Marvnad

Élégie, gant William Bouguereau (1899)

Ur marvnad zo ur c'han pe ur varzhoneg savet evit enoriñ un den a zo aet da Anaon.

Marvnad ha klemmgan

Kemm a vez graet peurvuiañ etre marvnad ha klemmgan.
En Henc'hres e veze graet θρῆνος / thrếnos (diwar θρέομαι / thréomai, "garmiñ") eus klemmvanoù kanet da vare an obidoù.
Ur c'hlemmgan a zispleg klemmoù ar barzh e n'eus forzh peseurt degouezh. Ur skouer splann eo Marienbader Elegie, gant Goethe, diwar-benn e dristidigezh goude kaout ur c'habestr gant ur briñsez.

E kembraeg pe e kumbrieg

Y Gododdin' zo ur marvnad skrivet gant ar barzh Aneirin war-dro ar bloaz 600.
Marvnadoù a veze savet e Kembre ar Grennamzer gant Barzhed ar Briñsed etre 1100 ha 1290, gant Barzhed an Uhelidi etre 1290 ha 1500.

E brezhoneg

Unan eus kefridioù ar varzhed vrezhon e oa kanañ marvnad un den a renk uhel.
Ur marvnad zo bet embannet e Barzhaz Breizh dindan an anvioù Élégie de monsieur de Névet, Maronad ann aotrou Nevet.
Amañ e kavor ar pozioù a zo en embannadur 1846.

MARONAD ANN AOTROU NEVET − IES KERNE −
1.	2.		3.
— Ma den paour petra zo digouet, Pa zeut d’ar ger ker stravillet ? Pa ’z oc’h ker glaz evit rejin, Ma denik paour, leveret d’in ; Pa ’z oc’h ker glaz hag ar maro ; Petra zo digouet war ho tro ? — Abred awalec’h e klefet Ann doare deuz pez zo digouet ; Abred awalec’h e klefet Ann doare deuz pez meuz gwelet. ’Zalek ann ti beteg ar vorc’h, Heul braz o vont, dre zon ar c’hloc’h : Ann otrou person penn-kentan, Eunn arc’h lienet wenn raz-han, Daou ejen braz oc’h hi dougen, Sternou arc’hant diouc’h ho c’herc’hen. Ha kalz a dud o tont war lerc’h, Stouet ho fenn gand kalz a nec’h.	Sant-Iann, ar mevel, a skoe War dor ar person, enn noz-ze. — Savet, savet, otrou person ! Ann otrou Nevet a zo klaon ; Kaset gen-hoc’h ar groaz-nouen, War ann otrou koz a zo tenn. — Chetu me deut, otrou Nevet Tenn eo war ’n hoc’h am euz klevet ? Ar groaz-nouen zo gan-ime D’ho konforti, mar gallann-me. — N’em euz konfort bet da gahouet Enn tu ma c’horf e-barz ar bed ; Enn tu ma c’horf me n’am euz ket, Enn tu ma ene, larann ket. Goude ma oa bet koveset, D’ar beleg en deuz lavaret : — Digoret frank dor ar gambr-man, Ma welinn holl dud ma zi-man, Ma friet ha ma bugale Tro-war-dro demeuz ma gwele ; Ma bugale, ma merourien Kerkouls ha ma servichourien ;	Ma hellinn, ’nn ho zouez, kemeret Hon Otrou ’barz mont diouc’h ar bed. Ann itron hag he vugale, Ha kemend oa eno, wele ; Hag hen ker reiz ho frealze, Ha ker sioulig a gomze ! — Tevet, tevet, na welet ket, Doue eo ar mestr, ma fried ! Ho ! tevet, ma bugaligo, Ar Werc’hez sakr ho tiwallo ! Ma merourien, na welet ket ; Tud diwar mez, gouzout a red, Pa ve hao ann ed, ve medet ; Pa zeu ann oad, mervel zo red ! Tevet, tud vad diwar ar mez, Tevet, peorien keaz ma farrez ; ’Vel em euz bet sonj ac’hanoc’h, Ma fotred defint sonj ouz hoc’h. Evel-d-oun-me hi ho karo, Hag ober a rint mad hor bro. Na oelet ket, kristenien vad. Ni ’n em gavo ’benn eur boutad !	D’ar iou vintin, otrou Karne Tont deuz ar fest noz, c’houlenne, O tont d’ar ger, war he varc’h gwenn, Bordet he jupen penn-da-benn, He jupen voulouz ru glaou-tan Bordet penn-da-benn gand arc’hant ; D’ar iou vintin, otrou Karne O tont endro a c’houlenne : — Daoust perag, va zuchentiled, Ne ked deut d’ar fest re Nevet ? Daoust perag, d’i-me levered, Pe oant bet pedet da zonet ? — Ann otrou koz, ’vel ma glevann, Zo enn he wele chomet klan. — Mar ma ’nn otrou, er gwele klan, Deomp da glask kannad anean. Pe oant o tigout gand ann ger, Hi a gleve son ar c’hleier. Digoret frank ar perzier, Ha den e-bed barz ar maner. — Mar’m hoc’h deuet d’he zarempret, E bered ar vorc’h he gaffet. Bet ma bet dec’h tan ar maro, Ha skarzet mad ann holl boudo ;	Ann otrou person d’he zevel Ha d’he zougen kaer d’ar chapel ; Ann itron hag he vugale, D’he lienat enn arc’h neve. Chetu fresk, aman, roudou c’harr A zo eet d’he gas d’ann douar. Hag hi da douch war ho c'hezek, Ha da zigout gand ar vered. Pa oant digouet gand ar vered, Ranne ho c’halon o welet, Welet ar c’hleuier he zisken Enn toull douar kriz da viken ; ’Nn itron warlerc’h, gwisket e du, War he daou-lin, oc’h wela dru ; Hag he bugale ioual ken, Hag sachat bleo deuz ho fenn. Dek mil den ober kemend-all, Hag ann dud paour dreist ar re-all. Eunan aneo, hanvet Malgan, En deuz gret ar maronad-man, En deveuz ar werz-man savet Enn enor d’ann otrou Nevet, D’ann otrou Nevet benniget, A oa kendalc’h ar Vretoned.

• Ar pozioù 2. 8 → 22 ha 3. 17 → 21 a voe embannet gant Alfred de Courcy (1816-1888) en e levr Le Breton e 1842, etre eil (1840) ha trede (1845) embannadur Barzhaz Breizh neuze, gant diforc'hioù diouzh kentel(ioù) Kervarker.

2. 8 → 22		3. 17 → 21
Le Breton (1842)	Barzhaz Breizh (1846)	Le Breton	Barzhaz Breizh
Goude ma oa bet koveset, D’ar beleg en deuz lavaret : — Digoret frank dor ar gambr-man, Ma welinn holl dud ma zi-man, Ma friet ha ma bugale Tro-war-dro demeuz ma gwele ; Ma bugale, ma merourien Kerkouls ha ma servichourien ; Ma hellinn, ’nn ho zouez, kemeret Hon Otrou ’barz mont diouc’h ar bed. Ann itron hag he vugale, Ha kemend oa eno, wele ; Hag hen ker reiz ho frealze, Ha ker sioulig a gomze ! — Tevet, tevet, na welet ket, Doue eo ar mestr, ma fried ! Ho ! tevet, ma bugaligo, Ar Werc’hez sakr ho tiwallo ! Ma merourien, na welet ket ; Tud diwar mez, gouzout a red, Pa ve hao ann ed, ve medet ; Pa zeu ann oad, mervel zo red ! Tevet, tud vad diwar ar mez, Tevet, peorien keaz ma farrez ; ’Vel em euz bet sonj ac’hanoc’h, Ma fotred defint sonj ouz hoc’h. Evel-d-oun-me hi ho karo, Hag ober a rint mad hor bro. Na oelet ket, kristenien vad. Ni ’n em gavo ’benn eur boutad !	Goude ma oa bet koveset, D’ar belek he'n deuz lavaret Digorit frank dor va gambr-mé, Ma welinn ann dud va zi-mé ; Va friet ha va bugalé Tro-var-dro demeuz va gwélé ; Va bugalé, va merourien, Ker kouls ha va servichourien ; M'ar gellin ’n ho touez kemeret Hon Aotrou ’barz mont diouzh ar bed. Ann itroun hag he vugalé, Ha kement oa eno, wélé ; Hag hen, ken kreiz, ho frealzé, Ha ken sioulik a gomze : Tévit, tévit, na welit ket, Doué ar mestr, o va friet ! Ho ! tévit, va bugaligou, 'Nn itronn Vari ho tiwallo ! Va merourien, na welit ket ; Tud var ar mez, gouzoud a rit, Pa daré ann ed, vé médet ; Pa deu ann oad, mervel zo red ! Tévit, tud vad divar ar mez, Tévit, beurien kez va farrez. ’Vel em' euz bet sonj ac’hanoc’h, Va fotret ho do sonj ouz oc’h. Evel d'on-mé, hé ho karo, Hag ober a rint mad hor bro. Na welit ket, kristenien mad, Ni ’n em gavo ’benn eur pennad	Pa oant digouet gand ar vered, Ranne ho c’halon o welet, Welet ar c’hleuier he zisken Enn toull douar kriz da viken ; ’Nn itron warlerc’h, gwisket e du, War he daou-lin, oc’h wela dru ; Hag he bugale ioual ken, Hag sachat bleo deuz ho fenn. Dek mil den ober kemend-all, Hag ann dud paour dreist ar re-all.	Pa want digwet gand ar veret, Ranné ho c’haloun da gwelet, Gwelet ar c’hleucher ho tisken Enn toul douar kriz, da viken. ’Nn itroun var lerc’h, gwisket é du, Var ho daou lin, o wela dru ; Hag hé vugalé, ioual ken, Hag o chachat bleo deuz ho fenn ; Deg mil den ober kemend-all, Hag ann dud paour ispisial !

E yezhoù all

En Henc'hres e oa kaoz eus ἐλεγεία / elegeía, "kan ar marv". Gwelit ar pennad Klemmgan.
En Henroma e voe krouet ar marvnad roman gant Caius Valerius Catullus. Brudet eo ivez klemmganoù Albius Tibullus.
Er varzhoniezh c'hallek e vez kaoz alies eus marv bugale, evel e pezhioù Victor Hugo diwar-benn e verc'h Léopoldine.

Marvnadoù brudet

• Giovanni Boccaccio, Elegia di Madonna Fiammetta (1343)
• Jorge Manrique (c'. 1440 – 1479) Coplas a la muerte de su padre
• Chidiock Tichborne, Elegy (1586)
• Luis Pereira Brandao, Elegiada (1588)
• John Donne, Elegies (1601)
• Paolo Rolli, Elegie (1715)
• Alexander Pope, Elegy to the Memory of an Unfortunate Lady (1717
• Thomas Gray, Elegy Written in a Country Churchyard (1751)
• Johann Wolfgang von Goethe, Römische Elegien (Elegie romane) (1795)
• Walt Whitman, "O Captain! My Captain!" e 1865 diwar-benn marv Abraham Lincoln
• Sergio Corazzini, Elegia (dastumet e 1906)
• Rainer Maria Rilke, Duineser Elegien (1923)
• Gabriele d'Annunzio, Elegie Romane (1906)
• Federico García Lorca, Llanto por Ignacio Sánchez Mejías 1935
• Luis Cernuda, Egloga, Elegia, Oda (1936)
• Emilio Ballagas, Elegia sin Nombre (1936)
• Zbigniew Herbert, Elegia na Odejscie (1990)