Mont d’an endalc’had

Ludovico Ariosto

Eus Wikipedia
(Adkaset eus Ariosto)
Ariosto, poltredet gant Tizian
Ariosto, en un daolenn Madonna gant ar sent Jozeb, Yann, Catarina Sienna, Loeiz Toloza ha Lodovico Ariosto, gant Vincenzo Catena, 1512, Berlin

Ludovico Ariosto, ganet d'an 8 a viz Gwengolo 1474 e Reggio Emilia, ha marvet d'ar 6 a viz Gouhere 1533 e Ferrara, a oa ur barzh italianek, brudet evel oberour ar meurgan Orlando furioso. Alfonso Iañ d'Este, dug Ferrara, a oa e warezour.

A renk uhel e oa e dud, met dibeadra a-walc'h. Un deskadurezh vat en doa nemet keuz en doa ne ouie ket gregach (tre evel Macchiavelli). Abred e rankas ober war-dro deskadurezh e vreudeur ha c'hoarezed ha n'hallas ket tremen kement a amzer ha ma karje bezañ graet o studiañ hag o skrivañ barzhoniezh.
En 1504 e krogas da labourat evit ar c'hardinal Ippolito d'Este, mab da dug Ferrara, ha meur a gannadiezh a reas davet ar pab Jul II. Ne fellas ket dezhañ heuilhañ e vestr da Hungaria avat, ha servij a reas e vreur Alfonso d'Este, dug Ferrara, neuze. Roet e voe dezhañ ar garg a c'houarnour e Garfagnana, ur c'hornad meneziek eus Toskana, a oa etre daouarn forbaned ha laeron. En em dennañ a reas mat eus e labour, ha mont neuze war e leve gant e serc'h hag e vab da Ferrara, ma weler e di c'hoazh.


An ti ma voe ganet Ariosto

A-hed e vuhez kargad ne ehanas ket Ariosto da labourat war e bennoberenn Orlando furioso, ur barodienn soutil eus ar barzhonegoù marc'heien, kinniget evel un heuliad da oberenn Matteo Maria Boiardo, Orlando Innamorato.

Teir c'haoz veur zo enni:

46 kan zo el levr, anezho gwerzennoù bodet e pozioù eizh gwerzenn (stanza), ha mesket enne kriz ha fentus, dave enne da sevenadur Europa, adalek Homeros betek romantoù ar Grennamzer.

En 1516 e voe graet an embannadur kentañ, 40 kan ennañ, met ne baouezas ket da labourat war e skrid, hag e 1532 e voe un embannadur kresket gant 46 kan.

Troidigezhioù e galleg

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Ne veneger nemet an embannadurioù divyezhek, abalamour m'emañ ar skrid er yezh orin e-barzh. Ar re c'hallek en o hed a gavor er wikipedia gallek.

  • Meur a embannadur gallek e komz-plaen zo bet adal ar XVIvet kantved.
  • Roland furieux, embannadur divyezhek gant André Rochon, 4 levrenn, Les Belles Lettres, 1998-2002.

Pennadoù kar

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Levrlennadur

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
  • Robert Durling, The figure of the poet in Renaissance epic, Cambridge, MA: Harvard University Press, 1965.
  • Charles P. Brand, Ludovico Ariosto : a preface to the 'Orlando furioso', Edinburgh: Edinburgh University Press, 1974.
  • Daniel Javitch, ‘Cantus interruptus in the “Orlando Furioso”’, Modern language notes, 95 (1980), 66-80.
  • Albert R. Ascoli, Ariosto's bitter harmony : crisis and evasion in the Italian renaissance, Princeton: Princeton University Press, 1987.
  • Michel Orcel, Le statut de la fureur et A propos d'un tercet de l'Arioste in Italie obscure, Belin, Paris, 2001.
  • Daniel Javitch, 'The Poetics of Variatio in Orlando Furioso', Modern Language Quarterly, 2005, 66(1): 1-20.
  • Giuseppe Sangirardi, Ludovico Ariosto, Firenze: Le Monnier, 2006.
  • Giulio Ferroni, Ludovico Ariosto, Roma: Salerno Editrice, 2008.
  • Stefano Jossa, Ariosto, Bologna: il Mulino, 2009.

Liammoù diavaez

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Commons
Commons
Muioc'h a restroù diwar-benn

a vo kavet e Wikimedia Commons.