Prats de Molló i la Presta
| Prats de Molló i la Presta | |
|---|---|
 Iliz Santa Justa i Santa Rufina, e Prats de Molló. | |
.svg)
| |
| Anv katalanek | Prats de Molló i la Presta |
| Anv gallek (ofisiel) | Prats-de-Mollo-la-Preste |
| Bro |  Katalonia(Vallespir) |
| Melestradurezh | |
| Stad |  Frañs
|
| Rannvro | Okitania |
| Departamant | Pireneoù-ar-Reter |
| Arondisamant | Ceret |
| Kanton | Ar C'hanigó (Le Canigou) |
| Kod kumun | 66150 |
| Kod post | 66230 |
| Maer Amzer gefridi | Claude Ferrer[1] 2020-2026 |
| Lec'hienn web | [http:/www.pratsdemollolapreste.com/ pratsdemollolapreste.com] |
| Poblañsouriezh | |
| Poblañs | 1 114 ann. (2022)[2] |
| Stankter | 8 ann./km² |
| Douaroniezh | |
| Daveennoù lec'hiañ | 42°24′17″N 2°28′47″E |
| Uhelderioù | kreiz-kêr : 735 m bihanañ 575 m — brasañ 2693 m |
| Gorread | 145,09 km² |
kemmañ  |
|
Prats de Molló i la Presta e katalaneg (['pɾadzdəmu'ʎojlə'pɾestə]), Prats-de-Mollo-la-Preste e galleg ([pʁats də mɔjo la pʁɛst(ə)] (selaou )), zo ur gumun gatalan e komark Vallespir e Katalonia an Norzh, e departamant gall Pireneoù-ar-Reter, nepell diouzh an harzoù etre Bro-C'hall ha Spagn[3].
Douaroniezh
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Prats de Molló i la Presta zo er Pireneoù, 13 km pell diouzh an harzoù etre Generalitat Katalonia ha Spagn en un tu, ha Bro-C'hall en tu all, war ribloù ar stêr Tec, war tor kreisteiz ar menez Canigó e 735 metr uhelder.
Prats de Molló i la Presta zo e kanton ar C'hanigó, en arondisamant Ceret.
Ar c'hêriadennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]An anv "Prats de Molló" a dalv kement ha "pradoù Molló" e katalaneg. Molló zo ur barrez en tu all d'an harzoù etre Bro-C'hall ha Spagn. An div gumun zo liammet dre un ode anvet "Col d'Ares".
La Presta zo ur gêr-zour hag a zo ur gêriadenn bet staget ouzh Prats de Molló e 1956. Prats de Molló i la Presta e oa pennlec'h kanton kozh Prats de Molló i la Presta, bremañ emañ e-barzh kanton ar C'hanigó.
Istor
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Diazezet e voe un drevadenn kouerien eno gant menec'h. Meneget eo an iliz e 982.
Savet e voe ar mogerioù-kreñv e kreiz ar XIVvet kantved.
Ar gêr, asambles gant parrezioù all eus komark Vallespir, e rannvro Rousilhon, zo distag diouzh ar peurrest eus Katalonia ha staget ouzh Frañs dre Feur-emglev ar Pireneoù etre Bro-C'hall ha Spagn e 1659.
E 1926 e voe an den a Stad Francesc Macià o chom e Prats de Molló, o klask aozañ un emsavadeg e Katalonia ar Su a-enep diktatouriezh spagnol Miguel Primo de Rivera, ha sevel ur republik katalan. Harzet e voe gant an archerien c'hall.
E dibenn Brezel Spagn e voe treuzet an ode Col d'Ares gant miliadoù a repuidi, hag erruout a rejont er gumun. Ur bod a voe arc'hantaet gant an aozadur peoc'helour "Etrebroadel Rezistanted ar Brezel" (Internacional de Resistentes a la Guerra, IRG), ar c'helenner José Brocca en e benn. Eno e voe savet ivez ur c'hamp-bac'h evit ar repuidi[4]. Hemañ zo unan eus ar c'hampoù a oa bet savet d'ar mare-se evit "dibab" anezho.[5]
Poblañs ha kevredigezh
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]E 2021 e oa 1 134 a dud o chomer gumun, ur c'hresk a 0,62 % e-keñver 2015.
E miz C'hwevrer e vez lidet daou dra e Prats : Gouel an arzh (Festa de l'Ós e katalaneg) ha Meurlarjez.
Lec'hiennoù dibar
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Ar gêr gozh zo ur milendall straedoù strizh pavezet gant tiez eus ar Grennamzer. N'eus nemet 1 100 annezad met ur bern pretioù, letioù ha tavarnioù zo. Dre un dreuzell e c'haller mont betek Fort de la Guàrdia(Fort Lagarde e galleg), ur wikadell savet gant ar marichal Vauban e 1683 evit kontrolliñ an harzoù nevez etre Bro-C'hall ha Spagn hag ar boblañs goude Emglev ar Pireneoù e 1659 hag emsavadeg an Angelets de la Terra etre 1667 ha 1675.
Gallout a ra ar valeerien loc'hañ eus Prats de Molló ha heuliañ gwenodennoù a-dreuz ar menezioù. Un nebeud kilometroù alese emañ La Presta, ur gêriadenn vrudet evit he dourioù kurañ.
Tud liammet ouzh ar barrez
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Josep de la Trinxeria (1637-1694), penn emsavadeg an Angelets a-enep an deog-holen gourlakaet war Rousilhon gant Bro-C'hall e 1661
- Jean-Louis Boyer (1781-1848), milour e penn "fort Lagarde" e-pad 18 bloaz
- Carles Bosch de la Trinxeria (1831-1897), skrivagner katalan bet ganet e Prats de Molló i la Presta
- Charles Rondony (1856-1914), jeneral bet ganet e Prats de Molló
- Francesc Macià (1859-1933), politikour katalan, bet o chom e Prats de Molló i la Presta
- es:José Brocca (1891-1950), skrivagner, dengarour ha peoc'helour spagnol, bet o chom e Prats-de-Mollo-la-Preste goude ar Retirada (1939-1940)
- Dolors Prat Coll (1905-2001), sindikalourez er CNT spagnol, tec'het kuit diouzh diktatouriezh Franco
- Raymond Blanc (1914-2007), skrivagner bet ganet e Prats de Molló i la Presta
- Paulette Dehoux (1915-2016), rezistantez
- Jean Lareuse (1925-2016), livour bet ganet e Ceret, bet o chom er Stadoù-Unanet a-raok distreiñ da chom da Prats de Molló i la Presta[6]
- Joan-Lluís Lluís (1963-), skrivagner katalan, unan eus e romantoù, El dia de l'ós (edicions de la Magrana, Barcelona, 2004) a c'hoarvez e Prats de Molló (troet e galleg gant Tinta Blava dindan an titl Le jour de l'ours)
- Chantal Gorostegui (1965-), marc'houarnerez bet ganet e Prats de Molló i la Presta.
Liammoù diavaez
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Dave ha notennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- ↑ (fr) Répertoire national des élus: les maires. data.gouv.fr, Savenn digor ar roadennoù publik gall (13 a viz Gwengolo 2022).
- ↑ Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
- ↑ (fr) INSEE
- ↑ (en) (2001) The Spanish Civil War. London : Cassell Military Paperbacks. 394 p. ISBN 0-304-35840-1.
- ↑ (en) (2006) The Battle for Spain. London : Weidenfeld & Nicolson. 455 & 456 p. ISBN 978-0-7538-2165-7.
- ↑ (fr) [http://www.vellespedres.fr/2016/11/20/les-adieux-a-jean-lareuse/ Velles pedres i Arrels