Fermiom

Eus Wikipedia
Fermiom
EinsteiniomFermiomMendeleviom

Er
Fm
Taolenn beriodek, Fermiom
Perzhioù hollek
Niver atomek 100
Rummad kimiek Aktinidoù
Strollad Aktinidoù
Trovezh 7
Bloc'h f
Tolz atomek [257]
Aozadur elektronek
[Rn] 5f12 7s2
Dasparzh an elektronoù : 2, 8, 18, 32, 30, 8, 2
Perzhioù atomek
Niver oksidadur +2, +3
Tredanleiegezh 1,30 (Skeul Linus Pauling)
Gremmoù ionadur 1 : 627 kJ/mol
2 : 1 200 kJ/mol
3 : 2 240 kJ/mol
Skin atomek 245 pm
Skin kenamsav 167 pm
Skin Van der Vaals (stlenn ebet)
Perzhioù fizikel
Arvez Kaled
Douester (≈20 °C) 8,84 g/cm3
Teuzverk 1 527 °C
Bervverk (stlenn ebet)°C
Tredanharzusted (stlenn ebet) nΩ•m (e 20 °C)

Un elfenn gimiek treuzuraniat skinoberiek eo ar fermiom ; Fm eo e arouez kimiek, 100 e niver atomek ha 257,095 e dolz atomek.
An daouzekvet aktinid eo e taolenn drovezhiek an elfennoù kimiek.

Istor[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

D'an 11 a viz Du 1952 e lakaas Stadoù-Unanet Amerika ar c'hentañ bombezenn gwrezderc'hanel da darzhañ war atoll Enewetak en Inizi Marshall. Darbodoù a voe dastumet war un atoll amezek ha kaset da Skol-veur Kalifornia e Berkeley evit ma vijent dielfennet, ar pezh a voe graet gant Gregory R. Choppin, Albert Ghiorso, Bernard Harvey ha Stanley Thompson. Ken bras e oa bet an niver a neutronoù o skinata an atomoù uraniom-238 ma voe tapet lod anezho ha ma voe ganet elfennoù kimiek, eus 96Cf betek 99Es hag izotop 255 an elfenn 100. An einsteiniom a voe kavet da gentañ, e miz Kerzu 1952. Darbodoù all a voe kaset da Verkeley, hag e 1953 e voe dizoloet an elfenn 100. Berzet e voe an dizoloadenn gant gouarnamant S.U.A. betek 1955 en abeg d'ar Brezel Yen, met treiñ diwar ar bec'h a reas Berkeley dre gendelc'her da labourat diwar plutoniom-239, hag e 1954 ez embannjont disoc'hoù o labourioù nann-stadel[1].
D'an 18 a viz Mae 1954 ez embannas ur skipailh svedat eus Ensavadur Nobel evit ar Fizik e Stockholm en doa kevanaozet izotop 250 an elfenn 100 dre skinata U-238 gant ionoù oksigen en ur c'hiklotron[2], met e dibenn ar bloavezh 1954 e voe anzavet skipailh Berkeley evel dizoloer kentañ : dezhañ da envel an elfenn 100, a voe anvet fermium en enor d'ar fizikour italian Enrico Fermi, aet d'an anaon d'an 28 a viz Du 1954.

Perzhioù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Ken nebeut a fermiom a vez kenderc'het, ken berr eo e hanter-vuhez ha ken skinoberiek eo ma ne c'haller nemet diouganañ e berzhioù fizikel dre e lec'h e taolenn an elfennoù kimiek.
Biskoazh n'eur deuet a-benn d'e welet en e stumm metalek.

Kimiek[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Betek gouzout hiroc'h emañ perzhioù kimiek ar fermiom ar re a zo gortozet diouzh e lec'h e taolenn an elfennoù kimiek. [3]

Izotopoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Naontek izotop ha tri izomer derc'hanel zo anavezet, eus 242Fm betek 260Fm.
Fermiom-257 eo an hini stabilañ, gant un hanter-vuhez a 100,5 devezh.

Izotopoù stabilañ ar fermiom
Izotop % en natur Hanter-vuhez Digevanidigezh
252Fm kevanaozet 25,29 eurvezh α248Cf

253Fm

kevanaozet

3 devezh

e253Es
α → 249Cf
255Fm kevanaozet 20,07 eurvezh α → 251Cf
257Fm kevanaozet 100,5 devezh α → 253Cf

Kenderc'hadur[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Dre skinata aktinidoù skañvoc'h gant neutronoù e kenderc'her fermiom ; dazgwereder derc'hanel Oak Ridge, Tennessee zo gouestlet da gevanaozadur elfennoù pounneroc'h eget 96Cm.
En Oak Ridge, ~10 g a guriom skinataet a ro ~0,1 g a galiforniom 249Cf, ~0,001 g (1 mg) a verkeliom 249Bk hag a einsteiniom (Es-249, Es-250, Es-251 hag Es-252) kent reiñ ~0,000000000001 g (10−12 g, 1pg) a fermiom[4].

Arver[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Hini ebet, war-bouez an enklaskoù skiantel a-benn kenderc'hañ elfennoù kimiek all.

Notennoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  1. GHIORSO Alberet, Einsteinium and Fermium, 2003, American Chemical Society(en) Liamm oberiant 17 MEU 13
  2. Physical Review Online Archive (PROLA) (en) Liamm (skin)oberiant 17 MEU 13
  3. THOMPSON & HARVEY & CHOPPIN & SEABORG, Chemical Properties of Elements 99 and 100, Journal of the American Chemical Society, 12/1954, pp. 6229-6236 (en) Liamm oberiant 17 MEU 13
  4. GREENWOOD Norman N., Chemistry of the Elements


Daveennoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Liammoù diavaez[kemmañ | kemmañ ar vammenn]


Kimiezh | Elfennoù kimiek

Rolloù hervez an arouez ~ hervez an anvTaolenn beriodek
Taolennoù an izotopoù rannet ~ klok