Seaborgiom

S E A B O R G I O M 0 0 0 0 0 0 0 0 Dubniom – Seaborgiom – Bohriom W Sg Taolenn beriodek Perzhioù hollek Niver atomek 106 Rummad kimiek Metaloù ardreuzat Strollad, trovezh, bloc'h 6, 7, d Tolz atomek 263,118 u Aozadur elektronek (diouganet) [Rn] 5f14 6d4 7s2 Dasparzh an elektronoù : 2, 8, 18, 32, 32, 12, 2 Perzhioù atomek Niver oksidadur + 6 Oksidenn drenkek skañv Tredanleiegezh (stlenn ebet) Gremmoù ionadur (stlennoù brasjedet) 1 : 757,4 kJ/mol 2 : 1 732,9 kJ/mol 3 : 2 483,5 kJ/mol Skin atomek 132 pm (jedet) Skin kenamsav 143 pm (jedet) Skin Van der Vaals (stlenn ebet) Perzhioù fizikel Arvez Kaled (diouganet) Douester (20°C) 35 g/cm3 (diouganet) Teuzverk (stlenn ebet) Bervverk (stlenn ebet) Tredanharzusted (stlenn ebet) Neuz an elfenn ? (Metalek, war a greder)

Un elfenn gimiek eo ar seaborgiom ; Sg eo e arouez kimiek, 106 e niver atomek ha 263,118 e dolz atomek. Ur metal ardreuzat eo. Skinoberiek eo ar seaborgiom.

Un elfenn kevanaozet gant mab-den eo ar seaborgiom, n'eus ket anezhañ en natur.

Istor

E miz Gwengolo 1974, e Lawrence Berkeley National Laboratory (LBNL) e Kalifornia, ur skipailh kaset gant Albert Ghiorso a zeuas a-benn da genderc'hañ un atom eus izotop 263 an elfenn 106 (²⁶³106) dre vombezenniñ ²⁴⁹Cf gant derc'hanoù ¹⁸O.
E 1985, en Ensavadur Unvanet an Enklaskoù Nukleel (ruseg : Объединённый институт ядерных исследований, ОИЯИ) e Dubna e teuas Georgiy Flerov, Youri Oganesian hag o skipailh da genaozañ an izotopoù ²⁵⁹106 ha ²⁶⁰106 dre vombezenniñ plom gant krom.

Tabut a voe pa ginnigas LBNL envel an elfenn nevez en enor da unan eus izili ar skipailh, Glenn T. Seaborg (1912-1999), en devoa kemeret perzh e dizoloadur meur ag aktinid. Unnilhexium e voe an anv kinniget gant an International Union of Pure and Applied Chemistry (IUPAC) da c'hortoz gwell. E 1994 e kinnigas an IUPAC an anv rutherfordium, ha divizout a reas ne vije elfenn ebet a gement a vije anvet en enor d'un den bev. Enep an diviz-se e savas an American Chemical Society (ACS), pa oa bet anvet an einsteiniom e-kerzh buhez Albert Einstein. E 1998, pa voe tabut adarre a-zivout an elfennoù ₁₀₄Rf betek ₁₀₈Hs, ez asantas an IUPAC e vije seaborgium anv etrebroadel an elfenn 106.

Perzhioù

Dre arselliñ an izotop stabilañ ²⁷¹Sg, eo 2,4 munutenn e hanter-vuhez, e ouzer ez eo perzhioù ₁₀₆Sg par da re e amezeg er strollad 6, ar wolfram ₇₄W.
Diouganet eo e vije Sg an elfenn bounnerañ e strollad 6 an daolenn, dindan ₂₄Cr, ₄₂Mo ha ₇₄W. Dre m'eo +6 niver oksidadur an teir elfenn-se ha dre ma teu stabiloc'h-stabilañ a-feur ma tiskenner er strollad e c'haller lavaret ez eo +6 (stabil) niver oksidadur ar seaborgiom.

Kimiek

Diwar re ₄₂Mo ha ₇₄W e c'haller diouganañ e vo perzhioù kimiek ar seaborgiom par da re e amezeien.

Izotopoù

Meur ag izotop da Sg zo bet kevanaozet a-c'houde 1974, dre zagweredoù disheñvel, a gavor en daolenn amañ a-is.

Izotop	Dizoloet e	Dazgwered
258Sg	1994	209Bi(51V,2n)
259Sg	1985	207Pb(54Cr,2n)
260Sg	1985	208Pb(54Cr,2n)
261gSg	1985	208Pb(54Cr,n)
261mSg	2009	208Pb(54Cr,n)
262Sg	2001	207Pb(64Ni,n)
263mSg	1974	249Cf(18O,4n)
263gSg	1994	208Pb(64Ni,n)
264Sg	2006	238U(30Si,4n)
265Sg	1993	248Cm(22Ne,5n)
266Sg	2004	248Cm(26Mg,4n)
267Sg	2004	248Cm(26Mg,3n)
268Sg	(dianav)
269Sg	2010	242Pu(48Ca,5n)
270Sg	(dianav)
271Sg	2003	242Pu(48Ca,3n)

Arver

Hini ebet, war-bouez an enklaskoù.

Daveennoù

• American Chemical Society (en) Liamm oberiant 25 DU 12
• AN NOALLEG Yann-Baol, Geriadur ar Gimiezh, Preder, Plomelin, 2008 ISBN 978-2-901383-69-7 Preder
• AN NOALLEG Yann-Baol, Geriadur ar Fizik, Preder, Plomelin, 2006 ISBN 978-2-901383-64-2
• Annales de chimie et de physique, Gallica / Bibliothèque nationale de France (fr) Liamm oberiant 26 HER 12
• Atomic weights of the elements 2007 (IUPAC Technical Report) Pure an Applied Chemistry (en) Liamm oberiant 26 HER 12
• Atomic Weights and Isotopic Compositions for All Elements National Institute of Standards and Technology (en) Liamm oberiant 18 HER 12
• Bureau de Recherche Géologique et Minière (BRGM) (fr) Liamm oberiant 26 HER 12
• CONSIDINE Glenn D., Van Nostrand's Encyclopedia of Chemistry, Wiley-Interscience, 2005 ISBN 978-0-471-61525-5 (en)
• DEPOVERE Paul, La classification périodique des éléments — La merveille fondamentale de l'Univers, De Boeck, Brussels, Belgia, 2002 ISBN 978-2-8041-4107-3 (fr)
• EMSLEY John, Nature's Building Blocks — An A-Z Guide to the Elements, Oxford University Press, 2001 ISBN 978-0-19-850341-5 (en)
• Geriadur brezhoneg An Here, Plougastell-Daoulaz, 2001 ISBN 978-2-86843-236-0
• ÉTIENNE Guy, Geriadur ar Stlenneg, Preder, 1996 ISBN 978-2-901383-14-7
• HOLDEN Norman, History of the Origin of the Chemical elements and Their Discoverers, New York, 2001 Brookhaven National Laboratory (en) Liamm oberiant 26 HER 12
• International Union of Pure and Applied Chemistry (IUPAC) (en) Liamm oberiant 26 HER 12
• Joint Institute for Nuclear Research (ОИЯИ e Dubna) (en) Liamm oberiant 25 DU 2012
• LIDE David R., CRC Handbook of Chemistry and Physics - 88th Edition, CRC Press,2007 ISBN 978-0-8493-0488-0 (en)
• National Nuclear Data Center (en) Liamm oberiant 09 KZU 12
• Royal Society of Chemistry (en) Liamm oberiant 03 KZU 2012
• STWERTKA Albert, A Guide to the Elements, Oxford University Press, 1996 ISBN 978-0-19-508083-4 (en)
• Webelements (en) Liamm oberiant 26 HER 2012