Bruz

Bruz
Ar Boel.
Anv gallaouek	Brutz
Anv gallek (ofisiel)	Bruz
Bro istorel	Bro-Roazhon
Melestradurezh
Departamant	Il-ha-Gwilen
Arondisamant	Roazhon
Kanton	Bruz (pennlec'h)
Kod kumun	35047
Kod post	35170
Maer Amzer gefridi	Philippe Salmon 2020-2026
Etrekumuniezh	Roazhon Meurgêr
Bro velestradurel	Bro Roazhon
Lec'hienn web	http://www.ville-bruz.fr
Poblañsouriezh
Poblañs	19 090 ann. (2020)
Stankter	637 ann./km²
Douaroniezh
Daveennoù lec'hiañ	48° 01′ 29″ Norzh 1° 44′ 45″ Kornôg
Uhelderioù	bihanañ 12 m — brasañ 99 m
Gorread	29,95 km²
Bruz

Bruz a zo ur gumun eus Breizh e departamant Il-ha-Gwilen.

Douaroniezh

Ar Sec'h a gember gant ar Gwilen e Bruz.

Anv

Stummoù skrivet

• Ogée (1780) : "Brutz. Ar barrez se e oa anvet gwechal Saint-Armel".
• Marteville et Varin (1843) : Brutz.
• Erwan Vallerie (1995) : "Brud, 1066; Breuth, 1084; Bruxa, 1164; Breuz, 1247; Brutz, 1779".
• Hervé Abalain (2000) : "Brud e 1067, Bruxa e 1164"
• Daniel Delattre (2004) : "Breud meneget e-kerzh XIè".

Gerdarzh

• Hervé Abalain (2000) : « kinnig a ra da dostaat ouzh ar galianek brucos / brucus, brug ».
• Dauzat et Rostaing (1960-1978) : « pourrait être un *brucius, dérivé du gaulois brucus, bruyère. Voir Bruch ».
• Embannadurioù Flohic : « de bruyère ou du nom celtique brug, "buisson", ou, par déformation, de breiz, "Bretagne ».

Ardamezioù

"benet etre gwad ha sabel, ur c'houwifrell kommek en glazur, balirant war al lodennadur; ar c'hentañ karget gant ur vroennenn brug geotet, an eil gant ur groaz brezel 1939-1945 gant ur steredenn en arc'hant alaouret; e gab en erminoù"

Brezhoneg

Ya d'ar brezhoneg

• D'ar 4 a viz Gouere 2011 e oa bet votet ar garta Ya d'ar brezhoneg gant kuzul-kêr ar gumun.

Deskadurezh

• Klasoù divyezhek a zo eno abaoe 2003.
• E distro-skol 2022 e oa 145 skoliad enskrivet er c'hlasoù divyezhek (5,9 % eus skolidi ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez)

Prizioù dazont ar brezhoneg

• E 2012 e oa bet roet da di-kêr Bruz priz kentañ "Prizioù dazont ar brezhoneg", rummad “Strollegezhioù” gant Ofis Publik ar Brezhoneg.

Istor

• Sonj e vez ha penn-lec'h kentañ en em gave e Sant-Armel Cheñchet e vije plas dezhañ goude tan 1529..

XVIvet kantved

• Er bloaz 1529, daou ofiser an arme saoz staliet Bruz e oant lazhet gant kouerien ar vro e-keit e oant o vale. Adalek an deiz war lec'h ar soudarded a lakas o krabanoù war ar vuntrerien, e grougas tri anezhi, hag a lakas tan e-barzh ar bourg.

XX^vet kantved

Brezel-bed kentañ

• Mervel a reas trizek 110 gwaz ag ar gumun abalamour d'ar brezel hervez monumant ar re varv, da lâret eo 3,91% ag ar boblañs hervez an niveradeg bet graet e 1911.

Eil Brezel-bed

• Mervel a reas trizek den eus ar gumun abalamour d'ar brezel, hep kontañ an dud nann-soudard marvet abalamour d'ar bombezadeg c'hoarvezet e 1944.
• D'ar 4 a viz Du 1943 e kouezhas un nijerez Junkers Ju 88D-1 eus an aerlu alaman (Luftwaffe) gant pevar nijour en e vourzh e "Pierrefitte" e Bruz; lazhet e voe he fevar nijour, douaret int e Mont-de-Huisnes(fr).
• Bombezet e voe Bruz d'ar sul 7 a viz Mae 1944 gant ar Royal Air Force (aerlu ar Rouantelezh-Unanet): 183 den nann-soudard a voe lazhet er vourc'h. An deiz se e oa sul komunion bras (pask kentañ).

  

  Dismantroù ar gêr hag an iliz goude bombezadeg.

• D'ar 7 a viz Even 1944 e kouezhas ur c'harr-nij B-24H (anvet "Box Car", marilhet 42-52624 ha kodet R5-M) eus aerlu SUA (United States Army Air Forces) e "La Rabine" e Bruz; seizh nijour a voe lazhet (pemp anezhe a zo douaret e Brittany American Cemetery e Montjoie-Saint-Martin e departamant Manche e Bro-C'hall), an tri all –daou anezhe a oa bet gloazet– a voe tapet d'an Alamaned.

Trevadennoù

• Brezel Indez-Sina: c'hwec'h soudard a varvas.
• Brezel Aljeria: ur milour a varvas.

Monumantoù ha traoù heverk

• 

  Dismantroù kastell Cicé

• 

  Bombezenn bombezadeg 1944

• 

  Milin Boel

Emdroadur ar boblañs abaoe 1793

Melestradurezh

Roll ar maerioù
Mare		Anv	Strollad	Karg
16 février 1790	17XX	Mathurin Leroy	-
1808?	1823?	Joseph Drouet de Montgermont (1757-1823)	-	-
184X	184X	Josse	-	Alvokad
186X	186X	Armand de la Durantais	-	Kuzulier-departamant
18XX	1919	Hippolyte Bousquet	Strollad republikan	-
1919	1944	François Joly (1872-1944)	Républicains indépendants	Kannad (1936-1942) Mezeg.
1950	1960	Joseph Jan	Dehou diseurt	-
1960	1989	Alphonse Legault	Dehou diseurt	-
1989	2008	Robert Barré	UDF	Kuzulier-departamant Bankour
2008	2014	Philippe Caffin	Kleiz diseurt
2014	2020	Auguste Louapre	Dehou diseurt
2020	→ bremañ	Philippe Salmon	Kleiz diseurt
N'eo ket anavezet c'hoazh an holl fedoù.

Tud

Ardamezeg

sans_cadre	la Bizaie : En argant e c'hudon en sabel Aotrouien de la Rivière. [PPC] (ardamezioù kanus. e galleg ː Bizet = pigeon)
	Champion de Cicé
	du Hallay
	Maczon / Le Masson
	Pan

Liammoù diavaez

• Lec'hienn ofisiel
• (br) Bruz e Geobreizh