Tatareg

Tatareg; (Татар теле Tatar tele)
Perzhioù
Komzet e :	Rusia, Ukraina, Sina, Turkia, Finland
	Rannved :
Komzet gant :	~ 8 000 000 a dud
Renkadur :	95
Familh-yezh :	Yezhoù altaek Yezhoù turkek Yezhoù bolgarek Yezhoù ouralek Tatareg; ; ; ;
Statud ofisiel
Yezh ofisiel e :	Tatarstan (Rusia)
Akademiezh :	-
Kodoù ar yezh
ISO 639-1	tt
ISO 639-2	tat
ISO 639-3
Kod SIL	TAT
	Sellit ivez ouzh ar pennad Yezh.

Ur yezh turkek eo an tatareg (Tatar tele, Tatarça, Татар теле, Татарча) komzet e lec'hioù zo eus Europa, Rusia, Siberia, Sina, Turkia, Polonia, Ukraina, Finland, Estonia ha Kreiz Azia.

Yezh ofisial Republik Tatarstan an hini eo. Talvezout a ra ivez da yezh-vamm evit 400 000 a Vachkired a meur a vil a Variad hag talvezout a ra ivez da yezh voutin etre Tatared, Bachkired, Tchouvashed, Kazac'hed, Maried, Mordvined hag Oudmourted.

Mont war diskenn a reas an niver a dud a rae gant ar yezh adal ar bloavezhioù 1930 hag er bloavezhioù 1980 ne veze ket kelennet e skolioù ar c'herioù bras. Implijet e veze er skolioù war ar maez, met dibosupl e veze evit an dataregerion mont d'ar skol-veur rak eno ne veze kelennet nemet e rusianeg.

Daoust ha n'emañ ket en arvar ken ar yezh ez eo anezhi ur yezh izel he statud e-keñver hini uhel ar rusianeg.

Teir rannyezh pennañ ez eus: hini ar c'hornôg (Mişär), hini ar c'hreiz hag hini ar reter (e Siberia). Rannyezh ar c'hreiz eo an hini a vez komzet ar muiañ ha warni emañ diazezet ar yezh lennegel.

Bez ez eus tro-dro da 5 300 000 a gomz tatareg e Rusia, met nemet 4 500 000 anezhe a zo Tatared, o vezañ ar peurrest Bachkired (520 000), Rusianed (130 000), Tchouvashed (70 000), Maried (42 000), Udmurted ha Mordvined.

Skrivet eo bet an tatareg e meur a doare disheñvel a-hed ar wech, o kregiñ gant ar skritur orc'hon a-raok 920, a leuskas e blas d'al lizherenneg arabek war-lerc'h. En ez-Unaniezh Soviedel e veze skrivet ar yezh gant ul lizherenneg latin anvet janalif etre 1927-1938. Implijet e veze al lizherenneg kirillek e Tatarstan betek ma voe staliet al lizherenneg latin en he flas en-dro e 2000. Nevez 'zo avat e voe kroget en-dro da implijout al lizherenneg kirillek a-drugarez d'ul lezenn nevez e Kevredad Rusia o lakaat anezhi da lizherenneg ofisiel nemeti evit an holl yezhoù komzet ennañ.

Un tañva eus ar yezh

Frazennoù talvoudus

Demat Исәнме (‘te’) / Исәнмесез (‘c’hwi’) pe Сәлам

Mont a ra? Эшләрең ничек?

Mar plij зинһар

Kenavo Сау бул (‘te’) / Сау булыгыз (‘c’hwi’)

Ya Әйе

Nann Юк

Trugarez Рәхмәт

Goulennoù

Piv? кем?

Petra? нәрсә?

Pelec'h? кайда?

Penaos? ничек?

Pegoulz? Кайчан?

Raganvioù

Me мин

Te син

Eñ/Hi ул

Ni без

C’hwi Сез

Int Алар

Devezhioù ar sizhun

Dilun Дүшәмбә

Dimeurzh Сишәмбә

Dimerc'her Чәршәмбә

Diriaou Пәнҗәшәмбә

Digwener Җома

Disadorn Шимба

Disul Якшәмбә

Ar mizioù

Etre kromelloù skrivet anv pep miz herevez reolennoù reizhskrivañ al lizherenneg latin nevez.

Miz Genver Җинвар (Ğínwar)

Miz C'wevrer Фебрәл (Febräl)

Miz Meurzh Март (Mart)

Miz Ebrel Әприл (Äpril)

Miz Mae Май (May)

Miz Mezheven Йүн (Yün)

Miz Gouere Йүл (Yül)

Miz Eost Август (August)

Miz Gwengolo Сентәбер (Sentäber)

Miz Here Өктәбер (Öktäber)

Miz Du Нөйәбер (Nöyäber)

Miz Kerzu Декәбер (Dekäber)

An niveroù

Unan бер

Daou ике

Tri өч

Pevar дүрт

Pemp биш

C'hwec'h алты

Seizh җиде

Eizh сигез

Nav тугыз

Dek ун

Unnek унбер

Daouzek унике

Trizek унөч

Pevarzek ундүрт

Pempzek унбиш

C'hwezhek уналты

Seitek унҗиде

Tric'hwec'h унсигез

Naontek унтугыз

Ugent егерме

Unan-warn'n-ugent егерме бер

Tregont утыз

Daou-ha-tregont утыз ике

Daou-ugent кырык

Tri-ha-daou-ugent кырык өч

Hanterkant илле

Tri-ugent алтмыш

Dek-ha-tri-ugent җитмеш

Pevar-ugent сиксән

Dek-ha-pevar-ugent туксан

Kant йөз

Mil мең

Kentañ беренче

Eil икенче

Trede өченче

Pevare дүртенче

Pempvet бишенче

C'hwec'hvet алтынчы

Seizhvet җиденче

Eizhvet сигезенче

Naovet тугызынчы

Dekvet унынчы

Disklêriadur gwirioù mab-den

Mellad 1:

Барлык кешеләр дә азат һәм үз абруйлары һәм хокуклары ягыннан тиң бупып туапар. Аларга акыл һәм вөҗдан бирелгән һәм бәр-бәрсенә карата туганнарча мөнасәбәттә булырга тиешләр.

Keñveriadenn gant ar yezhoù turkek all

Ar sifroù 0-10

Tost a-walc'h eo stumm ar gerioù a orin turkek rik implijet gant an eil yezh turkek hag eben alies, da skouer:

Yezh	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
Hendurkeg		bir	iki	üç	tört	biş	altı	yidi	sekiz	tokuz	on
Altaieg	ноль nol'	бир bir	эки eki	ÿч üç	тöрт tört	бeш beş	алты altı	jeти ceti	сегис segis	тогуc togus	oн on
Azeri	sıfır	bir	iki	üç	dörd	beş	altı	yeddi	səkkiz	doqquz	on
Bachkireg	ноль nol	бер ber	ике ike	өс ös	дүрт dürt	биш biş	алты altı	ете yete	һигеҙ higeź	туғыҙ tuğıź	ун un
Barabaeg		bir	iki	üts	tört	pəş	alttı	yədi	səkiz	toğiz	on
C'hakaseg		пip pir	ікi iki	үc üs	төpт tört	пиc pis	алты altı	читi çiti	cигic sigis	тoғыc toğıs	oн on
C'halajeg		bii	äkki	üüç	töört	beeş	alta	yeetti	säkkiz	toqquz	oon
Dolganeg		биир biir	икки ikki	үс üs	түөрт tüört	биэс bies	алта alta	hэттэ hette	агыс agıs	тогус togus	уон uon
Gagaouzeg	sıfır	bir	iki	üç	dört	beş	altı	yedi	sekiz	dokuz	on
Kachkaeg		bir	iki	üç	dört	beş	altı	yedi	sekiz	dokuz	on
Karachayeg-balkareg	ноль nol	бер ber	эки eki	юч üç	тёрт tört	беш beş	алты altı	джети djeti	сегиз segiz	тогьуз toğuz	он on
Karakalpakeg	нол nol	бир bir	эки eki	үш u'sh	төрт to'rt	бес bes	алти alti	жети jeti	сегиз segiz	тоғиз tog'iz	он on
Kazakeg	нөл nöl	бір bir	екі eki	үш üş	төрт tört	бес bes	алты altı	жеті jeti	сегіз segiz	тоғыз toğız	он on
Kirgizeg	нөль nöl'	бир bir	эки eki	үч üç	төрт tört	беш beş	алты altı	жети jeti	сегиз segiz	тогуз toguz	он on
Kirgizeg Fuyü		bir	igi	üş	durt	biş	altı	çiti	sigis	doğus	on
Koumikeg	ноль nol	бир bir	эки iki	уьч üç	доьрт dört	беш beş	алты altı	етти yetti	сегиз segiz	тогъуз toğuz	он on
Krimtchakeg		bir	eki	üç	dort	beş	altı	yedi	sekiz	tokuz	on
Ouigoureg	نۆل нөль nöl	بىر бир bir	ىككى икки ikki	ئۈچ үч üq üç üch	تۆت төт töt	بەش bex beş bésh	ئالتە алте alte alté	يەتتە йетте yette yétté	سەككىز секиз sekkiz	توققۇز тоққуз toķķuz toqquz	ون он on
Ouzbekeg	нол, сифр nol, sifr	бир bir	икки ikki	уч uch	тўрт to'rt	беш besh	олти olti	етти yetti	саккиз sakkiz	тўққиз to'qqiz	ўн o'n
Tatareg	ноль nol	бер bir	ике ike	өч öç	дүрт dürt	биш biş	алты altı	җиде cide	сигез sigez	тугыз tuğız	он on
Tatareg Krimea		bir	eki	üç	dört	beş	altı	yedi	sekiz	doquz	on
Tchagataieg		bir	iki	üç	tört	beş	altı	yeti	sekiz	toquz	on
Tchouvacheg	ноль nol'	пӗр pĕr	ик ik	виҫ viś	тӑват tăvat	пилӗк pilĕk	улт ult	ҫич śiç	сакӑр sakăr	тӑхӑр tăxăr	вун vun
Tofaeg		бipәә birәә	иъhи ìhi	үш üş	дөрт dört	бeш beş	aълты àltı	чедi çedi	ceъhec sèhes	тоъhoc tòhos	он on
Turkeg	sıfır	bir	iki	üç	dört	beş	altı	yedi	sekiz	dokuz	on
Turkeg otomanek		bir	eki	üç	tört	bəş	altı	jəti	səqiz	toquz	on
Turkmeneg	нол nol	бир bir	ики iki	үч üç	дөрт dört	бәш bäş	алты alty	еди ýedi	секиз sekiz	докуз dokuz	он on
Tuvaeg	ноль / тик nol' / tik	бир bir	ийи iyi	үш üş	дөрт dört	бeш beş	алды aldı	чеди çedi	сес ses	тос tos	он on
Yakouteg	ноль nol	биир biir	икки ikki	үс üs	түөрт tüört	биэс bies	алта alta	сэттэ sette	аҕыс ağıs	тоҕус toğus	уон uon

Gwelet ivez:

Yezhoù turkek

Levrioù

(en) Awde, N. ha Valeeva, G. 2009. Tatar Phrasebook, Londrez: Bennet & Bloom
(ru) Сабиров, Р.А. 2005 Татарский язык: изучить легко!
(ru) Сабиров Р. А. 2006. Татарский язык - Базовый уровен- Аудиокурс
(ru) Сафиуллина Ф.С. 1990. Татарский язык - Самоучитель
(ru) Ф.С. Сафиуллина, К.С. Фатхуллова, А.Ш. Юсупова, Л.М. Ризванова. 1998. Татарский язык - Интенсивный курс

Liamoù diavaez

Porched ar yezhoù hag ar skriturioù

Adkavit pennadoù Wikipedia a denn d'ar yezhoù.