Korf-egor
Iskevrennad eus | natural physical object |
---|---|
Studiet gant | steredoniezh, radio astronomy |
Dezverket dre | astronomical object's surface, shell of an astronomical object, primary body, seurt korf-egor, physical location |
Enebet ouzh | Egor |
Roll elfennoù | list of astronomical objects |
Rummad evit ar c'hartennoù | Category:Maps of astronomical bodies |
| ||||||||
Selection of astronomical bodies and objects |
Ur c'horf-egor zo ur blanedenn, ul loarenn a dro tro-dro d'ur blanedenn, ur steredenn, pe c'hoazh un asteroidenn.
Pa vez meur a gorf-egor bodet en ul lec'h en egor e stummont galaksiennoù, steredegoù, gronnadoù stered ha nivlennoù galaksiel ivez.
Er pennad-mañ e kavor ur roll eus ar c'horfoù-egor anavezetañ ; un toullad mat anezho a c'haller arsellet pa vez du ha digoumoul an noz, gant al lagad, gevellunedoù pe un teleskop bihan. Ne gavor ket avat korfoù-egor koskoriad an Heol, a c'haller gouzout hiroc'h diwar o fenn er pennadoù a zo gouestlet dezho.
Steredegoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Gwelit ivez : Steredeg.
Setu amañ roll an 88 steredeg a zo anavezet gant an Unaniezh Steredoniel Etrebroadel[1].
Dindan anv latin pep steredeg e kavor he zroad genitivel, a vez arveret evit envel ar steredennoù a zo er steredeg.
Da skouer : er steredeg Centaurus (Cen) emañ ar steredenn anvet Toliman, a anver Alpha Centauri ivez, a verraer en α Cen.
Anv latin | Troidigezh[2] | Talabao 8[3] | Loargann[4] | DFBMM[5] | |
---|---|---|---|---|---|
Andromeda (And) andromedae |
(Andromeda) | Eselt | — | — | |
Antlia (Ant) antliae |
"Pomp" | — | — | — | |
Apus (Aps) apodis |
"Gwennili" | — | — | — | |
Aquarius (Aqr) aquarii |
"Douger dour" | Hoc'h Skuilher Dour (ar) |
Skuilher-Dour | Skuilher-dour (ar) | |
Aquila (Aql) aquilae |
"Erer" | Erer (an) | Erer | Erer (an) | |
Ara (Ara) arae |
"Aoter" | — | — | Aoter (an) | |
Aries (Ari) arietis |
"Maout" | Tourzh (an) | Tourz | Tourz (an) | |
Auriga (Aur) aurigae |
"Paotr-karr" | — | Toucher | Paotr-karr (ar) | |
Bootes (Boo) bootis |
"Bugul" | KerDual KerDudwall |
Bugul | — | |
Caelum (Cae) caeli |
"Engraver" | — | — | — | |
Camelopardalis (Cam) camelopardalis |
"Jirafenn" | Ninian | Jirafenn | Jirafen (ar) | |
Cancer (Cnc) cancri |
"Krank" | Gwiz (ar W.) Krank (ar C'h.) |
Krank | Krank (ar C'h.) | |
Canes Venatici (CVn) canum venaticorum |
"Kon-chase" | Kon Hemolc'h | Chas | Chas (ar) | |
Canis Major (CMa) canis majoris |
"Ki bras" | Ki Bras | Ki Bras | Ki Bras (ar C'h.) | |
Canis Minor (CMi) canis minoris |
"Ki bihan" | Ki Bihan | Ki Bihan | Ki Bihan (ar C'h.) | |
Capricornus (Cap) capricorni |
"Korn bouc'h" | Bouc'h (ar) | Gavr | Gavr (ar C'h.) | |
Carina (Car) carinae |
"Kof-lestr" | — | — | — | |
Cassiopeia (Cas) cassiopeiae |
(Kassiopeia) | Lez Don | Cassiopeia | — | |
Centaurus (Cen) centauri |
"Den-marc'h" | Denvarc'h (an) | Den-marc'h | Den-marc'h (an) | |
Cepheus (Cep) cephei |
(Kefeüs) | Marzhin | Cepheus | — | |
Cetus (Cet) ceti |
"Balum" | Morvil | Balum | Balum (ar) | |
Chamaeleon (Cha) chamaeleontis |
"Hudc'hlazard" | — | — | — | |
Circinus (Cir) circini |
"Kelc'hier" | — | — | — | |
Columba (Col) columbae |
"Koulm" | — | Koulm | Koulm (ar G.) | |
Coma Berenices (Com) comae Berenices |
"Blev Berenis" | Pennad-Blev Heulwenn | Blev Berenice | Blev Berenis | |
Corona Australis (CrA) coronae australis |
"Kurunenn ar Su" | — | Kurunenn ar Su | Kurunenn ar Su | |
Corona Borealis (CrB) coronae borealis |
"Kurunenn an Norzh" | Arc'hanrod | Kurunenn an Norzh | Kurunenn an Norzh | |
Corvus (Crv) corvi |
"Bran" | Bran (ar V.) | Bran | Bran (ar V.) | |
Crater (Crt) crateri |
"Kib" | Grall (ar) | Kib | — | |
Crux (Cru) crucis |
"Kroaz" | — | — | Kroaz ar Su | |
Cygnus (Cyg) cygni |
"Alarc'h" | Alarc'h (an) Kroaz (ar G.) |
Alarc'h | Alarc'h (an) | |
Delphinus (Del) delphini |
"Delfin" | Morhoc'h | Delfin | Delfin (an) | |
Dorado (Dor) doradus |
"Aouredenn" | — | — | Aouredenn (an) | |
Draco (Dra) draconis |
"Aerouant" | Dragon (an) | — | Dragon (an) | |
Equuleus (Equ) equulei |
"Ebeul" | Ebeul (an) | — | — | |
Eridanus (Eri) eridani |
(ar stêr Po) | Stêr (ar) | Stêr Eridan | ||
Fornax (For) fornacis |
"Fornell" | — | — | — | |
Gemini (Gem) geminorum |
"Gevelled" | Gevelled (ar C'h.) Kazeg (ar G.) |
Gevelled | Gevelled (ar C'h.) | |
Grus (Gru) gruis |
"Garan" | — | — | Garan (ar C'h.) | |
Hercules (Her) herculis |
(Herakles) | Keur (ar C'h.) | Harkul | — | |
Horologium (Hor) horologii |
"Horolaj" | — | — | Horolaj (an) | |
Hydra (Hya) hydrae |
"Aerouantez" | Aerouant | Parez Aerouant | Aerouantez (an) | |
Hydrus (Hyi) hydri |
"Aerouant" | — | — | Aerouant (an) | |
Indus (Ind) indi |
"Indian" | — | — | — | |
Lacerta (Lac) lacertae |
"Glazard" | Glazard (ar) | Glazard | Glazard (ar) | |
Leo (Leo) leonis |
"Leon" | Lev Leon Morgazh |
Leon | Leon (al) | |
Leo Minor (LMi) leonis minoris |
"Leon bihan" | Kolen Kazh (ar C'h.) | Leon Bihan | Leon Bihan (al) | |
Lepus (Lep) leporis |
"Gad" | Kammed Heulwenn | Gad | — | |
Libra (Lib) librae |
"Mentel" | Mentel (ar V.) | Balañsoù | Mentel (ar V.) | |
Lupus (Lup) lupi |
"Bleiz" | — | — | — | |
Lynx (Lyn) lyncis |
"Lins" | Liñs | Liñs | Lins | |
Lyra (Lyr) lyrae |
"Lourenn" | Telenn (an D.) | Lourenn | Lourenn (al) | |
Mensa (Men) mensae |
"Taol" | — | — | — | |
Microscopium (Mic) microscopii |
"Mikroskop" | — | — | — | |
Monoceros (Mon) monocerotis |
"Unkorneg" | Unkorneg (an) | Unkorneg | Unkorneg (an) | |
Musca (Mus) muscae |
"Kelienenn" | — | — | — | |
Norma (Nor) normae |
"Reolenn" | — | — | Skouer (ar) | |
Octans (Oct) octantis |
"Oktant" | — | — | — | |
Ophiuchus (Oph) ophiuchi |
"Naeretaer" | Naerataer Peredur |
Naerataer | Naeretaer (an) | |
Orion (Ori) orionis |
(Orion) | Kastell (ar C'h.) Ri (ar) Roue (ar) |
Orion | — | |
Pavo (Pav) pavonis |
"Paun" | — | — | Paun (ar) | |
Pegasus (Peg) pegasi |
(Pegasos) | Marc'h | Marc'h Askellek | — | |
Perseus (Per) persei |
(Perseüs) | Drestan | Perseus | — | |
Phœnix (Phe) phoenicis |
"Fenis" | — | — | Fenis (ar) | |
Pictor (Pic) pictoris |
"Livour" | — | — | — | |
Pisces (Psc) piscium |
"Pesked" | Eoged (an) | Pesked | Pesked (ar) | |
Piscis Austrinus (PsA) piscis austrini |
"Pesk ar Su" | Roue Pesketaer (ar) | Pesk ar Su | — | |
Puppis (Pup) puppis |
"Aros" | Aros (an) | Aros | Aros (an) | |
Pyxis (Pyx) pyxidis |
"Koufrig" | — | Kompaz Martolod | Kompaz Martolod (ar C'h.) | |
Reticulum (Ret) reticuli |
"Rouedenn" | — | — | — | |
Sagitta (Sge) sagittae |
"Saezh" | Bir (ar) | Saezh | Saezh (ar) | |
Sagittarius (Sgr) sagittarii |
"Gwareger" | Gwareger (ar) | Saezhataer | Saezhataer (ar) | |
Scorpius (Sco) scorpii |
"Krug" | Krug (ar G.) | Krug | Krug (ar G.) | |
Sculptor (Scl) sculptoris |
"Kizeller" | Kizeller (ar C'h.) | — | Kizeller (ar C'h.) | |
Scutum (Sct) scuti |
"Skoed" | — | — | — | |
Serpens (Ser) serpentis |
"Naer" | Naer | Naer | Naer (an) | |
Sextans (Sex) sextantis |
"C'hwedant" | — | — | — | |
Taurus (Tau) tauri |
"Tarv" | Maen-Forn (ar) Tarv (an) |
Tarv | Tarv (an) | |
Telescopium (Tel) telescopii |
"Teleskop" | — | — | — | |
Triangulum (Tri) trianguli |
"Tric'horn" | Tric'horn (an) | Tric'horn an Norzh | Tric'horn an Norzh | |
Triangulum Australe (TrA) trianguli australis |
"Tric'horn ar Su" | — | — | Tric'horn ar Su | |
Tucana (Tuc) tucanae |
"Toukan" | — | — | — | |
Ursa Major (UMa) ursae majoris |
"Arzhez vras" | Karr Arzhur Karr (Kamm) Bras Lost Arar Seizh Ejen (ar) |
Kastell Karr Kamm Bras | Arzh Bras (an)[6] | |
Ursa Minor (UMi) ursae minoris |
"Arzhez vihan" | Karr Ahez Karr (Kamm) Bihan |
Kastell Karr Kamm Bihan | Arzh Bihan (an)[7] | |
Vela (Vel) velorum |
"Gouelioù (ur vag)" | — | — | – | |
Virgo (Vir) virginis |
"Gwerc'hez" | Gwerc'hez (ar W.) | Gwerc'hez | Gwerc'hez (ar W.) | |
[Piscis] Volans (Vol) volantis |
"Pesk-nij" | — | — | — | |
Vulpecula (Vul) vulpeculae |
"Louarnig" | Louarn (al) | — | Louarnig (al) |
Steredennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Gwelit ivez : Steredenn
Lod steredennoù zo bet badeziet, evel Toliman / α Centauri, lod arall n'o deus anv divoutin ebet : dre lizherennoù pe sifroù e vezont anvet.
Zoken pa 'z int bet badeziet o devez ar steredennoù un anv arall, gant ul lizherenn c'hresianeg a lakaer dirak berradur anv ar steredeg m'emaint.
Da skouer, er steredeg Ursa Minor (UMi) emañ ar steredenn Polaris, a anver Alpha Ursa Minoris (α UMi).
α alpha, β bêta, γ gamma, δ delta, ε epsilon, ζ dzêta, η êta, θ thêta, ι iota, κ kappa, λ lambda, μ mu, |
Steredennoù a zo bet roet un anv divoutin dezho
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
|
|
|
Steredennoù a zo bet anvet dre lizherennoù pe sifroù hepken
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
|
|
|
Un nebeud steredennoù brezhonek
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Setu amañ un nebeud anvioù brezhonek evit ar steredennoù hewelusañ, hervez Talabao niv.8 ha kartenn Loargann.
Steredenn | Brezhoneg | Steredenn | Brezhoneg |
---|---|---|---|
Albireo (β Cyg) | Kurunenn (ar G.) | Kochab (β UMi) | Iz Sterenn gozh |
Alcor (80 Uma) | Blenier (ar) Charreter (ar) |
M 13 | Druilhad bras ar C'heur |
Aldebaran (α Tau) | Ruzan | M 42 | Nivlennad vras ar Ri |
Alderamin (α Cep) | Gwendez | Megrez (δ UMa) | Rod a-raok dehoù |
Algeiba (γ Leo) | Even | Merak (β UMa) | Rod a-dreñv kleiz |
Algenib (α Per) | Ildud | Mira (ο Cet) | Brandan |
Algol (β Per) | Gorwenal | Mizar (ζ UMa) | Marc'h-Tirleur |
Alioth (ε UMa) | Marc'h-Leur | Phekda (γ UMa) | Rod a-raok kleiz |
Alnilam + Alnitak + Mintaka ( ε + ζ + δ Ori) |
Gouriz ar Ri Rastell Tri Roue (an) |
Pherkad (γ UMi) | Morvarc'h |
Altair (α Aq) | Erer Penwern | Pleiades (Taurus) | Yarad-Poñsined (ar) Yar (wenn) hag hec'h evned (ar) Yar hag he foñsined (ar) Yarig (ar) |
Alya (θ Ser) | Maen ar Bibvidigezh | Polaris (α UMi) | Steredenn ar Vartoloded Sterenn |
Antares (α Sco) | Mael Ruz (ar) Priñs Ruz |
Pollux (β Gem) | Amaezhon |
Arcturus (α Boo) | Bugul (ar) Mazh |
Procyon (α CMi) | Kian |
Benetnash (η UMa) | Marc'h-Ambilh | Regulus (α Leo) | Rouanezig (ar) |
Betelgeuse (α Ori) | Mabon | Rigel (β Ori) | Riwall |
Capella (α Aur) | Karr an Ankoù | Shaula + Lesath (λ + ν Sco) | Daoulagad ar C'hazh |
Castor (α Gem) | Govanon | Sirius (α CMa) | Steredenn ar C'hi |
Deneb (α Cyg) | Hez | Spica (α Vir) | Gowenn |
Deneb Kaitos (β Cet) | Maloù | Thuban (α Dra) | Eflamm |
Denebola (β Leo) | Palou | Vega (α Lyr) | Awen (an) |
Dubhe (α UMa) | Rod a-dreñv dehoù[9] | Zuben el Genubi (α Lib) | Gwervaen |
Fomalhaut (α PsA) | Pellez |
Korfoù-egor hewelus
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Steredennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Gronnadoù stered
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Gronnad stered a reer eus un hollad stered a zo bet ganet a-gevret, hag a zo liammet kenetrezo dre ar c'herc'hellerezh.
- • Digor e vez ur gronnad stered pa vez dizingal e stumm ; nebeut a steredennoù zo ennañ, ha yaouank eo ar steredennoù-se peurliesañ (war-dro 100 milion a vloavezhioù).
- • Boulek e vez ur gronnad stered pa vez pellennek e stumm ; milionoù a steredennoù zo ennañ, an darn vuiañ anezho bodet er c'hreiz ; koshoc'h eget 10 milmilion a vloavezhioù eo lod gronnadoù stered boulek.
- M = katalog Messier, bet krouet e 1774.
- NGC = New General Catalogue of Nebulae and Clusters of Stars, bet krouet e 1888 ha hizivaet ez-reoliek abaoe.
- "Sked" : ar meurez manat (m) evel ma vez gwelet gant un den war an Douar eo ; –26,5m eo sked an Heol, –12,6 hini al loargann, ha +30 hini ar c'horfoù-oabl teñvalañ bet arsellet gant an teleskop Hubble.
|
|
Nivlennoù galaksiel
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Nivlenn c'halaksiel a reer eus ur gronnad gazoù, pe gazoù hag eufl, a zo en egor e diabarzh ur c'halaksienn.
- • Nivlenn blanedennel a reer eus ur mell gwiskad gazoù a zo tro-dro d'ur steredenn domm-kenañ. Alies e vez gwelet e stumm ur gantenn, evel ur blanedenn, alese an anv.
- • Nivlenn amstrew a reer eus un nivlenn pa vez dizingal he stumm.
Anv | Anvad | Steredeg | Meurez | Treuzkiz manat | Gwelusted |
---|---|---|---|---|---|
Nivlennoù galaksiel | |||||
M 31 | Galaksienn Veur en Andromeda | Andromeda | 5 | 160´ x 40´ | lagad |
M 51 | Galaksienn ar C'hon-Hemolc'h | Canes Venatici | 8 | 10´ | teleskop |
M 81 | Ursa Major | 8 | 18´ x 10´ | teleskop | |
M 83 | Hydra | 8 | 10´ x 8´ | teleskop | |
LMC[10] | Koumoulenn Vras Magellan | Dorado | 1 | 6° | lagad |
SMC[11] | Koumoulenn Vihan Magellan | Tucana | 1,5 | 3,5° | lagad |
Nivlennoù planedennel | |||||
M 27 | "Halter", Dumb-Bell | Vulpecula | 8 | 8´ x 5´ | gevellunedoù |
M 57 | Nivlenn walennek | Lyra | 9 | 80´´ x 60´´ | teleskop |
NGC 3132 | Vela | 8 | 84´´ x 52´´ | teleskop | |
Nivlennoù amstrew | |||||
M 42 | Nivlenn vras | Orion | 5 | 65´ | lagad |
M 8/NGC 6523 | Nebula Laguna | Sagittarius | 5 | 83´ x 40´ | gevellunedoù |
M 17 | Omega | Sagittarius | 6 | 45´ x 35´ | gevellunedoù |
M 1 | Nivlenn ar C'hrank[12] | Taurus | 9 | 5´ x 3´ | teleskop |
NGC 2070 | Tarentula[13] | Dorado | 5 | 20´ | lagad |
Daveoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Antonín Rükl, Jean-Marc Becker (1988), Constellations et planètes, Gründ, ISBN 978-2-7000-1551-5 (fr)
- Bernard Pellequer (1990), Petit guide du ciel, Seuil, ISBN 978-2-02-011556-8 (fr)
- Christophe Lehénaff (2010), Les étoiles et les planètes, Glénat, ISBN 978-2-7234-7600-3 (fr)
- Bertran d'Armagnac (2013), Stelvision 365 (kartenn an oabl), ISBN 978-2538-6032-0 (fr)
- Bernhard Mackowiak (2013), Grand atlas de l'astronomie, ELCY, ISBN 978-2-7532-0751-6 (fr)
Pennadoù kar
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Notennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- ↑ IAU (en)
- ↑ Geriadur Gaffiot (1934) (la) (fr)
- ↑ Yanna Seubil-Kernaodour (1988), Kantreadenn dre ar Stergann, Kazetenn Talabao niv. 8 (Meurzh/Ebrel 1988), An Here (br)
- ↑ Kartenn an oabl – Hantervoul Norzh, Kevredigezh Steredoniezh Kerne "Loargann", Kemper (br) – Loar Gann (fr)
- ↑ Martial Ménard (2012), Dictionnaire français-breton, Palantines, ISBN 978-2-35678-069-0 (fr) (br)
- ↑ Un tamm anezhañ o vout anvet "Ar C'harr kamm Bras", "Karr Arzhur", "Ar Seizh Ejen Arat", "Al Lost Arar".
- ↑ Un tamm anezhañ o vout anvet "Ar C'harr kamm Bihan".
- ↑ Pulsar en M 1.
- ↑ "Dehoù", n'eo ket "dehou" ; pep anv zo skrivet amañ evel m'emañ war baper.
- ↑ Large Magellan Cloud.
- ↑ Small Magellan Cloud.
- ↑ Dismantroù ur supernova eo.
- ↑ Un elfenn eus LMC eo.