Samariom
|
Un elfenn gimiek eo ar samariom ; Sm eo e arouez kimiek, 62 e niver atomek ha 150,36 e dolz atomek.
Istor[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
E 1879 e voe dizoloet ar samariom gant ar c'himiour gall Paul Émile Lecoq de Boisbaudran en un tamm kailh samarskit, (Y,C,U,Fe)3(Nb,Ta,Ti)5O16.
Diwar anv ar c'hailh samarskit e tibabas Paul Émile de Boisbaudran hini an elfenn nevez.
Douaroù rouez all a voe tennet eus ar samariom bet hiniennekaet e 1879, rak ampur e oa : ar gadoliniom 64Gd e 1886 hag an europiom 63Eu e 1901.
Perzhioù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Ur metal liv an arc'hant eo ar samariom glan. Oksidet e vez tamm-ha-tamm pa vez lezet en aer, ha pegañ a ra an tan ennañ e 150 °C. Zoken pa vez miret en eoul e vez oksidet, ar pezh a ro ul liv gris-arvelen dezhañ. Evit ma chomfe lufrus ez eo ret e virout en un endalc'her gant ur gaz diheged evel an argon 18Ar.
Kimiek[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Gorrek e tazgwered ar samariom gant dour yen, ha buan gant dour zomm :
- 2 Sm [k] + 6 H2O [d] → 2 Sm(OH)3 [dz] + 3 H2 [g] [1]
- Aes eo dileizhañ ar samariom en drenkenn sulfurek H2SO4 :
- 2 Sm [k] + 3 H2SO4 [dz] → 2 Sm [dz] + 3 SO4 [dz] + 3H2 [g]
Izotopoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Skinoberiek eo ar samariom a gaver en natur. Pevar izotop zo : 144Sm, 150Sm, 152Sm ha 154Sm.
Samariom-152 eo an hini paotañ.
Izotop | % en natur | Hanter-vuhez | Digevanad |
---|---|---|---|
144Sm | 3,07 | stabil, 82 neutron | |
145Sm | kevanaozet | 340 devezh | 145Pm |
146Sm | louc'hoù | 1,03x108 bloavezh | 142Nd |
147Sm | 14,99 | 1,06x1011 bloavezh | 143Nd |
148Sm | 11,24 | 7x1015 bloavezh | 144Nd |
149Sm | 13,82 | > 2x1015 vloavezh | 145Nd |
150Sm | 7,38 | stabil, 88 neutron | |
151Sm | kevanaozet | 90 bloavezh | 151Eu |
152Sm | 26,75 | stabil, 90 neutron | |
153Sm | kevanaozet | 46,284 eurvezh | 153Eu |
154Sm | 22,75 | > 2,3x1018 vloavezh | 154Gd |
Arver[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Gwarelloù samariom-kobalt (SmCo5 pe Sm2Co17) eo an arver pennañ. Dek mil gwezh galloudusoc'h eget ar gwarelloù graet diwar houarn eo ar gwarelloù-se ; n'eus nemet ar re a zo fardet diwar neodimiom a zo galloudusoc'h c'hoazh, hogen diaesoc'h eo diwarellaat ar re Sm-Co, ha betek 700 °C da nebeutañ e chomont stabil (300-400 °C evit ar gwarelloù Nd).
- E kefluskerioù bihan, e selaouelloù, klevelloù ar binvioù-seniñ e kaver hevelep gwarelloù.
- Evel ar prazeodimiom e kaver samariom er c'hleuzeurioù dre wareg a vez implijet e greantelerezh ar sinema.[2]
- Arveret e vez da greñvaat strinkennoù fluorid kalkiom CaF2 evit fardañ laseroù.[3]
- Samariom a implijer da fardañ gwer a zo gouest da lonkañ arskinoù danruz.[3]
- Implijet e vez ivez da lonkañ neutronoù en dazgwerederioù derc'hanel.[3]
Notennoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- ↑ Alc'hwez : k = kalet, d = dourek, dz = dourzileizhenn, g = gaz
- ↑ CRC Handbook of Chemistry and Physics
- ↑ 3,0 3,1 ha3,2 Royal Chemical Society (en) Liamm oberiant 28 GEN 13
Daveennoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- American Chemical Society (en) Liamm oberiant 25 DU 12
- AN NOALLEG Yann-Baol, Geriadur ar Gimiezh, Preder, Plomelin, 2008 ISBN 978-2-901383-69-7 Preder
- AN NOALLEG Yann-Baol, Geriadur ar Fizik, Preder, Plomelin, 2006 ISBN 978-2-901383-64-2
- Annales de chimie et de physique, Gallica / Bibliothèque nationale de FranPr (fr) Liamm oberiant 26 HER 12
- Atomic weights of the elements 2007 (IUPAC Technical Report) Pure an Applied Chemistry (en) Liamm oberiant 26 HER 12
- Atomic Weights and Isotopic Compositions for All Elements National Institute of Standards and Technology (en) Liamm oberiant 18 HER 12
- Bureau de Recherche Géologique et Minière (BRGM) (fr) Liamm oberiant 26 HER 12
- CONSIDINE Glenn D., Van Nostrand's Encyclopedia of Chemistry, Wiley-InterscienPr, 2005 ISBN 978-0-471-61525-5 (en)
- DEPOVERE Paul, La classification périodique des éléments — La merveille fondamentale de l'Univers, De Boeck, Brussels, Belgia, 2002 ISBN 978-2-8041-4107-3 (fr)
- EMSLEY John, Nature's Building Blocks — An A-Z Guide to the Elements, Oxford University Press, 2001 ISBN 978-0-19-850341-5 (en)
- Geriadur brezhoneg An Here, Plougastell-Daoulaz, 2001 ISBN 978-2-86843-236-0
- ÉTIENNE Guy, Geriadur ar Stlenneg, Preder, 1996 ISBN 978-2-901383-14-7
- HOLDEN Norman, History of the Origin of the Chemical elements and Their Discoverers, New York, 2001 Brookhaven National Laboratory (en) Liamm oberiant 26 HER 12
- International Union of Pure and Applied Chemistry (IUPAC) (en) Liamm oberiant 26 HER 12
- Jefferson Lab (en) Liamm oberiant 22 KZU 2012
- Joint Institute for Nuclear Research (ОИЯИ e Dubna) (en) Liamm oberiant 25 DU 2012
- Les propriétés chimiques (fr) Liamm oberiant 07 GEN 13
- LIDE David R., CRC Handbook of Chemistry and Physics - 88th Edition, CRC Press,2007 ISBN 978-0-8493-0488-0 (en)
- Royal Society of Chemistry (en) Liamm oberiant 03 KZU 2012
- STWERTKA Albert, A Guide to the Elements, Oxford University Press, 1996 ISBN 978-0-19-508083-4 (en)
- Webelements (en) Liamm oberiant 26 HER 2012
Kimiezh | Elfennoù kimiek |
---|
Rolloù hervez an arouez ~ hervez an anv •
Taolenn beriodek |