Kabellig Ruz

Kabellig Ruz a zo ur gontadenn adskrivet gant Charles Perrault (Le petit Chaperon Rouge) e Bro-C'hall, ha gant Jacob ha Wilhelm Grimm (Rotkäppchen) en Alamagn. Ur gontadenn-bobl, meur a zoare dezhi, eo homañ. Da gentañ e oa un istor evit bugale, met kaoz ennañ memes tra eus reizh, lazhañ, debriñ tud. Enebet eo dañjer ar c'hoad ouzh surentez ar gêr hag ar gêriadenn, en ur stumm krennamzerel, goude ma n'eus stumm skrivet ebet eus ar Grennamzer.

E brezhoneg eo bet embannet gant Al Liamm, er rummad Levrioù ar vugale e 1957. E renkadur Aarne-Thompson emañ dindan an niverenn 333 .

Doareoù poblek

Roud a gaver eus ar gontadenn e meur a vro eus Europa, ha meur a stumm dezhi, a-raok ar XVII^vet kantved. Gouzout a reer e veze kontet gant ar gouerien c'hall adal an XI^vet kantved^[1].

Un doare zo bet kontet gant Ecbertus Leodiensis, eus kêr Liège. Unan all zo bet kizellet e Palez Jacques-Cœur e kêr Bourges (Bro-C'hall) (XVvet kantved).

Figurines sculptées du palais Jacques Cœur à Bourges (France) (Patrom:S-). — *Kabellig Ruz*, e palez Jacques Cœur, e kêr Bourges (Bro-C'hall).

Meur a zoare

Doare Perrault

Ar c'hoshañ stumm skrivet anavezet eo hini Charles Perrault, embannet en Histoires ou contes du temps passé, avec des moralités : Les Contes de ma Mère l'Oye e 1698^[2].

Un doare kentelius zo dezhi, muioc'h eget ar re a vo goude. Ur plac'hig savet mat, koantañ hini ar gêriadenn, a ya da goll dre ma ro d'ar bleiz ditour a-walc'h da gavout ti he mamm-gozh. Debret eo an hini gozh gant ar bleiz, a ziwall diouzh koadourien o labourat nepell. Dont a ra a-benn da zebriñ ar C'habellig Ruz ouzhpenn. Echu an istor, trec'h eo ar bleiz, sklaer eo kentel Perrault.
En amzer ma voe embannet ne oa ket ral d'ar bleizi lammat gant bugale, met an ali roet en dibenn eo diwall diouzh an dud dañjerus, skeudennet gant ar bleiz.

Doare ar vreudeur Grimm

En XIX^vet kantved e voe dastumet daou zoare gant Jakob Grimm hag e vreur Wilhelm Grimm: hini Jeanette Hassenpflug (1791–1860) ha hini Marie Hassenpflug (1788–1856). Ar c'hentañ doare a deuas da vout an istor pennañ, hag an eil ne oa nemet un heuliad.

Istor Rotkäppchen ("Kabell Ruz") a voe embannet e kentañ embannadur an dastumad Kinder- und Hausmärchen e 1812. Ar vreudeur Grimm a gemmas an istor en embannadurioù da c'houde, betek an doare brudetañ en embannadur 1857.

Debret gantañ mamm-gozh ha merc'h-vihan, setu ar bleiz da gousket ha da roc'hal er gwele. Dont a ra ur chaseour, digeriñ a ra kof al loen, ha setu saveteet an div. Ne chom ken nemet lazhañ ar bleiz.

Doare italianek

La finta nonna zo un doare italianek eus ar gontadenn a zo bet adskrivet gant Italo Calvino en e zastumad Fiabe italiane. En doare-se e weler ar plac'hig o vont da-gaout he mamm-gozh hag en he lec'h e kav ur roñflez. Pa wel n'eo ket he mamm-gozh e klask lakaat ar roñflez da vont e-maez an ti ha da gouezhañ er stêr.

An anv e yezhoù all

Arabeg : ليلى و الذئب (Layla wa l-diʿab, "Layla hag ar bleiz") pe
ذات الرداء الأحمر(ḏat ar-ruda' al-ʾaḥmar, "gant ar sae ruz")
Armenieg : Կարմիր գլխարկը (Karmir glkharky)
Bulgareg : Червената шапчица (Tchervenata chaptchitsa)
Daneg : Den lille Rødhætte
Esperanteg : Ruĝkufulineto
Estoneg : Punamütsike
Euskareg : Txano Gorritxo
Finneg : Punahilkka
Galizeg : Carrapuchiña vermella
Georgeg : წითელქუდა (Citelk'uda)
Gresianeg : Η Κοκκινοσκουφίτσα (I Kokkinoskufítsa)
Hebreeg : כיפה אדומה (Kippah Addumah)
Hindi : नन्हि लल छुन्नि (Nanhi Lal Chunni)
Hungareg : Piroska és a farkas
Italianeg : Cappuccetto Rosso
Izelvroeg : Roodkapje
Japaneg : 赤ずきん (atazakimou)
Katalaneg : La caputxeta vermella