Ololê

Eus Wikipedia
Ololê
Ololê n°72, 17-19 Mae 1942
Niv. 72, 17-19 Mae 1942

Bro Breizh Breizh
Yezh Brezhoneg
Galleg
Doare Kazetenn evit ar vugale

Embann 19401944 (Ololê)
19701974 (L'appel d'Ololê)
Mareadegezh Hanterviziek
Sizhuniek
Tier gwech ar miz
ISSN 2133-2274

Ololê[1] a oa ur gazetenn gristen ha broadelour evit ar vugale, e galleg hag e brezhoneg, bet embannet e-kerzh an Eil Brezel-bed gant an ti Éditions du Léon e Landerne. Un eil kazetenn damheñvel, anvet L'appel d'Ololê, a voe embannet en Asnières-sur-Seine etre 1970 ha 1974. Un ti-embann e voe Ololê ivez.

Ololê (1940-1944)[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Herri Kaouisin ha Vefa de Bellaing a grouas ar gazetenn gristen ha broadelour Ololê (galv ar vaesaerien) evit ar vugale, an niverenn gentañ o tont er-maez d'ar Gwener 15 a viz Du 1940 gant an istitl Journal illustré des petits Bretons. Hanterviziek e voe en deroù, goude-se e tremenas da sizhuniek kent treiñ da deir gwech ar miz. Meur a wech e kemmas he ment, hag e liv eo bet a-vareadoù. Adalek 1943 ez embannas an istil Journal de Jeunes de Bretagne hag ar sturienn « Doue ha Breiz ».
Berzh bras a reas ar gazetenn a-hed he buhez, evit ul lod en abeg ma tenne ar c'houzalc'herien alaman splet eus goubarzhegezh Breizh[2]. ; lod niverennoù a voe moullet 20 000 skouerenn anezho.

Istor ha sevenadur Breizh, romantoù skeudennaouet, kelaouadennoù ha bannoù-treset a yae d'ober danvez Ololê ; lod pennadoù a oa e brezhoneg.
Meur a aozer·ez brudet a skrivas en Ololê : ar Gall Benjamin Rabier, ar Belgiad Hergé, ar Vretoned Job de Roincé (kazetenner), Rémy Bourlès (treser bannoù-treset, 19051997) ha dreist-holl ar skrivagner ha treser gall a orin breizhat Étienne le Rallic (18911968), a skrivas hag a skeudennaouas un niver bras a istorioù, en o zouez :

Adembannet e voe e 1963 ha 1995, gant kemmadennoù : e 1963 e voe erlec'hiet ar ger youpin (luc'haj gallek disprizius evit yuzev), hag e 1995 e voe dilamet ar bommoù enepyuzev a oa en istor orin ma'z eo al laeron yuzevien « estren o fouezh-mouezh [...] ha nann kristen o fri  » (dont l’accent est étranger […] et le nez n’est pas chrétien, Ololê 19 Genver 1941 p. 2 hag embannadur 1963, p. 10) ;
  • Le Corsaire des îles, gant Jacques de Seisses ;
  • Gaït, la cavalière du Texas, gant Étienne le Rallic ;
  • Gonéri, le filleul de Cadoudal gant Hervé Cloarec ;
  • La croisade des loups (heuliad Les loups de Coatmenez), gant Jeanne Coroller-Danio ha Herri Kaouisin[4].

Ur golo politikel a voe embannet en niverenn 118 (25 Kerzu 1943) en enor d'an abad Yann-Vari Perrot, a oa bet drouklazhet pemzektez a-raok an embann.
Adembannet e voe Tintin au pays des Soviets (Hergé, 1929) en Ololê.

D'ar Sul 28 Mae 1944 e teuas an niverenn 132 ha diwezhañ a-ziwar ar wask.

Bukit war ur skeudenn da welout he alc'hwez

L'appel d'Ololê (1970-1974)[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

E 1970, Herri Kaouisin a embannas niverenn gentañ an hantervizieg L'Appel d'Ololê – L'illustré Culturel des Jeunes et des Familles de Bretagne, a zisklêrias bezañ hêrezh Ololê gozh. Étienne le Rallic e voe c'hoazh an treser pennañ. E 1974 ez eas ar gazetenn da get, goude he 26vet niverenn.

An ti-embann[kemmañ | kemmañ ar vammenn]


Golo Le breton par l'Image,
gant M. Seite ha Moriss, 1944

Un ti e Landerne hag a embanne albomoù evit ar yaouankizoù dindan al lugan Éditions de Propagande Culturelle Bretonne pour la Jeunesse e voe Ololê ivez ; bez' e oa ti-embann al luskad broadelour Urz Goanag Breiz, bet krouet gant H. Kaouisin e 1943 diwar skouer Urdd Gobaith Cymru. Daouzek albom a voe embannet.

1941
  • Une Grande et Belle Histoire, celle de notre Bretagne, skeudennaouet gant Étienne le Rallic
1942
  • Troioù kaer Matilin an Dall : Yann ar Chapel aet da goll ne oar den penaos !, skeudennaouet gant ar Belgiad Raoul Thomen (18761950)
1943
  • Le merveilleux voyage de Matilin an Dall à travers les siècles bretons, skeudennaouet gant Raoul Thomen
  • Histoire de ma Bretagne, Herri Kaouisin, skeudennaouet gant Étienne le Rallic
  • Contes du Ti-Plouz, skeudennaouet gant Félix-Pol Jobbé-Duval
  • Istor vurzudus balafenn, skeudennaouet gant Georges Omry (18801914)
  • Le dragon du Menez-Are, skeudennaouet gant Benjamin Rabier
  • Au temps où les bêtes parlaient breton, skeudennaouet gant Benjamin Rabier (dalif), divyezhek
  • Le mystère du château du Taureau, skeudennaouet gant Job de Roincé
  • A la découverte de Ker-Is, la mystérieuse cité sous-marine, skrid ha skeudennoù gant Lortac (18841973)
1944
  • L’Histoire de Bretagne de Toutouig, skeudennaouet gant F.-P. Jobbé-Duval ; un embannadur vrezhonek a voe ivez : Istor Breiz Toutouig
  • Le breton par l'image, gant M. Seite, skeudennaouet gant Moriss

Levrlennadur[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  • (fr) Labour E. Le Rallic evit Ololê
  • Roland Le Guen, Ololê, un périodique nationaliste et chrétien pour les jeunes bretons, kounskrid mestroniezh istor, Skol-veur Breizh-Izel, Brest, 1984.
  • Isabelle Rat hag AH. Le Texier, Ololé, kounskrid mestroniezh istor, Skol-veur Kreisteiz Breizh, Gwened, 1989.

Notennoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  1. Skrivet O lo lê e BÉRA Michel, DENNI Michel & MELLOT Philippe : Trésors de la bande dessinée – BDM – Catalogue encyclopédique & Argus, Éditions de l'Amateur, 2014 (ISBN 978-2-85917-543-6) hag e Catalogue du Système Universitaire de Documentation.
  2. PERRIN, Raymond : Fictions et journaux pour la jeunesse au XXe siècle, L'Harmattan, 2014 (ISBN 978-2-343-02483-7)
  3. Elor, 2001 (ISBN 978-2-907524-58-2)
  4. Elor, 2000 (ISBN 978-2-912214-48-5)