Vladimir Lenin
| Vladimir Lenin | |||
|---|---|---|---|
| Den-Stad rusian ha soviedat | |||
 Vladimir Lenin e miz Gouere 1920 |
|||
| Ganedigezh | 22 a viz Ebrel 1870 Simbirsk  Impalaeriezh Rusia
| ||
| Marv | 21 a viz Genver 1924 Gorki  Unaniezh Soviedel
| ||
| Broadelezh | Rusian (1870-1917) Soviedat (1917-1924) | ||
| Micher | Politiker Dispac'hour | ||
| Kargoù | |||
| Kadoriad Kuzul Komiserien ar Bobl | |||
Vladimir Ilitch Oulianov (Влади́мир Ильи́ч Улья́нов e ruseg – distagadur ), lesanvet Lenin (Ле́нин – "Paotr al Lena"), bet ganet d'an 22 a viz Ebrel 1870 e Simbirsk (Impalaeriezh Rusia) ha marvet d'an 21 a viz Genver 1924 e Vichnie Gorki (URSS, hiriv Gorki Leninskie), a oa un damkanour politikel, dispac'hour ha den-Stad rusian ha soviedat.
E penn an dispac'herien anvet bolcheviked e voe adalek 1903. E 1917, diskaret Impalaeriezh Rusia hag an tsar, e voe kemeret ar galloud e Rusia gant ar volcheviked goude Dispac'h miz Here. Sinañ a reas gouarnamant bolchevik Lenin un emglev e 1918 evit echuiñ ar brezel, harpañ a reas an dispac'h er bed dre ar C'homintern ha lazhañ a reas e eneberien dre ar Spont Ruz. Kalz kampoù-bac'h a voe krouet gant an Tcheka, ar polis, ha lod a sell outo evel ar goulagoù kentañ. Trec'h e oa an Arme Ruz war armeoù an dud enep-bolchevik eus an tu-dehoù hag an tu-kleiz e Brezel diabarzh Rusia etre 1917 ha 1922, hag e fin ar bloaz-se e voe krouet an URSS. War an diskar e zeas yec'hed Lenin goude 1922 ha mervel a reas d'an 21 a viz Genver 1924. Dont a reas Stalin e-lec'h anezhañ.
Kalz e skrivas Lenin diwar-benn e vennozhioù politikel, awenet gant prederouriezh Karl Marx, hag an doare da gas an Dispac'h da benn : dezhañ eo ar strollad politikel a ro lusk da emgann ar renkadoù hag a rank ren diktatouriezh ar broleteriezh. Al leninouriezh a vez graet eus e vennozhioù, ur skourr eus ar marksouriezh.
Enorioù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
E 1924, bloaz e varv, e voe divizet reiñ enor dezhañ e meur a zoare. Simbirsk, kêr e c'hanedigezh, voe adanvet Oulianovsk ha Gorki, ur gêr e-kichen Moskou lec'h ma chomas e fin e vuhez, voe adanvet Gorki Leninskie. Ur mirdi zo hiriv er maner ma oa o chom. Diskouezet eo e gorf balzamet en ur mozoleon war ar Blasenn Ruz e Moskou abaoe 1930. Kalz delwennoù anezhañ a chom hiriv hon deiz e Rusia ha broioù all bet en URSS.
Tud zo bet anvet Vladimir Ilitch pe Lenin en enor dezhañ :
- Vladimiro Ilich Lenin Montesinos (g. e 1945), penn servij kuzh Peru, politikour, torfedour ha drouklazher
- Ilich Ramírez Sánchez (g. e 1949), lesanvet Carlos, sponter venezuelat
- Lenín Boltaire Moreno Garcés (g. e 1953), prezidant Ecuador etre 2017 ha 2021