Anna Aostria (1549-1580)
- Ur bajenn disheñvelout Anna Aostria zo ivez.
,_Queen_Consort_of_Spain.svg)
Anna Aostria (Cigales, Proviñs Valladolid, 1añ a viz Du 1549 – Badajoz, 26 a viz Here 1580), a oa arc'hdugez Aostria, deuet da vout rouanez Spagn ha Portugal dre he dimeziñ gant Fulup II Spagn, ha pevare pried dezhañ.
He buhez
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]He bugaleaj
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Ganet e oa e Cigales, e Kastilha, tostik da gêr Valladolid. Merc'h kentañ Masimilian II an Impalaeriezh Santel (1527–1576), ha Mari Spagn (1528–1603) e oa. He zad a oa kenderv da Felipe II, roue Spagn, hag a oa breur d'he mamm. Perak e oa ganet e Spagn? Peogwir e oa chomet he zud eno evel rejanted tra ma oa aet ar roue, hag impalaer, Carlos Iañ Spagn, da vale bro gant e vab Felipe, priñs Asturiez, en e zouaroù en hanternoz Europa, Italia, Alamagn, Flandrez.
E Spagn e oa ganet Anna eta, met da Vienna ez eas da chom gant he zud adalek he 4 bloaz. Ur ribitailh breudeur ha c'hoarezed he devoa.
Daou anezho, Rudolf ha Mazheas, a zeuas da vout Impalaerien Santel, hag he c'hoar Elesbed, a zimezas d'ar roue gall Charlez IX . He zud-kozh a-berzh mamm e oa Karl V, hag Izabel Portugal, tad ha mamm he gwaz ; he zud-kozh a-berzh tad e oa Ferdinand Iañ an Impalaeriezh Santel, hag Anna Bohemia ha Hungaria. Mamm Karl V ha Ferdinand, he zadoù-kozh, e oa Juana de Castilla, lesanvet Juana la Loca ("Juana ar Follez"), ha honnezh all a oa merc'h da Ferdinant II Aragon ha da Izabel ar Gatolikez.
Anna e oa bugel muiañ-karet he zad, a blije dezhañ c'hoari ganti. Un deskadurezh katolik he doe, goude ma oa troet he zad gant mennozhioù Luther.
He dimeziñ
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Evel merc'h henañ impalaer galloudusañ Europa e oa klask warni e lezioù ar rannved. He zud avat a glaskas he dimeziñ d'un infant spagnol abalamour d'al liammoù etre Habsburged an div vro. Kenkent e oa bet soñjet en he c'henderv, Don Carlos Spagn, priñs Asturiez, mab pennhêr hec'h eontr ha roue Spagn. Kefrisa dezhañ e voe e 1568, hogen mervel a reas ar priñs yaouank.
Adarre koulskoude e voe kaoz eus un eured spagnol pa varvas er gwentloù trede pried Felipe II, Elisabeth de Valois, e 1568. Intañv adarre e chome ar roue, ha dezhañ div verc'h yaouank.
Teir gwech dija e oa bet dimezet Felipe: da gentañ d'e geniterv Maria Manuela Portugal, da eil d'ur geniterv all, Mary Bro-Saoz, ha da drede da Elisabeth de Valois. O klask e bedervet gwreg e oa, evit kaout ur mab, rak pennhêr ebet n'en devoa ken goude marv Don Carlos.
Kenwadelezh anat a oa etre an danvez-priedoù, mouzhañ a reas ar pab Pi V un tamm a-raok reiñ e aotre. Sinet e voe ar c'hontrad eured en Madrid d'ar 24 a viz Genver 1570. D'ar 4 a viz Mae 1570 e timezas Anna d'hec'h eontr Felipe II e kastell Praha, dre hanterouriezh.
Anna a veajas neuze eus Aostria da Spagn, e diskar-amzer ar bloaz 1570, e kompagnunezh he breudeur Albert ha Wenzel.
Beajiñ a rejont dre an Izelvroioù, ma en em gavas gant kerent ha mignoned da Floris Montigny, breur yaouankañ Kont Horn. Montigny a oa bac'het e Spagn abaoe 1567. Dre ma oa ar roue o vont da addimeziñ e krede an tiegezh Montigny e vije bet pardonet. Anna a brometas e raje he seizh gwellañ da zivac'hañ Montigny.
Dilestrañ a reas e porzh Laredo, d'an 3 a viz Here.
E Spagn
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]He bugale
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Ferdinand, Priñs Asturiez (1571–1578), marvet da 7 vloaz
- Charles Laurence (1573–1575), marvet da 2 vloaz
- Diego, Priñs Asturiez (1575–1582), marvet da 7 vloaz
- Fulup III Spagn (1578–1621), roue war-lerc'h e dad,
- Maria (1580–1583), marvet da 3 bloaz
He marv
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Mervel a reas e 1580, goude genel he merc'h Maria, a varvas tri bloaz goude.
Poltredaoueg
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]-
Anna Aostria, gant Alonso Sánchez Coello -
Anna, gant Antonis Mor -
Fulup hag Anna o vanveziñ gant tud-kar ha tud o lez, gant Alonso Sánchez Coello, c. 1596. -
Anna, poltredet gant Giuseppe Arcimboldo
Levrlennadur
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- J. Brouwer, Montigny, Representative of the Netherlands by Philip II (Amsterdam z.j. [1941]).
- R. Rodríguez Raso, Maximiliano de Austria, gobernador de Carlos V en España: cartas al emperador (Madrid 1963).
- Fernando González-Doria, Las Reinas de España (Madrid 1986).
- A.W. Lovett, Early Habsburg Spain, 1517-1598 (Oxford 1986).
- John Lynch, Spain 1516-1598. From nation state to world empire (Oxford 1991).
- Geoffrey Parker, Philip II (Chicago / La Salle 1996).
- Henry Kamen, Philip of Spain (New Haven / London 1997).
- Manuel Ríos Mazcarelle, Reinas de España. Casa de Austria (Madrid 1998).
- L. Cabrera de Córdoba, Historia de Felipe II, rey de España, J. Martínez Millán and C.J. ed the Carlos Morales (Madrid 1998).
- Paula Sutter Fichtner, The Emperor Maximilian II (New Haven 2001).
- Pedro Gargantilla, Enfermedades de los reyes de España. Los Austrias. De la locura a la impotencia de Juana de Carlos II el Hechizado (Madrid 2005).
