Pierre Péan
Pierre Péan (5 a viz Meurzh 1938 e Sablé-sur-Sarthe - 25 a viz Gouere 2019 e Argenteuil) a oa ur c'hazetenner enklask ha skridarnodour breizhat ha gall. Genidik eo e familh eus Malvegon, e Marzoù Breizh, met tremen a rae e yaouankiz etre Maine hag Anjev. Skrivet en deus ur bern levrioù diwar-benn droukskouerioù Republik Bro-C'hall. An hini kentañ eo hag en deus diskuilhet ar Françafrique.
Buheskrid
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Orinoù ha deroù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Pierre Péan a oa mab da Eugène Péan, perukenner e Sablé-sur-Sarthe, ha da Alice Gougeon, e bried. Genidik eo ar familh avat eus Bro-Ankiniz hag an trowardroioù. Studiet en doa ar gwir, rann skiantoù armerzhel, e Angers. Aze eo e kemeras perzh e skipailh dilenn Jean Turc, maer ar gêr, ezel eusar strollad CNIP (tu-dehoù). E 1958 edo gant Joël Le Theule, maer Sablé-sur-Sarthe, hag a voe kannad ha ministr gaollour. Goude se e kendalc'has gant e studioù en IEP Pariz ha tremen a reas hebiou ar servij-soudard e Aljeria. Ne reas nemet ur servij broadel, e framm ar c'henober e Gabon etre 1962 ha 1964.
E 1960 e oa prezour e kabined Henri Rochereau, ministr al Labour-douar e gouarnamant Michel Debré.
Arvestiñ a reas an taol-stad milourel a-enep prezidant Kameroun, Léon M'ba.
Kazetenner
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Adalek 1968 e teuas da vezañ kazetenner, evit an Agence France-Presse da gentañ, betek miz Here 1970[1], a-raok mont gant L'Express renet gant Françoise Giroud evit enklask war ar stroñs tireoul kentañ, teuliadoù an OPEP, ar servijoù-kuzh hag ar Reter-Kreiz.
Tutaet e voe gant ar Nouvel Économiste e 1974, goude e levr kentañ[2], goude gant Le Canard enchaîné, heuliet eo afer an "Avions renifleurs" gantañ[3] hag embann a reas ar pennad kentañ diwar-benn afer diamantoù ar prezidant Valéry Giscard d'Estaing[4]. Berzh a reas e levr Affaires africaines (1983), lec'h ma tiskuilh ar rouedadoù savet gant Jacques Foccart, e Gabon da skouer.
Kenlabourat a reas goude gant kazetennoù a bep seurt, (Libération, Actuel, Le Canard enchaîné), o tibab e sujedoù, oc'h embann ul levr bep bloaz dre vras.
E 1989 edo e penn ul listenn gant ekologourien hag eus an tu-kleiz pellañ a-enep ur raktres savadurel gant ar maer sokialour e kumun Bouffémont (Val-d'Oise), lec'h m'edo o chom[5].
Etre 2008 ha 2010 e oa kuzulier-kêr e Malvegon el Liger-Atlantel, lec'h m'en doa un ti abaoe 2001[6].
Marvel a reas d'an oad a 81 bloaz d'ar 25 a viz Gouere 2019 en ospital Argenteuil[7],[8]. Douaret eo bet e bered Bouffémont.
Embannadennoù ha degemer gant ar mediaioù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Embannet en deus un daou-ugent levr bennak adalek 1975. Berzh o deus graet lod anezho, evel TF1, un pouvoir, skrivet asambles gant Christophe Nick, ha l'Argent noir hag Une jeunesse française – François Mitterrand, 1934-1947, diskuliet ennañ gantañ e oa bet roet urzh ar Francisque d'ar prezidant sokialour gant ar marichal Pétain[9].
E 2003 e embannas gant Philippe Cohen La Face cachée du Monde diwar-benn mont en-dro ar gazetenn vrudet renet gant tri den, Jean-Marie Colombani, Edwy Plenel hag Alain Minc. Berzh bras a reas al levr, ouzhpenn 200 000 skouerenn a voe gwerzhet en holl.
Oberennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Bloavezhioù 1970-1980
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- La Troisième Guerre mondiale (rakskrid gant Jean-Pierre Vigier), embannadurioù Calmann-Lévy, dast. « Questions d'actualité », Pariz, 1974. – Adembannadur adwelet ha kresket dindan an titl « Pétrole, la troisième guerre mondiale », embannadurioù Club français du livre, dast. « Le Club pour lui », Pariz, 1975, 252 p.
- Après Mao, les managers, embannadurioù Fayolle, dast. « Intervalle », Pariz, 1977, 188 p., (ISBN 2-86221-002-1). Enklask war Sina.
- Bokassa Ier, embannadurioù Alain Moreau, Dastumad renet gant Jean Picollec, Pariz, 1977, 196 p. + 6 p. plankennadoù skeudennaouet.
- gant Jean-Pierre Séréni, Les Émirs de la République : l'aventure du pétrole tricolore, embannadurioù ar Seuil, Pariz, 1982, 224 p., (ISBN 2-02-006154-6).
- Les Deux Bombes : comment la France a donné la bombe à Israël et à l'Irak, embannadurioù Fayard, Pariz, 1982, 203 p., (ISBN 2-213-01133-8). Adembannet e 1991.
- Affaires africaines, embannadurioù Fayard, Pariz, 1983, 340 p., (ISBN 2-213-01324-1).
- V : enquête sur l'affaire des avions renifleurs et ses ramifications proches ou lointaines, embannadurioù Fayard, Pariz, 1984, 265 p., (ISBN 2-213-01450-7).
- Secret d'État : la France du secret, les secrets de la France, embannadurioù Fayard, Pariz, 1986, 365 p., (ISBN 2-213-01840-5).
- Les Chapellières : Une terre, deux destins en pays Chouan, embannadurioù Albin Michel, Pariz, 1987, 359 p., (ISBN 2-226-02835-8). Diwar-benn Jean Terrien ha Jacques Defermon.
- La Menace, embannadurioù Fayard, Pariz, 1987, p. 306, ISBN=2-213-02087-6, diwar-benn Iran ha brezel Liban.
- L'Argent noir : corruption et sous-développement, embannadurioù Fayard, Paris, 1988, 278 p., (ISBN 2-213-02204-6).
Bloavezhioù 1990
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- L'Homme de l'ombre : éléments d'enquête autour de Jacques Foccart, l'homme le plus mystérieux et le plus puissant de la Ve République, embannadurioù Fayard, Pariz, 1990, 585 p., (ISBN 2-213-02631-9).
- Les Deux Bombes : ou comment la guerre du Golfe a commencé le 18 novembre 1975, embannadurioù Fayard, Pariz, 1991, XIV-198 p., (ISBN 2-213-02744-7). Embannadenn nevez e 1982. An deiziad a ra dave d'an emglev diwar-benn Osirak.
- Vol UT 772 : contre-enquête sur un attentat attribué à Kadhafi, embannadurioù Stock, dast. « Au vif », Pariz, 1992, 327 p., (ISBN 2-234-02486-2).
- Le Mystérieux Docteur Martin (1895-1969), embannadurioù Fayard, Pariz, 1993, 500 p., (ISBN 2-213-02784-6).
- Une jeunesse française : François Mitterrand (1934-1947), embannadurioù Fayard, Pariz, 1994, 615 p.-16 p. plankennadoù skeudennaouet, (ISBN 2-213-59300-0).
- L'Extrémiste : François Genoud, de Hitler à Carlos, embannadurioù Fayard, Pariz, 1996, 424 p.-16 p. plankennadoù skeudennaouet, (ISBN 2-213-59615-8).
- gant Christophe Nick, TF1, un pouvoir, embannadurioù Fayard, Pariz, 1997, 695 p., (ISBN 2-213-59819-3).
- Vies et morts de Jean Moulin : éléments d'une biographie, embannadurioù Fayard, Pariz, 1998, 715 p.-16 p. plankennadoù skeudennaouet, (ISBN 2-213-60257-3).
- La Diabolique de Caluire, embannadurioù Fayard, Pariz, 1999, 261 p.-20 p. plankennadoù skeudennaouet, (ISBN 2-213-60402-9).
- gant Richard Labévière, Bethléem en Palestine, embannadurioù Fayard, Pariz, 1999, 321 p. + 12 p. plankennadoù skeudennaouet, (ISBN 2-213-60510-6).
Bloavezhioù 2000
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Manipulations africaines : l'attentat contre le DC 10 d'UTA, 170 morts, embannadurioù Plon, Pariz, 2001, 290 p.-32 p. plankennadoù skeudennaouet, (ISBN 2-259-19319-6). – istitlet : « qui sont les vrais coupables de l'attentat du vol UTA 772 ? ». – Gwelout : Les preuves trafiquées du terrorisme libyen, 2001.
- Dernières volontés, derniers combats, dernières souffrances, embannadurioù Plon, Pariz, 2002, 328 p., (ISBN 2-259-19495-8). Diwar-benn François Mitterrand
- gant Philippe Cohen, La Face cachée du Monde: du contre-pouvoir aux abus de pouvoir, embannadurioù Mille et une nuits, Pariz, 2003, 631 p., (ISBN 2-84205-756-2).
- Kenlabour gant Guy Vadepied, Marcel Dassault ou les ailes du pouvoir, embannadurioù Fayard, Pariz, 2003, 473 p., (ISBN 2-213-61337-0).
- Main basse sur Alger : enquête sur un pillage, juillet 1830, embannadurioù Plon, Pariz, 2004, 271 p.-12 p. plankennadoù skeudennaouet, (ISBN 2-259-19318-8).
- Noires fureurs, blancs menteurs : Rwanda, 1990-1994, embannadurioù Mille et une nuits, Pariz, 2005, 544 p., (ISBN 978-2-84205-929-3).
- L'Accordéon de mon père : une enquête intime (goudeskrid gant Jean Grégor), embannadurioù Fayard, Pariz, 2006, 306 p. + 8 p. plankennadoù skeudennaouet, (ISBN 978-2-213-63026-7).
- Chirac, l'Inconnu de l'Élysée, embannadurioù Fayard, Pariz, 2007, 516 p., (ISBN 978-2-213-63149-3). – Titlet en deroù : « L'Inconnu de l'Élysée ».
- Une blessure française : les soulèvements populaires dans l'Ouest sous la Révolution, embannadurioù Fayard, Pariz, 2008, 325 p., (ISBN 978-2-213-63566-8).
- Le Monde selon K., ur buhezskrid eus Bernard Kouchner, emb. Fayard, Pariz, 2009, 323 p., (ISBN 2213643725 et ISBN 978-2213643724).
Bloavezhioù 2010-2020
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Carnages. Les guerres secrètes des grandes puissances en Afrique, embannadur Fayard, 570 p., 2010. Enklask war levezon ar Stadoù-Unanet, Breizh-Veur hag Israel er brezelioù afrikan, ar gouennlazhoù e Rwanda hag e Darfour.
- La République des mallettes : Enquête sur la principauté française de non-droit, embannadurioù Fayard, Gwengolo 2011: diwar-benn arc'hantaouiñ e-maez lezenn ar vuhez politikel, dreist-holl tro-dro da Alexandre Djouhri, "unan eus galloudusañ tud ar Republik", liammet ouzh Charles Pasqua, goude mignon gant Dominique de Villepin, ha goude tost da Nicolas Sarkozy.
- Manipulations, une histoire française, France Télévision, miz Du 2011 : 6 pennad e 52 munut, savet gant Jean-Robert Viallet, produet gant Christophe Nick, skrivet gant Pierre Péan ha Vanessa Ratignier ; danevelliñ gant Emmanuelle Yacoubi.
- gant Philippe Cohen, Le Pen : Une histoire française, embannadurioù Robert Laffont, 2012, 548 p., (ISBN 2221123832 et ISBN 978-2221123836)
- Kosovo : Une guerre « juste » pour un État mafieux, embannadurioù Fayard]], 2013, 506 p., (ISBN 2213651353 et ISBN 978-2213651354)
- Une France sous influence, gant Vanessa Ratignier, embannadurioù Fayard]], 2014, 484 p., (ISBN 221367826X et ISBN 978-2213678269). Enklask war an darempredoù Bro-c'hall-Katar[10]
- Nouvelles affaires africaines : Mensonges et pillages au Gabon, embannadurioù Fayard]], 2014
- Compromissions, embannadurioù Fayard, 2015. War ar vandell La République et la mafia corse.
- Jean Moulin, l'ultime mystère, gant Laurent Ducastel, embannadurioù Albin Michel, Pariz, 2015, 250 p., (ISBN 978-2-226-31916-6).
- L'autre Chirac, embannadurioù Fayard, Pariz, 2016, 544 p., (ISBN 978-2818504291).
- Ma petite France. Chronique d'une ville ordinaire sous l'Occupation, Albin Michel, 2017, 310 p.
- Mémoires impubliables, embannadurioù Albin Michel, Pariz, 2020, 672 p. (ISBN 978-2-226-44809-5 )[11].
Enorioù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- 2013 : Marc'heg al Lejion a Enor.
Notennoù ha daveoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- ↑ "Pierre Péan, franc-tireur", d'an 18 a viz Even 2003, e Jeune Afrique [1]
- ↑ Pétrole, la troisième guerre mondiale, gant Pierre Péan embannet gant Calmann-Lévy [2].
- ↑ « Il y a 40 ans: le scandale des avions renifleurs et le décor du Château de Rivieren à Ganshoren » gant Karim Fadoul, war lec'hienn an RTBF d'ar Merc'her 2 a viz Meurzh 2016 [3].
- ↑ Pierre Péan zo marvet d'an oad a 81 bloaz, HuffPost, 26 a viz Gouere 2019}}.
- ↑ Bouffémont en deuil après le décès de l’écrivain et journaliste Pierre Péan, 2019-07-26.
- ↑ "Décédé jeudi soir, Pierre Péan avait ses attaches près de Nantes, pennad-skrid gant Presse Océan, 26/07/2019.
- ↑ Marv skrivagner ha kazetenner-enklasker Pierre Péan, L'Obs, 26 a viz Gouere 2019.
- ↑ Notre ancien collaborateur, le journaliste Pierre Péan, est mort, Marianne, Gouere 2019.
- ↑ Serge Raffy, Marv eo ar skrivagner ha kazetenner Pierre Péan, L'Obs, 25 a viz Gouere 2019}}.
- ↑ Une France sous influence. Critique du livre de Vanessa Ratignier et Pierre Péan au sujet de l'influence du Qatar en France, cosmopolis.ch, 9 décembre 2014.
- ↑ [4]