Lizherenneg ar brezhoneg : diforc'h etre ar stummoù

Eus Wikipedia
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
astenn ha dave
Tikedenn : Disc’hraet
Linenn 1: Linenn 1:
'''[[Lizherenneg]] ar [[brezhoneg]]''' zo bet kemmet meur a wech en istor, hervez ar [[geriadur|c'heriadurourien]] hag ar [[yezhadur]]ourien.
'''[[Lizherenneg]] ar [[brezhoneg]]''' he deus kemmet meur a wech en istor, hervez ar c'heriadurourien hag ar yezhadurourien.


:Er {{XVIIvet kantved}} ez eo bet degaset al [[lizherenn]] [[c'h]].
*er {{XVIIvet}} kantved eo bet degaset al [[lizherenn]] [[c'h]]
:En {{XIXvet kantved}} ez eo bet degaset implij a-vras al lizherenn [[k]] e-lec'h ''c'' ha ''q(u)'' ; betek neuze ne veze implijet nemet nebeut dirak ''e'' hag ''i'', aliesoc'h dirak ''n'' ("knech"), ha tost bepred evit ''ker'' ("kêr") hag un nebeud gerioù all<ref>[[Arzel Even]], ''[[Istor ar yezhoù keltiek]]'', [[Hor Yezh]], 1987, p. 118.</ref>.
*en {{XIXvet}} kantved eo bet degaset implij a-vras al lizherenn [[k]] e-lec'h ''c'' ha ''q(u)'' (betek neuze ne veze implijet nemet nebeut dirak "e" hag "i", aliesoc'h dirak "n" ''(knech)'', ha tost bepred evit ''ker'' (kêr) hag un nebeud gerioù all.)<ref>[[Arzel Even]], ''[[Istor ar yezhoù keltiek]]'', [[Hor Yezh]], p. 118</ref>
*en {{XXvet}} kantved
:En {{XXvet kantved }} ez eo bet degaset ar [[zh]], ha n'emañ ket e lizherenneg ebet, ha koulskoude e vez sellet outi evel ul lizherenn gant tud zo, er c'hoari [[skrabell]] da skouer ; er c'hnatved-se ivez ez eo bet addegaset al lizherenn [[c]].
**eo bet degaset ar [[zh]], ha n'emañ ket e lizherenneg ebet, ha koulskoude e vez sellet outi evel ul lizherenn gant tud zo (er c'hoari [[skrabell]] da skouer).
**eo bet addegaset al lizherenn [[c]] .


==Lizherenneg ar Gonideg==
==Lizherenneg ar Gonideg==
Meneget eo e [[1838]] er ''[[Grammaire celto-bretonne]]'' savet gant [[Yann-Frañsez ar Gonideg]]<ref>Le Gonidec, Jean-François-Marie-Maurice-Agathe. ''Grammaire celto-bretonne''. Paris : H. Delloye, 1838 [https://archive.org/details/grammaireceltobr00legouoft/page/n53/mode/2up?view=theater p. 1].</ref> hag a voe embannet kevret gant an ''[[Dictionnaire Breton-Français]]'', gant ur rakskrid savet gant [[Kervarker]].
Meneget eo e 1838 er [[Grammaire Bretonne (Gonideg)|Grammaire Bretonne]] savet gant [[Yann-Frañsez ar Gonideg]], hag adembannet embannet gant an [[Dictionnaire Breton-Français]] (hag ar rakskrid savet gant [[Kervarker]]).

{| align="center"
|+ Lizherenneg Ar Gonideg, 1838
|-
| '''A, B, K, D, E, F, G, H, CH, C'H, I, J, L, M, N, O, P, R, S, T, U, V, W, Z'''
|}
*Merkit n'eus '''Y''' ebet el lizherenneg-se. Hervez ar yezhadurour ez eus 6 [[vogalenn]] e brezhoneg : ''a'', ''e'', ''i'', ''o'', ''u'' ha '''''w'''''.




Linenn 23: Linenn 20:
|}
|}
==Lizherenneg Hemon-Huon-Favereau==
==Lizherenneg Hemon-Huon-Favereau==

Setu amañ al [[lizherenneg]] a zo e [[Geriadur Hemon-Huon]] ha [[Geriadur Favereau]] e [[2011]], hag abaoe ar [[bloavezhioù 1980]].
Sed amañ al [[lizherenneg]] hervez m'he c'haver e [[Geriadur Hemon-Huon]] ha [[Geriadur Favereau]] e [[2011]], hag abaoe ar bloavezhioù [[1980]] :

{| class="wikitable centre"
{| class="wikitable centre"
|+ Lizherennoù lizherenneg ar brezhoneg
|+ Lizherennoù lizherenneg ar brezhoneg

Stumm eus an 24 Her 2023 da 08:54

Lizherenneg ar brezhoneg he deus kemmet meur a wech en istor, hervez ar c'heriadurourien hag ar yezhadurourien.

  • er XVIIvet kantved eo bet degaset al lizherenn c'h
  • en XIXvet kantved eo bet degaset implij a-vras al lizherenn k e-lec'h c ha q(u) (betek neuze ne veze implijet nemet nebeut dirak "e" hag "i", aliesoc'h dirak "n" (knech), ha tost bepred evit ker (kêr) hag un nebeud gerioù all.)[1]
  • en XXvet kantved
    • eo bet degaset ar zh, ha n'emañ ket e lizherenneg ebet, ha koulskoude e vez sellet outi evel ul lizherenn gant tud zo (er c'hoari skrabell da skouer).
    • eo bet addegaset al lizherenn c .

Lizherenneg ar Gonideg

Meneget eo e 1838 er Grammaire Bretonne savet gant Yann-Frañsez ar Gonideg, hag adembannet embannet gant an Dictionnaire Breton-Français (hag ar rakskrid savet gant Kervarker).


Lizherennoù lizherenneg ar brezhoneg
A a B b K k D d E e F f G g H h Ch c C'h c'h I i J j L l M m N n O o P p R r S s T t U u V v W w Y y Z z

Lizherenneg Hemon-Huon-Favereau

Sed amañ al lizherenneg hervez m'he c'haver e Geriadur Hemon-Huon ha Geriadur Favereau e 2011, hag abaoe ar bloavezhioù 1980 :

Lizherennoù lizherenneg ar brezhoneg
A a B b Ch c C'h c'h D d E e F f G g H h I i J j K k L l M m N n O o P p R r S s T t U u V v W w Y y Z z

Met urzhioù all zo bet a-raok, hag a zo bet abaoe.

An urzh ABK

Ar memes lizherennoù a gaver en un urzh all e Yezhadur bras ar brezhoneg, gant Frañsez Kervella :

Lizherennoù lizherenneg ar brezhoneg hervez Yezhadur bras ar brezhoneg
A a B b K k D d E e F f G g H h Ch ch C'h c'h I i Y y J j L l M m N n O o P p R r S s T t U u V v W w Z z

An urzh-se ivez a veze kavet

An urzh ABC

Ul lizherenn ouzhpenn, c, a zo bet lakaet e Geriadur an Here e 1995, hag an urzh a zo neuze:

Lizherennoù lizherenneg ar brezhoneg hervez Geriadur an Here,
A a B b C c Ch ch C'h c'h D d E e F f G g H h I i J j K k L l M m N n O o P p R r S s T t U u V v W w Y y Z z

Hep ch na c'h

Un urzh all zo c'hoazh, gant c met hep ch na c'h, e-barzh La grammaire bretonne pour tous, gant Eugène Chalm.

Lizherennoù lizherenneg ar brezhoneg hervez Yezhadur Chalm,
A a B b C c D d E e F f G g H h I i J j K k L l M m N n O o P p R r S s T t U u V v W w Y y Z z

Deskadurezh

En deskadurezh n'eus urzh ofisiel ebet. Koulskoude ez eus bet kaoz da ober unan e Diwan, a vefe goulennet digant ar skolaerien implij. E 2023 n'eo ket graet c'hoazh

2023

Embannet ez eus ul lizherenneg gant Bannoù-Heol.

Notennoù ha daveennoù

  1. Arzel Even, Istor ar yezhoù keltiek, Hor Yezh, p. 118