008 (ISBN 978-2-908752-83-0)
↑ J.-B. Ogée
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 ha^5,3 Régis de Saint-Jouan
↑ J. B. Duverger, Collection complète des lois, décrets, ordonnances, règlemens avis du Conseil d'Etat, Levrenn gentañ, Eil embannadur, Pariz, 1834, p.105
↑ Adhésion de Messieurs les Recteurs, Curés et autres ecclésiastiques du diocèse de Saint-Malo, en Bretagne, A l'exposition des principes sur la Constitution du Clergé, adressée à MM. les Evêques députés à l'Assemblée nationale, Imprimerie de Crapart, place Saint-Michel, Pariz, Bro-C'hall, pajennoù 13 hag 20
↑ ^8,0 ha^8,1 Monumant ar re varv - Memorial Genweb
↑ Commonwealth War Graves Commission

[1] Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA

[2] Émile Le Giemble, Petite histoire de Broons et des Broonais, Paris, Éditions Le Livre d'histoire,‎ 2004 (ISBN 978-2-84373-451-9) pajenn 12.

[3] Michel Froger & Michel Pressensé : Armorial des communes des Côtes d'Armor & Ille-et-Vilaine, Froger & Pressenssé, 2008 (ISBN 978-2-908752-83-0)

[4] J.-B. Ogée

[Régis_de_Saint-Jouan-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 ha^5,3 Régis de Saint-Jouan

[6] J. B. Duverger, Collection complète des lois, décrets, ordonnances, règlemens avis du Conseil d'Etat, Levrenn gentañ, Eil embannadur, Pariz, 1834, p.105

[7] Adhésion de Messieurs les Recteurs, Curés et autres ecclésiastiques du diocèse de Saint-Malo, en Bretagne, A l'exposition des principes sur la Constitution du Clergé, adressée à MM. les Evêques députés à l'Assemblée nationale, Imprimerie de Crapart, place Saint-Michel, Pariz, Bro-C'hall, pajennoù 13 hag 20

[memorialgenweb.org-8] 8,0 ha^8,1 Monumant ar re varv - Memorial Genweb

[9] Commonwealth War Graves Commission

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Douaroniezh

Anv

Stummoù skrivet