Lavaroù latin ar gwir
Un toullad bommoù latin a vez graet ganto e-barzh ar gwir, evel sturiennoù. Sed amañ ur roll anezho.
A[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- a fortiori
- A iure nemo recedere praesumitur : Den ne vo soñjet anezhañ e tilezo e wir
- a posteriori
- a priori --
- a quo --
- ab extra --
- ab initio --
- Abusus non tollit usum
- actus reus --
- ad colligenda bona --
- ad hoc --
- ad hominem --
- ad idem --
- ad infinitum --
- ad litem --
- ad quod damnum --
- ad valorem --
- adjournment sine die --
- affidavit --
- agency --
- alter ego --
- a mensa et thoro --
- amicus curiae --
- animus nocendi --
- ante
- A-raok. A gaver e meur a droienn.
- A-raok ar brezel. evel en droienn status quo ante bellum, "evel ma oa a-raok ar brezel". Troienn a vije implijet e stadoù eus kreisteiz ar Stadoù-Unanet pa gomzer eus ar mare a-raok ar brezel diabarzh.
- arguendo --
B[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Bellum iustum -- ar brezel reizh,
- bona fide -- bona fides --
- bona vacantia --
C[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
kouezhañ a ra ar goulenn (an afer); n'eus ket abeg a brosez ken
- capital
- casus belli
- abeg da vrezel
- caveat; caveat emptor
- certiorari
- ceteris paribus --
- cogitationis poenam nemo patitur --
- compos mentis --
- conditio sine qua non --
- consensus facit legem --
- consuetudo pro lege servatur --
- contra --
- contra bonos mores --
- contra legem --
- Contradictio in adjecto
- contra proferentem --
- coram non judice --
- corpus --
- corpus delicti --
- corpus juris --
- corpus juris civilis --
- corpus juris secundum --
- cui bono --
- cuius est solum eius est usque ad coelum et ad inferos
- cuius regio, eius religio
- curia advisari vult
- custos morum
D[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- de bonis asportatis --
- debellatio --
- de bonis non administratis --
- de die in diem --
- de facto --
- de futuro --
- de integro --
- de jure --
- de lege ferenda --
- de lege lata --
- delegatus non potest delegare --
- de minimis --
- de minimis non curat lex --
- de mortuis nil nisi bonum --
- de novo --
- defalcation --
- dicta --
- dictum --
- do ut des -- Reiñ a ran evit ma roi.
- doli incapax --
- dolus specialis --
- dubia in meliora partem interpretari debent --
- duces tecum
E[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
ei incumbit probatio qui dicit -- ejusdem generis -- eo nomine -- erga omnes -- ergo -- erratum -- esse -- et al -- et cætera -- et seq -- et uxor -- et vir -- ex aequo et bono -- ex ante -- ex cathedra -- ex concessis -- ex delicto -- ex facie -- ex gratia -- ex officio -- ex parte -- ex post -- ex post facto -- ex post facto law -- expressio unis est exclusio alterius -- ex proprio motu -- ex rel -- ex turpi causa non oritur actio -- exempli gratia -- ex tunc -- ex nunc -- extant
F[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
facio ut des -- facio ut facias -- felo de se -- ferae naturae -- fiat -- Fiat justitia et pereat mundus -- fiat justitia ruat caelum -- fiduciary -- fieri facias -- flagrante delicto -- forum conveniens -- forum non conveniens -- functus officio --
G[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- gravamen --
- guardian ad litem --
H[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
I[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
i.e. -- ibid -- id est -- idem -- ignorantia juris non excusat -- imprimatur -- in absentia -- in camera -- in curia -- in esse -- in extenso -- in extremis -- in flagrante delicto -- in forma pauperis -- in futuro -- in haec verba -- in limine -- in loco parentis -- in mitius -- in omnibus -- in pari delicto -- in pari materia -- in personam -- in pleno -- in prope persona -- in propria persona -- in re -- in rem -- in situ -- in solidum -- in terrorem -- in terrorem clause -- in toto -- indicia -- infra -- innuendo -- inter alia -- inter arma enim silent leges -- inter rusticos -- inter se -- inter vivos -- -- intra -- intra fauces terra -- intra legem -- intra vires -- ipse dixit -- ipsissima verba -- ipso facto
J[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
jura novit curia -- jurat -- juris et de jure -- jus -- jus ad bellum -- jus civile -- jus cogens -- jus commune -- jus gentium -- jus in bello -- jus inter gentes -- jus naturale -- jus primae noctis -- jus sanguines -- jus sanguinis -- jus soli -- jus tertii
L[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- lacunae --
- leges humanae nascuntur, vivunt, moriuntur --
- legitime --
- lex communis --
- lex lata --
- lex posterior derogat priori --
- lex retro non agit --
- lex scripta --
- lex specialis derogat legi generali --
- liberum veto --
- lingua franca --
- lis alibi pendens --
- lis pendens --
- locus --
- locus delicti --
- locus in quo --
- locus poenitentiae
M[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
magna carta -- magnum opus -- male fide -- malum in se -- malum prohibitum -- mandamus -- mare clausum -- mare liberum -- mens rea -- modus operandi -- mos pro lege -- motion in limine -- mutatis mutandis
N[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- ne exeat --
- ne bis in idem --
- nemo censetur ignorare legem
- nemo dat quod non habet --
- nemo debet esse iudex in propria --
- nemo judex in sua causa --
- nemo plus iuris ad alium transferre potest quam ipse habet --
- nemo sibi titulum adscribit --
- nexus --
- nihil --
- nihil dicit --
- nil --
- nisi --
- nisi prius --
- nolle prosequi --
- nolo contendere --
- non bis in idem --
- non compos mentis --
- non constat --
- non est factum --
- non faciat malum, ut inde veniat bonum --
- non liquet --
- non obstante verdicto --
- non sequitur --
- nota bene --
- nulla bona --
- nulla poena sine lege --
- nullum crimen, nulla poena sine praevia lege poenali --
- nunc pro tunc --
O[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- obiter dicta (liester), gwelout obiter dictum --
- onus probandi --
- opinio juris sive necessitatis
P[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- pacta sunt servanda --
- par delictum --
- parens patriae -- *pater familias --
- pendente lite --
- per --
- per capita -- *per contra --
- per curiam --
- per diem -- *per minas --
- per pro --
- per quod --
- per se --
- per stirpes --
- persona non grata --
- posse comitatus --
- post mortem -- *post mortem auctoris --
- praetor peregrinus --
- prima facie -- *primogeniture --
- prius quam exaudias ne iudices --
- probatio vincit praesumptionem --
- pro bono --
- pro bono publico --
- pro forma --
- pro hac vice --
- pro per --
- pro rata --
- pro se --
- pro tanto --
- pro tem --
- pro tempore --
- propria persona
Q[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
quaeitur -- quaere -- quantum -- quantum meruit -- quasi -- "qui facit per alium facit per se" -- qui tam action -- quid pro quo -- quid pro quo sexual harassment -- quo ante -- quo warranto -- quoad hoc --
R[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
ratio decidendi -- ratio scripta -- rebus sic stantibus -- res -- res judicata -- res gestae -- res ipsa loquitur -- res judicata -- res nullius -- res publica -- res publica christiana -- respondeat superior -- restitutio in integrum --
S[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- salus populi est suprema lex --
- scandalum magnatum --
- scandalum magnum --
- scienter --
- scintilla --
- scire facias --
- scire feci --
- se defendendo --
- seriatim --
- sine die --
- sine qua non --
- situs --
- stare decisis --
- sua sponte --
- sub judice --
- sub modo --
- sub nomine
- -- sub silentio --
- subpoena --
- subpoena ad testificandum --
- subpoena duces tecum --
- suggestio falsi --
- sui generis --
- sui iuris --
- sui juris --
- suo moto --
- supersedeas --
- suppressio veri --
- supra --
T[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
U[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- uberrima fides --
- ultra posse nemo obligatur --
- ultra vires --
- uno flatu --
- uti possidetis --
- uxor --
V[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- vel non
- veto
- vice versa
- vide
- videlicet
- vis major
- viz.
- volenti non fit injuria
- Vigilantibus non dormientibus aequitas subvenit