Lizherenneg semafor

Lizherenneg semafor (eus an henc'hresianeg σῆμα sêma "arouezenn" ha -φέρω -phéro "-douger") a reer eus ul lizherenneg a implijer evit kas kemennoù a-hed-gwel dre fiñval bannieloù lec'hiet hervez ur reizhiad resis. E-lec'h bannieloù e c'heller arverañ bizhier, kantennoù, plakennoù, pe aoueziañ gant an daouarn maneget pe get.

Evit eskemm kemennadennoù diouzh noz e c'heller stagañ lampoù ouzh fustoù ar bannieloù.

Istor[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

E 1866 e voe savet ar reizhiad, diwar skouer hini ar semafor a oa bet ijinet gant an eilamiral saoz Home Riggs Popham (1762-1820) ha gwellaet gant ar jeneral Charles William Pasley (1780-1861). War an douar e veze savet un tour, div vrec'h fiñvus staget ouzh ur peul a-serzh war an doenn. Dre ma oa dic'hallus staliañ hevelep gwikefre war ul lestr ec'h ijinas an eilamiral gober gant bannieloù bras a c'helled gwelet pa veze berr a-walc'h an hed etre daou lestr pe etre ul lestr hag an douar.

Embreg[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Un den hepken a gas ar c'hemennoù. Kemer a ra ur banniel e pep dorn kent o gwintañ a-benn-brec'h hag o lakaat en ur stad resis ha difiñv an eil e-keñver egile evit diskouez an arouezennoù unan-hag-unan.

En doare nevesañ e reer gant daou vanniel melen ha ruz (al lizherenn O el lizherenneg etrebroadel) war vor, ha gant bannieloù glas ha gwenn (al lizerenn P) war zouar.

Pemp lec'h zo da bep brec'h, a c'haller keñveriañ ouzh rod an avelioù.

Brec'h dehou : norzh, gwalarn, kornôg, mervent, su.
Brec'h kleiz : norzh, biz, reter, gevred, su.

Lizherenneg latin[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Diskouezet int evel m'o gweler pa vezer e-tal an den a zo ouzh o diskouez.

A pe 1
B pe 2
C pe 3
Resevet / Difazi
D pe 4
E pe 5
Fazi (mar bez sinalet 8 gwezh)
F pe 6
G pe 7
H pe 8
I pe 9
J
Lizherennoù da-heul
K pe 0
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
Ehan / Esaou
Sifroù / Niverenn
Fazi / Evezh
Nullit
Disoñjit ar sinal kent

Protokol[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

1. Kaser·ez	2. Degemer·ez
= Prest on	Prest on
= Diwallit	+ = Kasit
= Lizherennoù
= Sifroù
= Echu ; prest da zegemer	= Prest on
Adal neuze e vez eilpennet ar rolloù : 1 a zegemero ar pezh a vo kaset gant 2.

Lizherenneg Morse[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

= •

= —

= Esaou

Lizherennegoù all[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

War al lizherenneg latin ez eo diazezet al lizherenneg semafor. Azasaet da lizherennegoù all ez eo bet avat, evel m'en diskouez an daou skouer amañ a-is.

• Japan[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Semafor e Japan, 2017

Gant ar verdeadurezh japanat, koulz kenwerzhel ha milourel, ez eo bet azasaet ar c'hod latin etrebroadel d'al lizherenneg katakana^[1]. Dre ma'z eo silabennek ez eus kalz muioc'h ag arouezioù da ziskouez, gant 1, 2 pe 3 banniel. Ruz eo ar banniel a zalc'her en dorn dehou, gwenn hini an dorn kleiz.

E-lec'h diskouez hervez rod an avelioù e tiskouezer hervez urzh ha kognoù an taolioù barr-livañ pa skriver war baper : ar banniel ruz/dehou a ziskouez deroù pep taol barr-livañ, an hini gwenn/kleiz diwezh an tres.

Un doare rod an avelioù, disheñvel diouzh hini Kornôgiz avat, a vez implijet evit diskouez ar sifroù ; ar mann (0) a vez treset dre fiñval ar bannieloù e stumm ur c'helc'h.

En daolenn emañ ar kensonennoù a-led hag ar vogalennoù a-serzh. Pep arouezenn a zislouez ur silabenn, da skouer : K + E = /ke/.

	–	K	S	T	N	H	M	Y	R	W
A	あア	かカ	さサ	たタ	なナ	はハ	まマ	やヤ	らラ	わワ
I	いイ	きキ	しシ	ちチ	にニ	ひヒ	みミ	*	りリ	ゐヰ
U	うウ	くク	すス	つツ	ぬヌ	ふフ	むム	ゆユ	るル	*
E	えエ	けケ	せセ	てテ	ねネ	へヘ	めメ	*	れレ	ゑヱ
O	おオ	こコ	そソ	とト	のノ	ほホ	もモ	よヨ	ろロ	をヲ