Meurgan

Ur meurgan a zo ur varzhoneg hir-tre e gwerzennoù a zanevell da gustum kurioù hag avanturioù istorel pe mitologel sevenet gant un haroz pe gant meur a hini, hag he deus ur pouez bras evit ur sevenadurezh pe ur vroad. Implijet e vez ivez ar gerioù meurzanevell ha danevellgan evit meurgan. Albert Lord ha Milman Parry o deus diskouezet e oa ar meurganoù klasel ur stumm barzhoniezh dre gomz da gentañ. Koulskoude eo bet skrivet ar meurganoù zo chomet betek ennomp, evel oberennoù Virgilius, Dante Alighieri, ha John Milton. Kalz anezhe a vije bet kollet ma ne vijent ket bet skrivet.

Ar meurgan koshañ a c'heller lenn hiziv an deiz eo meurzanevell an haroz Gilgamech a oa savet en akkadeg er XVIIIvet ha XVIIvet kantved kent Jezuz-Krist. Kavet e oa bet e 1870 en ur furchata e-barzh dismantroù levraoueg Ninive. Etre -850 ha -750 ez eus bet savet div veurzanevell vrudetoc'h hag anavezet a-gozh e henc'hresianeg, an Ilias hag an Odisseia. Savet e oant o div gant ar barzh dall Homeros a-hervez. Kemeret eo bet an daou skrid-se, evel patromoù ar meurzanevelloù gant skrivagnerien ha studierien al lennegezh klasel.

Un nebeud meurzanevelloù anavezet-mat

Enlivadur eus Persia.

• meurzanevelloù eus ar Reter-nesañ  :
  • Meurgan Gilgamech
• meurzanevelloù savet e Europa :
  • meurzanevelloù gresianek ha latin :
    • An Ilias (lakaet dindan anv Homeros hervez an hengoun)
    • An Odisseia (lakaet dindan anv Homeros hervez an hengoun)
    • An Aeneis (Virgilius)
  • meurzanevelloù europat ar Grennamzer :
    • Beowulf (saksonek pe hensaozneg)
    • Gwalenn an Nibelung (germaneg pe alamaneg kozh)
    • Kanenn Rolant (henc'halleg)
  • meurzanevelloù europat an amzerioù modern :
    • Ar Franciade gant Pierre de Ronsard (galleg)
    • Orlando furioso (Rolant kounnaret) gant Ariosto (italianeg)
    • La Gerusalemme liberata (Jeruzalem dieubet) gant Torquato Tasso (1544 – 1595) en italianeg
    • Al Lusiades gant Luís de Camões, e portugaleg
    • An Henriade gant Voltaire , e galleg,
    • Paradise lost (Ar Baradoz kollet) gant John Milton, e saozneg,
• meurzanevelloù sanskritek
  • Mahābhārata
  • Rāmāyana
• meurzanevelloù all :
  • Shahnamè ("Levr ar roueed") (Ferdowsi - 940-1020, e perseg,
  • Kalevala, e finneg
  • Kalevipoeg (estonieg)
  • David eus Sassoun, en armenieg
  • Manas an den brokus (kirghizeg)
  • Soundjata, e mandingeg
  • Mojenn ar c'hantvedoù, gant Victor Hugo, e galleg.

Lennadurezh

• Marcello Sorce Keller “L’epica, fra tradizione orale e tradizione scritta”, Cenobio, LXVII(2008), no. 4, pp. 39-48. Adembannet er Bulletin – Gesellschaft für die Volksmusik in der Schweiz, 2009, pp. 107-111.