Lebensraum
 |
Gwellaat ar pennad-mañ a vo ret a-raok ma vo gallet lavarout ez eo ur pennad a live holloueziadurel, ken e-keñver danvez, ken e-keñver brezhoneg.
Ma fell deoc'h reiñ hoc'h ali, resisaat petra zo da wellaat, grit e pajenn ar gaozeadenn.
|
Ar droienn alamanek Lebensraum ('tiriad bevañ') a vez implijet evit ober anv eus an holl doareoù pe politikerezhioù liammet ouzh an trevadenniñ hag a oa bet buhezek mat er bloavezhioù 1890 betek ar bloavezhioù 1940 en Alamagn. Kroget e oa implij an droienn Lebensraum e-tro 1901, ur pal geopolitikel e oa deuet da vezañ evit an Impalaeriezh alaman e-pad ar C'hentañ Brezel-bed (1914–1918). Un diaz e oa eus ar Septemberprogramm a embanne selloù emled tiriad an impalaeriezh. An doare pellañ a oa bet gant ar mennad Lebensraum a oa bet hini ideologiezh ar Strollad Nazi (NSDAP) ha gant ren an Trede Reich betek fin an Eil Brezel-bed.
Ur wech tizhet ar galloud gant Adolf Hitler, al Lebensraum a oa deuet da vezañ diazez a-fed mennozhioù an naziegezh kement hag un digarez evit aloubadegoù an Trede Reich e kreiz ha reter Europa. Ar Generalplan Ost ('Steuñv hollek evit ar Reter') e oa anv an doare da aloubiñ ha didroc'hañ an tiriadoù nevez pe da vezañ aloubet. Gant ar sell-se, Alamagn he devoa ezhomm bras da gaout tiriadoù bevañ evit dreistbevañ. Pobladoù an tiriadoù-se a oa da vezañ riñset pe dre deportadurioù e Siberia, lazhadeget, pe c'hoazh lakaet da sklaved. Ar re-se a oa Poloniz, Ukrainiz, Rusianed, Tcheked hag ar broadoù slav gwelet evel nann-aryan.
Ar gouarnamant Nazi en doa ur sell reut war an tiriadoù-se o welet trevadennerien alaman diazezet eno dre gwir al Lebensraum ha se e-kerzh an Eil Brezel-bed met ivez goude-se kenkas ma vefe bet trec'h an Trede Reich e fin ar brezel. Lazhadeget eo bet dre-se poblañsoù a-bezh dre an naonegezh, ar boued o vezañ skrapet ha kaset en tiriadoù diazez ar Reich.