Eliza Pratt Greatorex
| Reizh pe jener | plac'h  |
|---|---|
| Bro ar geodedouriezh | Stadoù-Unanet |
| Anv e yezh-vamm an den | Eliza Pratt Greatorex |
| Anv-bihan | Eliza |
| Anv-familh | Greatorex |
| Deiziad ganedigezh | 25 Kzu 1819 |
| Lec'h ganedigezh | Manorhamilton |
| Deiziad ar marv | 9 C'hwe 1897 |
| Lec'h ar marv | Pariz |
| Pried | Henry Wellington Greatorex |
| Bugel | Elizabeth Eleanor Greatorex, Kathleen Honora Greatorex |
| Micher | livour, arzour, etcher |
| Tachenn labour | livouriezh |
| Lec'h labour | Stadoù-Unanet |
| Tachenn | landscape art |
| Oberennoù zo en dastumad | National Gallery of Art, Smithsonian American Art Museum, Print Collection |
| Statud e wirioù aozer | Ar gwirioù aozer ne dalvezont ket ken |
| Teuliad arzour e | Smithsonian American Art and Portrait Gallery Library, Frick Art Reference Library |
Eliza Pratt Greatorex (Cluainín[1], Kontelezh Liatroim, 25 a viz Kerzu 1819 – Pariz, 9 a viz C'hwevrer 1897) a oa ul livourez stadunanat genidik ues Iwerzhon, ezel eus al luskad Hudson River School.
Ur gweledvaourez e oa, hogen kentoc'h eget he zaolennoù war lien ez eo he zresadennoù a zegasas brud dezhi. An eil maouez bet dilennet en National Academy od Design (NAD) e New York e voe, goude ar c'harskeudennerez Ann Hall (1792-1863).
Buhez[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Ganet e oa bet Eliza Pratt d'ar 25 a viz Kerzu 1830 e Cluainín, merc'h da James Calcott Pratt, ur pastor hentennour[2].
Ugent vloaz e oa pa zivroas he ziegezh da New York e 1840. Eno e timezas e 1849 gant Henry Wellington Greatorex (1816-1858), ur sonaozour deuet eus Bro-Saoz. Tri bugel o devoe : al livourezed Elizabeth Eleanor ha Kathleen Honora, hag ur mab, Thomas. Beajiñ a reas an tiegezh dre SUA hag Europa en ur heuliañ sonadegoù an tad.
Adalek 1854 betek 1856 e studias Eliza Pratt an tresañ hag al livouriezh gant William Hart hag e vreur James eus an Hudson River School, ha gant William Wallace Wotherspoon, a oa levezonet-bras gant an hevelep luskad[3]. Kerkent ha 1855 e tiskouezas an arzourez tresadennoù pluenn-ha-liv en NAD.
Er bloaz 1858 e varvas Henry Greatorex d'an oad a 42 vloaz, distro diouzh ur veaj da Vro-Saoz. Distreiñ da New York a eure an intañvez oadet a 39 bloaz, ha mont da gelennerez war an arzoù evit gounez peadra da zesevel he zri bugel.
Adalek 1861 betek 1876 e veajas kalz Eliza Pratt Greatorex dre Europa, ha bepred e laboure, forzh pelec'h e vefe ; da New York e tistroe bepred etre div veaj. E Pariz e voe gant he merc'hed e 1861-62, ma studias kentelioù al livour gall Émile Lambinet (1815-1877). E 1868 ec'h eas an tiegezh da Italia, hogen re glañvidik e voe Eliza eno evit livañ dindan an amzer, setu e troas war-du an tresañ hepmuiken.
Oberennoù diwar he dorn a voe lakaet war ziskouez en NAD e 1832, evel ma c'hoarvezas bep bloaz betek 1884. E 1869 e voe degemeret da geneilez an NAD, an eil maouez goude Ann Hall, a oa bet lakaet da geneilez e 1828 ha dilennet da ezel e 1833 — biskoazh avat ne voe dilennet E. Pratt Greatorex da ezel[4].
Bloaz goude, e 1870, ec'h eas da Alamagn ma kavas bod e Nürnberg, kêr c'henidik Albrecht Dürer (1471-1528) ; eno e reas tresadennoù liammet ouzh buhez an arzour meur. Etre 1870 ha 1873 e veajas dre Alamagn ha dre Italia.
Mat a-walc'h e veve Eliza Pratt Greatorex diwar he labour arzel ouzhpenn d'he c'harg a gelennerez en ur skol evit ar merc'hed. Ur studio he devoa en he annez e Manhattan, mont da bellvro a rae bep an amzer, gant he bugale pe en he-unan, da Vro-C'hall, Prusia, Aljeria, ha da Golorado en SUA ivez.
En SUA e heulias hentenn an Hudson River School : pa veze e New York ec'h ae da dresañ war glannoù ar stêr Hudson en hañv, peadra da brientiñ taolennoù a live en he studio er goañv. E kreiz ar bloavezhioù 1860 e krogas da ober heñvel evit livañ dremmvaoù e kêr : bemdez e kuitae he annez hag ec'h ae d'ur c'harter all da glask peadra da lakaat war baper pe war lien.
-
Landscape near Cragsmoor, 1863
Ouzhpenn lakaat he zaolennoù war ziskouez en NAD, er Brooklyn Art Association e Brooklyn hag er Pennsylvania Academy of the Fine Arts e Philadelphia e save un dastumad tresadennoù pluenn-ha-liv, a lakae engravañ dre zour-kreñv ha moullañ e stumm levrioù, ar pezh a zegasas brud dezhi. Ne voe ket laouen avat gant moulladur he dastumad kentañ, The Homes of Ober-Ammergau (1872), setu ec'h eas da Bariz da zeskiñ an engravañ gant ar mestr gall Henri Toussaint. Gant he div verc'h, a oa livourezed a vicher ivez, e prenas Les Remparts, ur c'hemplezh e Moret-sur-Loing[5]; eno e vezent e darempred gant al livour Alfred Sisley, a voe beziet e 1899 e margav ar re C'hreatorex e Moret[6].
Goude he levr Summer Etchings in Colorado e 1873 e tistroas da Europa gant he merc'hed.
Adalek 1878 e vevas Eliza Pratt Greatorex e Pariz kent distreiñ da stad New York e 1882, ma prenas un atant ha ma kelennas an arzoù gant he merc'hed. Tri bloaz diwezhatoc'h, e 1885, ec'h eas da Bariz en-dro m'en em stalias da vat. Eno e varvas d'an 9 a viz C'hwevrer 1897, oadet a 78 vloaz.
-
Washaday under the Kofel (Ober-Ammergau), 1872 -
![Rue de la Ville, Mont St. Michel, Brittany[7], 1887](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Rue_de_la_Ville%2C_Mont_St._Michel%2C_Brittany_LCCN96512436.jpg/228px-Rue_de_la_Ville%2C_Mont_St._Michel%2C_Brittany_LCCN96512436.jpg)
Rue de la Ville, Mont St. Michel, Brittany[7], 1887
![Rue de la Ville, Mont St. Michel, Brittany[7], 1887](/wiki/Restr:Rue_de_la_Ville,_Mont_St._Michel,_Brittany_LCCN96512436.jpg)
Dastumadoù tresadennoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- 1872 : The Homes of Ober-Ammergau
- 1873 : Summer Etchings in Colorado
- 1875 : Etchings in Nuremberg
- 1876 : Old New York from the Battery to the Bloomingdale
Levrlennadur[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- (en) Manthorne, Katherine. Restless Enterprise – The Art and Life of Eliza Pratt Greatorex. Berkeley : University of California Press, 2020 (ISBN 978-0-520-35550-7)
Liammoù diavaez[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- (en) History of American Women. Kavet : 23/10/2023.
- (en) The American Cyclopædia (1879)/Greatorex, Eliza @ Wikisource. Kavet : 23/10/2023.
Notennoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- ↑ Manorhamilton an anv saoznek.
- ↑ (en) Ripley, George & Dana, Charles A. Greatorex, Eliza, in : The American Cyclopædia (1879), Error on call to Template:cite web: Parameters url and title must be specified. Kavet : 23/10/2023.
- ↑ (en) James, Edward T., Wilson, Janet & Boyer, Paul. Notable American Women – A Biographical Dictionary: Notable American Women, 1607-1950. Cambridge : Belnap Press, 1971 (ISBN 978-0-674-62734-5)
- ↑ (en) National Academy of Design. Kavet : 23/10/2023.
- ↑ Moret Loing et Orvanne e Seine-et-Marne abaoe 2016.
- ↑ (en) (fr) Find A Grave. Kavet : 23/10/2023.
- ↑ Yes!