Penmarc'h

Eus Wikipedia
Penmarc'h
Beg Penmarc'h.
Beg Penmarc'h.
Ardamezioù
Anv gallek (ofisiel) Penmarch
Bro istorel Kernev Kernev
Melestradurezh
Departamant Penn-ar-Bed
Arondisamant Kemper
Kanton ar Gelveneg (betek 2015)
Pont-'n-Abad (abaoe 2015)
Kod kumun 29158
Kod post 29760
Maer
Amzer gefridi
Gwénola Le Troadec
2020-2026
Etrekumuniezh Su ar Vro Vigoudenn
Bro velestradurel Bro Gerne
Lec'hienn web Ti-kêr
Poblañsouriezh
Poblañs 5 139 ann. (2020)[1]
Stankter 314 ann./km²
Douaroniezh
Daveennoù
lec'hiañ
47° 48′ 42″ Norzh
4° 20′ 18″ Kornôg
/ 47.811697, -4.338469
Uhelderioù bihanañ -1 m — brasañ 23 m
Gorread 16,39 km²
Lec'hiañ ar gêr
Penmarc'h

Penmarc'h a zo ur gumun eus ar Vro Vigoudenn, e Kerne-Izel, e mervent Breizh. Gwechall e oa anvet Treoultre he bourc'h.

An anv[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  • Dont a rafe an anv "penn marc'h" eus stumm an aodoù. N'eo ken nemet ur vartezeadenn avat. Klotañ a ra an anv brezhonek-se gant an anv "Kab Kaval" a zo e gevatal-rik hag a zo a-orin latin. Kab Kaval a ra dave d'ar rannvro istorel a-bezh a zo un tamm bihan brasoc'h eget ar Vro Vigoudenn a-vremañ.

Brezhoneg[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Ar Brezoneg er Skol[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  • 1934-1936: ar c'huzul-kêr a savas a-du gant ar mennad skignet gant al luskad Ar Brezoneg er Skol (ABES) evit kelennadurezh ar brezhoneg er skol[2].

Ya d'ar Brezhoneg[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Douaroniezh[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Lec'hiet eo ar gumun e penn su bae Gwaien. Unan eus kumunioù pobletañ ar Vro Vigoudenn eo. Plaen hag izel a-walc'h eo tachennad ar gumun-se. Geunioù aod zo, anvet loc'hoù; darn zo bet disec'het da sevel tiez, e Sant-Wennole dreist-holl.

Peder rann a zo er gumun:

Reier[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Ar C'heloù a vez graet eus ar c'herreg a gaver dirak porzh Keriti-Penmarc'h.

Istor[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Dispac'h Gall[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

XXvet kantved[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Brezel-bed kentañ[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  • Mervel a reas 200 gwaz eus ar gumun abalamour d'ar brezel, eleze 3,31% ag ar boblañs hervez an niveradeg bet graet e 1911[4].

Reter-Nesañ[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Eil brezel-bed[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  • Mervel a reas 78 den ag ar gumun abalamour d'ar brezel[6].
  • François Péron, ur pesketaer eus Sant-Wennole, a voe fuzuilhet gant an Alamaned e Kerioled e Konk-Kerne d'ar 21 a viz C'hwevrer 1941 ; barnet e oa bet d'ar marv e Kemper goude bout bet o 'n em gannañ ouzh soudarded alaman e Sant-Wennole[7].
  • Un nijerez alaman Junkers Ju 52 A-1 (marilhet WNr 5589 ha kodet 1Z+M) a gouezhas e Penmarc'h d'ar 16 a viz Du 1940 ; pemzek milour a voe lazhet, beziet int e Plouzeniel[8].
  • D'ar 6 a viz Meurzh 1943 e kouezhas ur c'harr-nij B-17F-45-BO (marilhet 42-5262 ha kodet PU-F) eus aerlu ar Stadoù-Unanet, er mor nepell eus Sant-Yann, gant dek milour en e vourzh ; eizh anezhe a voe tapet gant an Alamaned, ne voe ket adkavet an daou all(fr)[9].

Brezelioù didrevadennañ[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Brezel Indez-Sina[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
  • Mervel a reas pevar milour eus ar gumun[10].

Monumantoù ha traoù heverk[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  • An iliz katolik.
  • Monumant ar re varv e-tal an iliz katolik, aozet gant René Quillivic, luc’hskeudenn[11] ha kartennoù-post[12]. Dioueliet e voe d’ar 17 a viz Eost 1922[13].
  • Monumant ar re varv er vered, luc’hskeudenn[14].
  • Plakenn ar re varv en iliz katolik, luc’hskeudenn[15].

Emdroadur ar boblañs abaoe 1793[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Emdroadur ar boblañs adalek 1793 betek 2013

Melestradurezh[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Tud[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Tud ganet eno[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Tud bet ganet ha douaret eno[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  • François Péron, ur pesketour eus Sant-Wennole, bet fuzuilhet gant an Alamaned e 1941.

Tud bet marvet eno[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  • 1887 : Yann-Vari Gwilhoù, beleg, bet savet meur a gantik e brezhoneg (Patronez dous ar Folgoad en o zouez) gantañ.

Gevelliñ[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Bro Kêr Abaoe
Iwerzhon An Sciobairín 1984
Alamagn Eggmühl-Schierling 1997

Arz[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Livourien Penmarc'h[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Meur a livour zo bet deuet da livañ da Benmarc'h.

Liammoù diavaez[kemmañ | kemmañ ar vammenn]


Commons
Commons
Muioc'h a restroù diwar-benn

a vo kavet e Wikimedia Commons.

Notennoù ha daveoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  1. Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
  2. Marsel Guieysse, La langue bretonne : ce qu'elle fut, ce qu'elle est, ce qui se fait pour elle et contre elle, pajenn 265, Kemper, Nouvelles Éditions Bretonnes, 1936
  3. Kristof Jezegoù, Hor Bro e-pad ar Revolusion, Ti-moullañ Ar Bobl, Karaez, 1915, pajenn 50
  4. (fr)Memorial Genweb
  5. (fr)Fichenn hiniennel - Memorial Genweb
  6. (fr)Memorial Genweb
  7. (fr)Ordre de la Libération
  8. (fr)Pertes Luftwaffe Finistère
  9. (fr)Pertes USAAF Finistère
  10. (fr)Memorial Genweb
  11. (fr)Memorial Genweb
  12. (fr)Memorial Genweb
  13. (fr)Université de Lille
  14. (fr)Memorial Genweb
  15. (fr)Memorial Genweb